ਗੌਣ) ਕਰਨੇਮੇਂ ਆਤਾ ਹੈ. ਪਰਨ੍ਤੁ ਵ੍ਯਵਹਾਰਮੇਂ ਤੋ ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨਕੀ ਕੈਵਲ੍ਯ ਦਸ਼ਾ, ਵੀਤਰਾਗ ਸਰ੍ਵਜ੍ਞਦੇਵ (ਹੈਂ). ਸਾਧਕ ਦਸ਼ਾ ਜਿਸਨੇ ਪੁਰੁਸ਼ਾਰ੍ਥ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀ, ਵਹ ਸਬ ਪੂਜਨਿਕ ਕਹਨੇਮੇਂ ਆਤਾ ਹੈ. ਮੁਨਿ ਦਸ਼ਾ ਪੂਜਨਿਕ ਕਹਨੇਮੇਂ ਆਤੀ ਹੈ. ਅਤਃ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਔਰ ਜ੍ਞਾਨ ਦੋਨੋਂ ਸਾਥਮੇਂ ਹੀ ਹੋਤੇ ਹੈਂ. ਅਕੇਲੀ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਹੋ ਔਰ ਜ੍ਞਾਨ ਯਦਿ ਵਿਵੇਕ ਨ ਕਰੇ ਤੋ ਵਹ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਜੂਠੀ ਠਹਰੇਗੀ.
ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿਕਾ ਵਿਸ਼ਯ ਐਸਾ ਹੈ ਕਿ ਏਕ ਪਰ, ਏਕਕੋ ਵਿਸ਼ਯ ਕਰੇ. ਔਰ ਜ੍ਞਾਨ ਸਬ ਵਿਵੇਕ ਕਰੇ. ਔਰ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਬਿਨਾਕਾ ਜ੍ਞਾਨ ਭੀ ਯਥਾਰ੍ਥ ਨਹੀਂ ਹੈ. ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਮੁਖ੍ਯ ਹੋ, ਪਰਨ੍ਤੁ ਉਸਕੇ ਸਾਥ ਜ੍ਞਾਨ ਹੋ ਤੋ ਉਨ ਦੋਨੋਂਕਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧ ਹੈ. ਯਦਿ ਅਕੇਲਾ ਹੋਗਾ ਤੋ ਗਲਤ ਹੋਗਾ. ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿਮੇਂ ਕੂਟਸ੍ਥ ਆਯਾ ਇਸਲਿਯੇ ਵਹ ਸਚ੍ਚਾ ਔਰ ਜ੍ਞਾਨਮੇਂ ਕਥਂਚਿਤ ਪਰਿਣਾਮੀ ਔਰ ਅਪਰਿਣਾਮੀ ਆਯਾ, ਇਸਲਿਯੇ ਵਹ ਜੂਠਾ, ਐਸਾ ਨਹੀਂ ਹੈ.
ਕੂਟਸ੍ਥ ਤੋ (ਇਸਲਿਯੇ ਕਹਤੇ ਹੈਂ ਕਿ), ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਮੁਕ੍ਤਿਕੇ ਮਾਰ੍ਗਮੇਂ ਮੁਖ੍ਯ ਹੈ ਇਸਲਿਯੇ. ਤੂਨੇ ਅਨਾਦਿ ਕਾਲ-ਸੇ ਯਹ ਸਚ੍ਚਾ ਔਰ ਯਹ ਸਚ੍ਚਾ, ਯਹ ਭੀ ਸਚ੍ਚਾ ਔਰ ਯਹ ਭੀ ਸਚ੍ਚਾ, ਐਸਾ ਕਿਯਾ ਔਰ ਯਥਾਰ੍ਥ ਸਮਝਾ ਨਹੀਂ, ਇਸਲਿਯੇ ਉਸ ਪ੍ਰਮਾਣਕੋ ਐਸਾ ਕਹਨੇਮੇਂ ਆਤਾ ਹੈ. ਪਰਨ੍ਤੁ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿਪੂਰ੍ਵਕਕਾ ਜੋ ਪ੍ਰਮਾਣਜ੍ਞਾਨ ਹੈ ਵਹ ਤੋ ਯਥਾਰ੍ਥ ਹੈ. ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿਨੇ ਵਿਸ਼ਯ ਕਿਯਾ ਅਖਣ੍ਡਕਾ, ਅਖਣ੍ਡਕੀ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਬਿਨਾ ਮੁਕ੍ਤਿਕਾ ਮਾਰ੍ਗ ਹੋਤਾ ਨਹੀਂ. ਪਰਨ੍ਤੁ ਸਾਥਮੇਂ ਜੋ ਜ੍ਞਾਨ ਰਹਤਾ ਹੈ, ਵਹ ਦੋਨੋਂਕਾ- ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਔਰ ਪਰ੍ਯਾਯਕਾ ਵਿਵੇਕ ਕਰਤਾ ਹੈ. ਇਸਲਿਯੇ ਵਹ ਪ੍ਰਮਾਣ ਭੀ ਯਥਾਰ੍ਥ ਹੈ. ਉਸਕੇ ਪਹਲੇਕਾ ਪ੍ਰਮਾਣ ਕੋਈ ਐਸਾ ਕਹਤਾ ਹੋ ਕਿ ਨਿਸ਼੍ਚਯ ਸਚ੍ਚਾ ਔਰ ਵ੍ਯਵਹਾਰ ਭੀ ਸਚ੍ਚਾ, ਐਸਾ ਕਰਤਾ ਹੋ ਤੋ ਵਹ ਯਥਾਰ੍ਥ ਨਹੀਂ ਹੈ. ਪਰਨ੍ਤੁ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿਪੂਰ੍ਵਕਕਾ ਜ੍ਞਾਨ ਹੈ ਵਹ ਯਥਾਰ੍ਥ ਹੈ.
ਮੁਮੁਕ੍ਸ਼ੁਃ- ਰਾਗ-ਦ੍ਵੇਸ਼ ਹੋਤੇ ਹੈਂ, ਵਹ ਨ ਹੋ ਉਸਕਾ ਉਪਾਯ ਬਤਾਈਯੇ.
ਸਮਾਧਾਨਃ- ਰਾਗ-ਦ੍ਵੇਸ਼ ਨ ਹੋ,.. ਪਹਲੇ ਉਸਕਾ ਭੇਦਜ੍ਞਾਨ ਕਰਨਾ ਪਡਤਾ ਹੈ. ਜਬਤਕ ਵਹ ਰਾਗਕੀ ਦਸ਼ਾਮੇਂ ਖਡਾ ਹੈ, ਉਸਕੀ ਰਾਗਕੀ ਰੁਚਿ ਕਮ ਹੋ ਜਾਨੀ ਚਾਹਿਯੇ. ਮੇਰਾ ਵੀਤਰਾਗੀ ਸ੍ਵਭਾਵ ਮੈਂ ਜਾਨਨੇਵਾਲਾ ਹੂਁ. ਯੇ ਰਾਗ ਮੇਰਾ ਸ੍ਵਰੂਪ ਨਹੀਂ ਹੈ. ਔਰ ਚੈਤਨ੍ਯਕਾ ਜ੍ਞਾਯਕ ਸ੍ਵਭਾਵ ਹੈ ਵਹ ਮੇਰਾ ਸ੍ਵਭਾਵ ਹੈ. ਐਸੇ ਸ੍ਵਭਾਵਕੋ ਪਹਚਾਨਕਰ ਰਾਗਕੀ ਰੁਚਿ ਕਮ ਕਰੇ ਤੋ ਵਹ ਮਨ੍ਦ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਬਾਕੀ ਉਸਕਾ ਨਾਸ਼ ਪਹਲੇ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ, ਪਹਲੇ ਉਸਕਾ ਭੇਦਜ੍ਞਾਨ ਹੋਤਾ ਹੈ ਕਿ ਯੇ ਰਾਗ ਮੇਰਾ ਸ੍ਵਭਾਵ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਮੈਂ ਉਸਸੇ ਭਿਨ੍ਨ ਜਾਨਨੇਵਾਲਾ, ਮੈਂ ਵੀਤਰਾਗੀ ਸ੍ਵਭਾਵ ਹੂਁ. ਇਸਲਿਯੇ ਉਸੇ ਭਿਨ੍ਨ ਕਰਨੇਕਾ ਪ੍ਰਯਤ੍ਨ ਕਰੇ. ਭਿਨ੍ਨ ਕਰਨੇਕਾ ਪ੍ਰਯਤ੍ਨ ਕਰੇ ਤੋ ਵਹ ਮਨ੍ਦ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਪਹਲੇ ਉਸਕਾ ਭੇਦਜ੍ਞਾਨ ਕਰਨੇਕਾ ਪ੍ਰਯਤ੍ਨ ਕਰਨਾ ਕਿ ਮੈਂ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੂਁ ਔਰ ਯੇ ਰਾਗ-ਦ੍ਵੇਸ਼ ਹੈਂ. ਉਸਕੀ ਏਕਤ੍ਵਬੁਦ੍ਧਿ ਤੋਡਨੇਕਾ ਪ੍ਰਯਤ੍ਨ ਕਰਨਾ.
ਮੁਮੁਕ੍ਸ਼ੁਃ- ਦੂਸਰਾ ਪ੍ਰਸ਼੍ਨ ਹੈ ਕਿ ਸ੍ਵਾਧ੍ਯਾਯ ਕਰਨੇ ਬੈਠੇ ਤੋ ਥੋਡੀ ਦੇਰ ਮਨ ਪਿਰੋਤਾ ਹੈ, ਪਰਨ੍ਤੁ ਬੀਚਮੇਂ ਦੂਸਰੇ ਵਿਕਲ੍ਪ ਆਤੇ ਹੈਂ, ਤੋ ਵਹ ਵਿਕਲ੍ਪ ਨ ਆਯੇ ਉਸਕਾ ਉਪਾਯ ਕ੍ਯਾ ਹੈ?
ਸਮਾਧਾਨਃ- ਉਸੇ ਬਦਲਤੇ ਰਹਨਾ ਬਾਰਂਬਾਰ, ਵਿਕਲ੍ਪ ਆਯੇ ਉਸੇ (ਬਦਲਕਰ) ਬਾਰਂਬਾਰ ਸ੍ਵਾਧ੍ਯਾਯਮੇਂ ਚਿਤ੍ਤ ਲਗਾਨਾ. ਅਨਾਦਿਕਾ ਅਭ੍ਯਾਸ ਹੈ ਇਸਲਿਯੇ ਦੂਸਰੇ ਵਿਕਲ੍ਪ ਆ ਜਾਯ ਤੋ