੨੬੪
ਮੁਮੁਕ੍ਸ਼ੁਃ- ਰੁਚਿਪੂਰ੍ਵਕਕੇ ਐਸੇ ਸਂਸ੍ਕਾਰ ਪਡੇ ਕਿ ਜੋ ਨਿਯਮ-ਸੇ ਮੁਕ੍ਤਿਕਾ ਕਾਰਣ ਹੋ.
ਸਮਾਧਾਨਃ- ਨਿਯਮ-ਸੇ ਮੁਕ੍ਤਿਕਾ ਕਾਰਣ ਹੋ.
ਮੁਮੁਕ੍ਸ਼ੁਃ- .. ਪ੍ਰਗਟ ਹੋ.
ਸਮਾਧਾਨਃ- ਪੁਰੁਸ਼ਾਰ੍ਥ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋ. ਪੁਰੁਸ਼ਾਰ੍ਥ ਕਰੇ ਤਬ ਉਸੇ ਐਸਾ ਹੀ ਹੋਤਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਪੁਰੁਸ਼ਾਰ੍ਥ ਕਰੁਁ. ਭਾਵਨਾ ਐਸੀ ਹੋਤੀ ਹੈ. ਪਰਨ੍ਤੁ ਰੁਚਿਪੂਰ੍ਵਕਕੇ ਜੋ ਸਂਸ੍ਕਾਰ ਡਲੇ ਵਹ ਯਥਾਰ੍ਥ ਭਾਵਿ ਨਿਰ੍ਵਾਣ ਭਾਜਨ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਨਿਰ੍ਵਾਣਕਾ ਭਾਜਨ ਹੋਤਾ ਹੈ. ... ਸਂਸ੍ਕਾਰ ਵਹੀ ਕਾਮ ਕਰਤੇ ਹੈਂ, ਵਿਪਰੀਤ ਰੁਚਿ ਹੈ ਇਸਲਿਯੇ ਮਿਥ੍ਯਾਤ੍ਵ-ਵਿਪਰੀਤ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿਕੇ ਸਂਸ੍ਕਾਰ ਚਲੇ ਆਤੇ ਹੈਂ. ਯਥਾਰ੍ਥ ਅਨ੍ਦਰ ਰੁਚਿ ਹੋ ਕਿ ਯੇ ਕੁਛ ਅਲਗ ਹੈ. ਆਤ੍ਮਾ ਕੋਈ ਅਲਗ ਹੈ, ਮਾਰ੍ਗ ਕੋਈ ਅਲਗ ਹੈ. ਐਸੀ ਰੁਚਿ ਅਂਤਰਮੇਂ-ਸੇ ਹੋ, ਪ੍ਰੀਤਿ-ਸੇ ਵਾਣੀ ਸੁਨੇ ਤੋ ਅਂਤਰਮੇਂ ਐਸੀ ਅਪੂਰ੍ਵਤਾ ਲਗੇ ਕਿ ਯੇ ਆਤ੍ਮਾ ਕੋਈ ਅਪੂਰ੍ਵ ਹੈ. ਵਾਣੀਮੇਂ ਐਸਾ ਕਹਤੇ ਹੈਂ, ਗੁਰੁਦੇਵ ਐਸਾ ਕਹਤੇ ਹੈਂ ਤੋ ਅਂਤਰਮੇਂ ਆਤ੍ਮਾ ਕੋਈ ਅਪੂਰ੍ਵ ਹੈ. ਐਸੀ ਆਤ੍ਮਾਕੀ ਅਪੂਰ੍ਵਤਾ ਤਰਫਕੀ ਰੁਚਿ ਜਗੇ ਔਰ ਉਸਕੇ ਸਂਸ੍ਕਾਰ ਅਂਤਰਮੇਂ ਡਲੇ, ਵਹ ਭਾਵਿ ਨਿਰ੍ਵਾਣ ਭਾਜਨ ਹੋਤਾ ਹੈ.
ਮੁਮੁਕ੍ਸ਼ੁਃ- ਵਰ੍ਤਮਾਨਮੇਂ ਅਭੀ ਸਮ੍ਯਗ੍ਦਰ੍ਸ਼ਨ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਨਹੀਂ ਹੁਆ ਹੋ, ਤੋ ਭੀ ਉਸਕੇ ਲਿਯੇ..
ਸਮਾਧਾਨਃ- ਹਾਁ, ਸਂਸ੍ਕਾਰ ਕਾਮ ਕਰਤੇ ਹੈਂ.
ਮੁਮੁਕ੍ਸ਼ੁਃ- ਖ੍ਯਾਲ ਆ ਸਕਤਾ ਹੈ ਕਿ ਯਹ ਜੀਵ ਭਾਵਿ ਨਿਰ੍ਵਾਣਕਾ ਭਾਜਨ ਹੋਗਾ. ਉਸਕੀ ਰੁਚਿ ਪਰ-ਸੇ ਅਥਵਾ ਉਸਕੀ ਚਟਪਟੀ ਪਰ-ਸੇ, ਲਗਨੀ ਪਰ-ਸੇ (ਖ੍ਯਾਲ ਆਤਾ ਹੋਗਾ)?
ਸਮਾਧਾਨਃ- ਉਸਕੇ ਅਨੁਮਾਨ-ਸੇ ਉਸਕੀ ਕੋਈ ਅਪੂਰ੍ਵਤਾ ਪਰ-ਸੇ ਖ੍ਯਾਲ ਆ ਸਕਤਾ ਹੈ.
ਮੁਮੁਕ੍ਸ਼ੁਃ- "ਸ੍ਵਭਾਵ ਸ਼ਬ੍ਦ ਸੁਨਤੇ ਹੀ ਸ਼ਰੀਰਕੋ ਚੀਰਤਾ ਹੁਆ ਹ੍ਰੁਦਯਮੇਂ ਉਤਰ ਜਾਯ, ਰੋਮ- ਰੋਮ ਉਲ੍ਲਸਿਤ ਹੋ ਜਾਯ-ਇਤਨਾ ਹ੍ਰੁਦਯਮੇਂ ਹੋ, ਔਰ ਸ੍ਵਭਾਵਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਕਿਯੇ ਬਿਨਾ ਚੈਨ ਨ ਪਡੇ,.. ਯਥਾਰ੍ਥ ਭੂਮਿਕਾਮੇਂ ਐਸਾ ਹੋਤਾ ਹੈ.' ਐਸਾ ਕਹਕਰ ਆਪਕੋ ਕ੍ਯਾ ਕਹਨਾ ਹੈ?
ਸਮਾਧਾਨਃ- ਅਂਤਰਮੇਂ ਗਹਰਾਈਮੇਂ ਚੀਰਕਰ ਉਤਰ ਜਾਯ. ਅਨ੍ਦਰ ਆਤ੍ਮਾਕੀ ਪਰਿਣਤਿਮੇਂ ਇਤਨਾ ਅਂਤਰਮੇਂ ਦ੍ਰੁਢ ਹੋ ਜਾਯ ਕਿ ਯਹ ਕੁਛ ਅਲਗ ਹੀ ਹੈ. ਐਸੀ ਗਹਰਾਈਮੇਂ ਉਸੇ ਰੁਚਿ ਲਗਤੀ ਹੈ ਕਿ ਯਹੀ ਸਤ੍ਯ ਹੈ. ਯੇ ਸਬ ਵਿਭਾਵ ਨਿਃਸਾਰ ਹੈ, ਸਾਰਭੂਤ ਵਸ੍ਤੁ ਕੋਈ ਅਪੂਰ੍ਵ ਹੈ. ਐਸਾ ਅਂਤਰਮੇਂ ਉਸੇ ਲਗੇ.
ਯਥਾਰ੍ਥ ਅਰ੍ਥਾਤ ਜਿਸੇ ਅਂਤਰਮੇਂ ਆਤ੍ਮਾਕਾ ਹੀ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਦੂਸਰਾ ਕੋਈ ਪ੍ਰਯੋਜਨ ਨਹੀਂ ਹੈ. ਏਕ ਆਤ੍ਮਾਕਾ ਜਿਸੇ ਪ੍ਰਯੋਜਨ ਹੈ, ਉਸ ਪ੍ਰਯੋਜਨ-ਸੇ ਹੀ ਉਸਕੇ ਸਬ ਕਾਰ੍ਯ, ਆਤ੍ਮਾਕੇ ਪ੍ਰਯੋਜਨ ਅਰ੍ਥ ਹੀ ਹੈਂ. ਐਸੀ ਆਤ੍ਮਾਰ੍ਥੀਕੀ ਭੂਮਿਕਾ-ਪ੍ਰਥਮ ਭੂਮਿਕਾ ਹੈ.
ਮੁਮੁਕ੍ਸ਼ੁਃ- ਆਤ੍ਮਾਰ੍ਥੀਕੀ ਭੂਮਿਕਾਮੇਂ ਐਸਾ ਹੋਤਾ ਹੈ.
ਸਮਾਧਾਨਃ- ਹਾਁ, ਐਸਾ ਹੋਤਾ ਹੈ.
ਮੁਮੁਕ੍ਸ਼ੁਃ- ... ਇਸਲਿਯੇ ਉਸੇ ਉਲ੍ਲਾਸ ਆਤਾ ਹੋਗਾ. ਚੀਰਕਰ ਹ੍ਰੁਦਯਮੇਂ ਉਤਰ ਜਾਯ ਅਰ੍ਥਾਤ ਉਸੇ ਉਸ ਜਾਤਕਾ ਉਤ੍ਸਾਹ (ਆਤਾ ਹੋਗਾ)?