੨੮੪
ਮੁਮੁਕ੍ਸ਼ੁਃ- ਪਰ੍ਯਾਯਕਾ ਕਾਰਣ ਪਰ੍ਯਾਯ ਹੈ, ਦ੍ਰਵ੍ਯ-ਗੁਣ ਨਹੀਂ. ਇਸ ਕਥਨਕਾ ਆਸ਼ਯ ਕ੍ਯਾ ਸਮਝਨਾ?
ਸਮਾਧਾਨਃ- ਪਰ੍ਯਾਯਕਾ ਕਾਰਣ ਪਰ੍ਯਾਯ ਹੈ ਔਰ ਦ੍ਰਵ੍ਯ-ਗੁਣ ਨਹੀਂ ਹੈ. ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਜੈਸੇ ਅਨਾਦਿਅਨਨ੍ਤ ਸ੍ਵਤਃਸਿਦ੍ਧ ਹੈ, ਜੈਸੇ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਅਨਾਦਿਅਨਨ੍ਤ ਸ੍ਵਤਃ ਹੈ, ਜਗਤਕੇ ਅਨ੍ਦਰ ਜੋ ਵਸ੍ਤੁ ਹੈ ਵਹ ਸ੍ਵਤਃਸਿਦ੍ਧ ਹੈ, ਐਸੇ ਦ੍ਰਵ੍ਯ-ਗੁਣ ਸ੍ਵਤਃਸਿਦ੍ਧ ਹੈ. ਵੈਸੇ ਪਰ੍ਯਾਯ ਹੈ ਵਹ ਭੀ ਸ੍ਵਤਃਸਿਦ੍ਧ ਹੈ. ਵਹ ਕਿਸੀਸੇ ਬਨਾਯੀ ਗਯੀ, ਕਿਸੀਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਨਹੀਂ ਕੀ ਗਯੀ ਹੈ. ਜੋ ਦ੍ਰਵ੍ਯਮੇਂ ਪਰ੍ਯਾਯ ਹੈ ਵਹ ਸ੍ਵਤਃਸਿਦ੍ਧ ਹੈ. ਦ੍ਰਵ੍ਯਕੇ ਕਾਰਣ ਪਰ੍ਯਾਯ ਹੈ, ਐਸਾ ਨਹੀਂ. ਪਰ੍ਯਾਯ ਸ੍ਵਤਃਸਿਦ੍ਧ ਹੈ.
ਅਕਾਰਣ ਪਾਰਿਣਾਮਿਕ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਹੈ. ਜੈਸੇ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਸ੍ਵਤਃਸਿਦ੍ਧ ਹੈ, ਵੈਸੇ ਪਰ੍ਯਾਯ ਭੀ ਸ੍ਵਤਃਸਿਦ੍ਧ ਹੈ. ਉਸ ਪਰ੍ਯਾਯਕੋ ਪਰਿਣਮਨੇਮੇਂ ਆਸਪਾਸਕੀ ਪਰ੍ਯਾਯਕਾ ਕਾਰਣ ਲਾਗੂ ਪਡੇ, ਇਸਲਿਯੇ ਵਹ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਤੀ ਹੈ, ਐਸਾ ਨਹੀਂ ਹੈ. ਵਸ੍ਤੁਸ੍ਥਿਤਿ-ਸੇ ਵਹ ਪਰ੍ਯਾਯ ਸ੍ਵਤਃਸਿਦ੍ਧ ਹੈ. ਇਸਲਿਯੇ ਪਰ੍ਯਾਯਕਾ ਕਾਰਣ ਪਰ੍ਯਾਯ ਕਹਨੇਮੇਂ ਆਤਾ ਹੈ.
ਪਰ੍ਯਾਯ ਹੈ ਵਹ ਸ੍ਵਤਃਸਿਦ੍ਧ ਹੈ. ਜੈਸੇ ਦ੍ਰਵ੍ਯ-ਗੁਣ ਸ੍ਵਤਃਸਿਦ੍ਧ ਹੈ, ਵੈਸੇ ਪਰ੍ਯਾਯ ਸ੍ਵਤਃਸਿਦ੍ਧ ਹੈ. ਪਰਨ੍ਤੁ ਉਸਕਾ ਅਰ੍ਥ ਐਸਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਪਰ੍ਯਾਯ ਰਹਿਤ ਹੈ ਔਰ ਪਰ੍ਯਾਯਕੋ ਕੋਈ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਾ ਆਸ਼੍ਰਯ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਔਰ ਪਰ੍ਯਾਯ ਨਿਰਾਧਾਰ ਹੋਤੀ ਹੈ, ਐਸਾ ਉਸਕਾ ਅਰ੍ਥ ਨਹੀਂ ਹੈ. ਪਰਨ੍ਤੁ ਪਰ੍ਯਾਯ ਹੈ ਵਹ ਸ੍ਵਤਃਸਿਦ੍ਧ ਹੈ. ਵਹ ਸ੍ਵਤਃਸਿਦ੍ਧ ਪਰਿਣਮਤੀ ਹੈ, ਵਹ ਅਕਾਰਣ ਹੈ. ਜੈਸੇ ਦ੍ਰਵ੍ਯ-ਗੁਣ ਅਕਾਰਣ ਹੈ, ਵੈਸੇ ਪਰ੍ਯਾਯ ਭੀ ਸ੍ਵਤਃਸਿਦ੍ਧ ਅਕਾਰਣ ਹੈ. ਐਸਾ ਉਸਕਾ ਅਰ੍ਥ ਹੈ. ਲੇਕਿਨ ਪਰ੍ਯਾਯ ਨਿਰਾਧਾਰ ਹੈ, ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਬਿਲਕੂਲ ਕੂਟਸ੍ਥ ਹੈ, ਦ੍ਰਵ੍ਯਮੇਂ ਕੋਈ ਪਰਿਣਾਮ ਨਹੀਂ ਹੈ ਔਰ ਪਰ੍ਯਾਯ ਕੋਈ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਰਹਿਤ ਹੈ, ਐਸਾ ਉਸਕਾ ਅਰ੍ਥ ਨਹੀਂ ਹੈ.
ਉਸਕਾ ਸ੍ਵਤਃਸਿਦ੍ਧਪਨਾ ਔਰ ਵਹ ਸ੍ਵਯਂ ਸ੍ਵਤਂਤ੍ਰ ਹੈ, ਉਸਕੇ ਸਰ੍ਵ ਕਾਰਕ ਸ੍ਵਤਂਤ੍ਰ, ਵਹ ਸ੍ਵਤਂਤ੍ਰ ਪਰਿਣਮਤਾ ਹੈ, ਐਸਾ ਉਸਕਾ ਸਮਝਨੇਕਾ ਅਰ੍ਥ ਹੈ. ਪਰ੍ਯਾਯ ਭੀ ਏਕ ਵਸ੍ਤੁ ਅਕਾਰਣ ਹੈ, ਐਸਾ ਕਹਨਾ ਹੈ. ਪਰਨ੍ਤੁ ਜੋ ਦ੍ਰਵ੍ਯਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਕਰੇ, ਉਸ ਦ੍ਰਵ੍ਯਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿਕੇ ਅਨ੍ਦਰ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਜੈਸੇ ਸ੍ਵਤਃਸਿਦ੍ਧ ਹੈ, ਵੈਸੇ ਪਰ੍ਯਾਯ ਸ੍ਵਤਃਸਿਦ੍ਧ ਹੈ. ਤੋ ਭੀ ਦ੍ਰਵ੍ਯਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿਮੇਂ ਵਹ ਪਰ੍ਯਾਯ ਆਤੀ ਨਹੀਂ ਹੈ. ਦ੍ਰਵ੍ਯਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿਮੇਂ ਪਰ੍ਯਾਯ ਨਹੀਂ ਆਤੀ ਹੈ. ਅਰ੍ਥਾਤ ਪਰ੍ਯਾਯ ਦ੍ਰਵ੍ਯਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿਕੇ ਵਿਸ਼ਯਮੇਂ ਨਹੀਂ ਆਤੀ. ਇਸਲਿਯੇ ਪਰ੍ਯਾਯ ਦ੍ਰਵ੍ਯ- ਸੇ ਏਕਦਮ ਭਿਨ੍ਨ ਹੋ ਗਯੀ ਔਰ ਨਿਰਾਧਾਰ ਹੈ, ਐਸਾ ਉਸਕਾ ਅਰ੍ਥ ਨਹੀਂ ਹੈ. ਤੋ ਭੀ ਪਰ੍ਯਾਯ ਪਰਿਣਮਤੀ ਹੈ, ਜੈਸਾ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਹੋ ਉਸ ਜਾਤਕੀ ਪਰ੍ਯਾਯ ਪਰਿਣਮਤੀ ਹੈ. ਜਡ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਹੋ ਔਰ ਚੇਤਨਕੀ