Bruhad Dravya Sangrah-Gujarati (Devanagari transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 110 of 272
PDF/HTML Page 122 of 284

 

background image
कोई शंका करे छेःकेवळज्ञान समस्त आवरणरहित शुद्ध छे तो तेनुं कारण
पण समस्त आवरणरहित शुद्ध होवुं जोईए, कारण के ‘उपादानकारण जेवुं कार्य होय
छे,’ एवुं शास्त्रनुं वचन छे. तेनो उत्तर आपवामां आवे छेः
आपे जे कह्युं ते
तो योग्य छे, परंतु उपादानकारण पण कार्यथी एकदेश भिन्न होय छे; जेम सोळवला
सुवर्णरूप कार्यनुं नीचेनी अवस्थावाळा (पंदरवलादिरूप) सुवर्णरूप उपादानकारण एकदेश
भिन्न होय छे अने जेम माटीना कळशरूप कार्यनुं माटीना पिंड
स्थासकोशकुशुलरूप
उपादानकारण एकदेश भिन्न होय छे तेम. जो एकान्ते उपादानकारणनो कार्यनी साथे
अभेद के भेद होय तो पूर्वोक्त सुवर्ण अने माटीना बे द्रष्टांतनी जेम कार्यकारणभाव
सिद्ध थाय नहि. आथी, शुं सिद्ध थयुं? (एम, सिद्ध थयुं के) एकदेश
निरावरण
होवाथी, क्षायोपशमिक ज्ञानरूप लक्षणवाळुं, एकदेश - प्रगटरूप, विवक्षित - एकदेश - शुद्धनये
‘संवर’ शब्दथी वाच्य शुद्धोपयोगस्वरूप (शुद्धोपयोगनुं स्वरूप) मुक्तिनुं कारण थाय छे.
अने जे लब्धि
- अपर्याप्तक सूक्ष्मनिगोदिया जीवमां नित्य उघाडरूपे आवरणरहित ज्ञान
सांभळवामां आवे छे, ते पण सूक्ष्मनिगोदना सर्वजघन्य क्षयोपशमनी अपेक्षाथी
निरावरण छे, सर्वथा आवरणरहित नथी. शंकाः
ते आवरणरहित केम रहे छे?
उत्तरःजो ते जघन्य ज्ञाननुं पण आवरण थाय, तो जीवनो अभाव प्राप्त थाय.
वास्तविक रीते तो उपरना क्षयोपशम - ज्ञाननी अपेक्षाए अने केवळज्ञाननी अपेक्षाए ते
ज्ञान पण आवरणसहित छे अने संसारी जीवोने क्षायिकज्ञाननो अभाव होवाथी (ते
कश्चिदाहकेवलज्ञानं सकलनिरावरणं शुद्धं तस्य कारणेनापि सकलनिरावरणेन
शुद्धेन भाव्यम्, उपादानकारणसदृशं कार्यं भवतीति वचनात् तत्रोत्तरं दीयतेयुक्तमुक्तं
भवता परं किन्तूपादानकारणमपि षोडशवर्णिकासुवर्णकार्यस्याधस्तनवर्णिकोपादानकारणवत्,
मृन्मयकलशकार्यस्य मृत्पिण्डस्थासकोशकुशूलोपादानकारणवदिति च कार्यादेकदेशेन भिन्नं
भवति
यदि पुनरेकान्तेनोपादानकारणस्य कार्येण सहाभेदो भेदो वा भवति, तर्हि
पूर्वोक्तसुवर्णमृत्तिकादृष्टान्तद्वयवत्कार्यकारणभावो न घटते ततः किं सिद्धं ? एकदेशेन
निरावरणत्वेन क्षायोपशमिकज्ञानलक्षणमेकदेशव्यक्तिरूपं विवक्षितैकदेशशुद्धनयेन संवरशब्दवाच्यं
शुद्धोपयोगस्वरूपं मुक्तिकारणं भवति
यच्च लब्ध्यपर्याप्तसूक्ष्मनिगोदजीवे नित्योद्घाटं निरावरणं
ज्ञानं श्रूयते तदपि सूक्ष्मनिगोदसर्वजघन्यक्षयोपशमापेक्षया निरावरणं, न च सर्वथा कस्मादिति
चेत् ? तदावरणे जीवाभावः प्राप्नोति वस्तुत उपरितनक्षायोपशमिकज्ञानापेक्षया
केवलज्ञानापेक्षया च तदपि सावरणं, संसारिणां क्षायिकज्ञानाभावाच्च क्षायोपशमिकमेव यदि
११० ]
बृहद्द्रव्यसंग्रह