be padArtha chhe, tenun kAraN pUrvokta, 1vyavahAr ane nishchayaratnatrayathI vilakShaN mithyAdarshan –
gnAn – chAritra e traN chhe. A rIte hey ane upAdeyatattvanun vyAkhyAn karavAmAn AvatAn
sAtatattva ane navapadArtho svayamev siddha thayAn.
have, kayA padArthano kartA koN chhe tenun kathan karavAmAn Ave chhe — nij niranjan
shuddhAtmabhAvanAthI utpanna param Anand jenun ek lakShaN chhe, tevA sukhAmRutanA rasAsvAdathI
parAngmukh jIv bahirAtmA kahevAy chhe; te bahirAtmA Asrav, bandh ane pAp — e traN
padArthono kartA thAy chhe; ane koI vakhate mithyAtva ane kaShAyano mand uday hotAn bhogonI
AkAnkShA Adi nidAnabandhathI bhAvikALamAn pApAnubandhI puNyapadArthano paN kartA thAy chhe.
je pUrvokta bahirAtmAthI viparIt lakShaNavALo samyagdraShTi chhe te samvar, nirjarA ane
mokSha — e traN padArthono kartA thAy chhe; jyAre te rAgAdi vibhAvarahit paramasAmAyikamAn
sthir thavAne shaktimAn na hoy tyAre viShay - kaShAyothI utpanna durdhyAnathI bachavA mATe,
sansAranI sthitino chhed karato puNyAnubandhI tIrthankar nAmakarmanI prakRiti vagere vishiShTa
puNyapadArthano paN kartA thAy chhe.
have, kartRutvanA viShayamAn nayavibhAganun kathan kare chhe mithyAdraShTi jIvane
pudgaladravyanA paryAyarUp Asrav, bandh, puNya ane pApapadArthonun kartApaNun
कारणं पूर्वोक्तव्यवहारनिश्चयरत्नत्रयाद्विलक्षणं मिथ्यादर्शनज्ञानचारित्रयमिति । एवं
हेयोपादेयतत्त्वव्याख्याने कृते सति सप्ततत्त्वनवपदार्थाः स्वयमेव सिद्धाः ।
इदानीं कस्य पदार्थस्य कः कर्त्तेति कथ्यते — निजनिरञ्जनशुद्धात्मभावनोत्पन्न-
परमानन्दैकलक्षणसुखामृतरसास्वादपराङ्मुखो बहिरात्मा भण्यते । स चास्रवबन्धपापपदार्थत्रयस्य
कर्ता भवति । क्वापि काले पुनर्मन्दमिथ्यात्वमन्दकषायोदये सति भोगाकांक्षादिनिदानबंधेन
भाविकाले पापानुबंधिपुण्यपदार्थस्यापि कर्त्ता भवति । यस्तु पूर्वोक्तबहिरात्मनो विलक्षणः
सम्यग्दृष्टिः स संवरनिर्जरामोक्षपदार्थत्रयस्य कर्त्ता भवति । रागादिविभावरहितपरमसामायिके
यदा स्थातुं समर्थो न भवति तदा विषयकषायोत्पन्नदुर्ध्यानवञ्चनार्थं संसारस्थितिच्छेदं कुर्वन्
पुण्यानुबंधितीर्थंकरनामप्रकृत्यादिविशिष्ट पुण्यपदार्थस्यापि कर्ता भवति । कर्तृत्वविषये
नयविभागः कथ्यते । मिथ्यादृष्टेर्जीवस्य पुद्गलद्रव्यपर्यायरूपाणामास्रवबंधपुण्यपापपदार्थानां
saptatattva-navapadArtha adhikAr [ 93
1. juo — shrI samayasAr gAthA 272 nI AtmakhyAti TIkA. (parAshrit vyavahAranay chhe.); shrI
samayasAr gAthA 272 nI tAtparyavRutti TIkAmAn utthAnikA (param – abhed – ratnatrayAtmak
nirvikalpasamAdhirUp nishchayanay vaDe vikalpAtmak vyavahAranay kharekhar bAdhit karavAmAn Ave chhe.)