gAthA 31
gAthArtha — gnAnAvaraN Adi ATh karmone yogya je pudgal Ave chhe tene
dravyAsrav jANavo; te anek bhedavALo chhe, em shrI jinendradeve kahyun chhe.
TIkA — ‘णाणावरणादीणं’ sahaj shuddha kevaLagnAnane athavA abhedanI apekShAe
kevaLagnAnAdi anantaguNanA AdhArabhUt, gnAn shabdathI vAchya paramAtmAne je AvRutta kare
arthAt DhAnke tene gnAnAvaraN kahe chhe. te gnAnAvaraN jenI AdimAn chhe tevA je
gnAnAvaraNAdi; temane ‘जोग्ग’ yogya ‘जं पुग्गलं समासवदि’ tel chopaDel sharIravALAone
dhULanA rajakaNano jem samAgam thAy chhe, tem kaShAyarahit shuddhAtmAnA samvedanathI1 rahit
jIvone je karmavargaNArUp pudgalano Asrav thAy chhe, ‘दव्वासओ स णेओ’ tene dravyAsrav
jANavo. ‘अणेयभेओ’ ane te (dravyAsrav) gnAnAvaraN, darshanAvaraN, vedanIy, mohanIy,
Ayu, nAm, gotra tathA antarAy e nAmanI ATh mULaprakRitirUp bhedathI, tathA ‘‘पण णव
णाणावरणादीणं जोग्गं जं पुग्गलं समासवदि ।
दव्वासवो स णेओ अणेयभेओ जिणक्खादो ।।३१।।
ज्ञानावरणादीनां योग्यं यत् पुद्गलं समास्रवति ।
द्रव्यास्रवः सः ज्ञेयः अनेकभेदः जिनाख्यातः ।।३१।।
व्याख्या — ‘‘णाणावरणादीणं’’ सहजशुद्धकेवलज्ञानमभेदेन केवलज्ञानाद्यनन्तगुणाधार-
भूतं ज्ञानशब्दवाच्यं परमात्मानं वा आवृणोतीति ज्ञानावरणं, तदादिर्येषां तानि ज्ञानावरणादीनि
तेषां ज्ञानावरणादीनां ‘‘जोग्गं’’ योग्यं ‘‘जं पुग्गलं समासवदि’’ स्नेहाभ्यक्तशरीराणां
धूलिरेणुसमागम इव निष्कषायशुद्धात्मसंवित्तिच्युतजीवानां कर्मवर्गणारूपं यत्पुद्गलद्रव्यं
समास्रवति, ‘‘दव्वासओ स णेओ’’ द्रव्यास्रवः स विज्ञेयः । ‘‘अणेयभेओ’’ स च
ज्ञानदर्शनावरणीयवेदनीयमोहनीयायुर्नामगोत्रान्तरायसंज्ञानामष्टमूलप्रकृतीनां भेदेन, तथैव ‘‘पण
1. shuddhAtmAnA samvedanarahit mithyAdraTi jIvo chhe; temanI mukhyatAthI A kathan chhe.
gnAnAvaraN Adike yogya, pudgal Avai jivakai bhogya;
dravyAsrav bhAShyo bahu bhed, jiNavaradev, rahit vachakhed. 31.
saptatattva-navapadArtha adhikAr [ 101