Bruhad Dravya Sangrah-Gujarati (English transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 148 of 272
PDF/HTML Page 160 of 284

 

background image
apekShAe bamaNA nathI. kulaparvato vistAranI apekShAe bamaNA chhe, paN lambAInI apekShAe
bamaNA nathI. te dhAtakIkhanD dvIpamAn jevA chakranA ArA hoy chhe, tevA AkAranA kulAchal
chhe. jem chakranA ArAmAn chhidro andaranI taraph sAnkaDA hoy chhe ane bahAranI taraph pahoLA
hoy chhe, tem kShetrono AkAr jANavo.
A prakAranA dhAtakIkhanD dvIpane ATh lAkh yojanano goL vistAravALo kAlodak
samudra vInTaLAyelo chhe. te kAlodak samudranI bahAr ATh lAkh yojan chAlatAn
puShkaravaradvIpanA ardhA bhAgamAn, goLAkAre, chAre dishAomAn mAnuShottar nAmano parvat chhe.
te puShkarArdhadvIpamAn paN dhAtakIkhanD dvIpanI peThe dakShiN ane uttar dishAmAn ikShvAkAr nAmanA
be parvat chhe ane pUrva tathA pashchim dishAmAn be nAnA meru chhe. evI ja rIte bharatAdi
kShetronA vibhAg jANavA. parantu jambUdvIpanA bharatAdinI sankhyAnI apekShAe ahIn bharatAdi
kShetra bamaNAn chhe, dhAtakIkhanD dvIpanA bharatAdinI sankhyAnI apekShAe nahi. kulAchalonI
UnchAI tathA pahoLAI dhAtakIkhanDanA kulAchalonI apekShAe bamaNI chhe. dakShiNamAn vijayArdha
parvatanI UnchAInun pramAN pachIs yojan, himavat parvatanI UnchAI so yojan, mahA himavat
parvatanI UnchAI baso yojan ane niShadh parvatanI UnchAI chAraso yojan chhe. uttar
bhAgamAn paN parvatonI UnchAInun pramAN tevI ja rIte chhe. merunI samIpamAn gajadantonI
UnchAI pAnchaso yojan chhe ane nIl tathA niShadh parvatonI pAse gajadantonI UnchAI chAraso
द्विगुणा, नत्वायामं प्रति । तत्र धातकीखण्डद्वीपे यथा चक्रस्यारास्तथाकाराः कुलपर्वता
भवन्ति । यथा चाराणां विवराणि छिद्राणि मध्यान्यभ्यन्तरे सङ्कीर्णानि बहिर्भागे विस्तीर्णानि
तथा क्षेत्राणि ज्ञातव्यानि ।
इत्थंभूतं धातकीखण्डद्वीपमष्टलक्षयोजनवलयविष्कम्भः कालोदकसमुद्रः परिवेष्ट्य
तिष्ठति । तस्माद्बहिर्भागे योजनलक्षाष्टकं गत्वा पुष्करवरद्वीपस्य अर्द्धे वलयाकारेण
चतुर्दिशाभागे मानुषोत्तरनामा पर्वतस्तिष्ठति । तत्र पुष्करार्धेऽपि धातकीखण्डद्वीप-
वद्दक्षिणोत्तरेणेक्ष्वाकारनामपर्वतद्वयं पूर्वापरेण क्षुल्लकमेरुद्वयं च । तथैव भरतादिक्षेत्रविभागश्च
बोधव्यः । परं किन्तु जम्बूद्वीपभरतादिसंख्यापेक्षया भरतक्षेत्रादिद्विगुणत्वं, न च
धातकीखण्डापेक्षया । कुलपर्वतानां तु धातकीखण्डकुलपर्वतापेक्षया द्विगुणो विष्कम्भ
आयामश्च । उत्सेधप्रमाणं पुनः दक्षिणभागे विजयार्धपर्वते योजनानि पञ्चविंशतिः हिमवति
पर्वते शतं, महाहिमवति द्विशतं, निषधे चतुःशतं, तथोत्तरभागे च । मेरुसमीपगजदन्तेषु
148 ]
bRuhad – dravyasangrah