वन्दे ? ‘‘सव्वदा’’ सर्वकालम् । केन ? ‘‘सिरसा’’ उत्तमाङ्गेन । ‘‘तं’’ कर्म्मतापन्नं । तं
कं ? वीतरागसर्वज्ञम् । किंविशिष्टम् ? ‘‘देविंदविंदवंदं’’ मोक्षपदाभिलाषिदेवेन्द्रादिवन्द्यम्,
‘‘भवणालयचालीसा विंतरदेवाण होंति बत्तीसा, कप्पामरचउवीसा चंदो सूरो णरो
तिरिओ ।।’’ इति गाथाकथितलक्षणेन्द्राणां शतेन वन्दितं देवेन्द्रवृन्दवन्द्यम् । ‘‘जेण’’ येन
भगवता किं कृतं ? ‘‘णिद्दिट्ठं’’ निर्दिष्टं कथितं प्रतिपादितम् । किं ? ‘‘जीवमजीवं दव्वं’’
जीवाजीवद्रव्यद्वयम् । तद्यथा — सहजशुद्धचैतन्यादिलक्षणं जीवद्रव्यं, तद्विलक्षणं
पुद्गलादिपञ्चभेदमजीवद्रव्यं च, तथैव चिच्चमत्कारलक्षणशुद्धजीवास्तिकायादिपञ्चास्तिकायानां
परमचिज्ज्योतिःस्वरूपशुद्धजीवादिसप्ततत्त्वानां निर्दोषपरमात्मादिनवपदार्थानां च स्वरूपमुपदिष्टम् ।
पुनरपि कथम्भूतेन भगवता ? ‘‘जिणवरवसहेण’’ जितमिथ्यात्वरागादित्वेन एकदेशजिनाः
असंयतसम्यग्दृष्टयादयस्तेषां वराः गणधरदेवास्तेषां जिनवराणां वृषभः प्रधानो
जिनवरवृषभस्तीर्थंकरपरमदेवस्तेन जिनवरवृषभेणेति । अत्राध्यात्मशास्त्रे यद्यपि
siddhAntidev chhun. kevI rIte namaskAr karun chhun? ‘‘सव्वदा’’ sadA. shenA vaDe? ‘‘सिरसा’’ uttam
ang vaDe. ‘‘तं’’ (vandanakriyAnA) karmapaNAne prApta chhe tene. te (vandanakriyAnA karmapaNAne
prApta) koN chhe? vItarAg sarvagna. te kevA chhe? ‘‘देविंदविंदवंदं’’ mokShapadanA abhilAShI
devendra AdithI vandya chhe. 1‘‘भवणालयचालीसा विंतरदेवाण होंति बत्तीसा । कप्पामरचउवीसा
चंदो सूरो णरो तिरिओ ।।’’ (artha — bhavanavAsIdevonA 40 indra, vyantar devonA 32
indra, kalpavAsI devonA 24 indra, jyotiShI devonA chandra ane sUrya e 2 indra,
manuShyono 1 indra chakravartI ane tiryanchano 1 indra sinh — e rIte badhI maLIne 100
indro chhe.) — A gAthAmAn kahelA so indrothI vandya chhe. ‘‘जेण’’ je bhagavAne shun karyun chhe?
‘‘णिद्दिट्ठं’’ nirdiShTa karel chhe – kahel chhe – pratipAdit karel chhe. shun? ‘‘जीवमजीवं दव्वं’’ jIv
ane ajIv be dravyo. te A pramANe — sahajashuddhachaitanyAdilakShaN jIvadravya ane tenAthI
vilakShaN, pudgalAdi pAnch bhedavALun ajIvadravya. tem ja chitchamatkAralakShaN
shuddhajIvAstikAyAdi pAnch astikAyonun, paramachitjyotisvarUp shuddhajIvAdi sAt tattvonun
ane nirdoSh paramAtmAdi nav padArthonun svarUp upadeshyun chhe. vaLI te bhagavAn kevA chhe?
‘‘जिनवरवसहेण’’ mithyAtva ane rAgAdi jItyA hovAnA kAraNe asanyat – samyagdraShTi Adi
ekadesh jino chhe, temAn je var arthAt shreShTha chhe te gaNadharadevo chhe, te jinavaronAn
(gaNadharonA) paN je vRuShabh arthAt pradhAn chhe te jinavaravRuShabh arthAt tIrthankar – paramadev
1. A gAthA shrI ArAdhanAsAr gAthA 1nI TIkAmAn chhe.
ShaDdravya-panchAstikAy adhikAr [ 5