mithyAdraShTi, sAsAdan, mishra ane avirat samyagdraShTi nAmanAn chAr guNasthAnomAn hoy chhe.
A rIte chAritranun vyAkhyAn samApta thayun.
A rIte vrat, samiti, gupti, dharma, bAr anuprekShA, pariShahajay ane chAritrarUp
bhAvasamvaranAn kAraNonun je vyAkhyAn karyun; temAn nishchayaratnatrayanA sAdhak vyavahAr - ratnatrayarUp
shubhopayoganun pratipAdan karanArAn je vAkyo chhe tene pApAsravanA samvaranAn kAraN1 jANavAn.
ane je vyavahAraratnatrayathI sAdhya shuddhopayogalakShaNavALA nishchayaratnatrayanun pratipAdan
karanArAn vAkyo chhe, tene puNya – pAp e bannenA samvaranAn kAraN jANavAn.2.
ahIn, som nAmanA rAjashreShThI kahe chhe ke he bhagavAn! A vratAdi samvaranAn
kAraNomAn samvar – anuprekShA ja sArabhUt chhe, te ja samvar karashe, to pachhI visheSh vistArathI
sho lAbh? bhagavAn nemichandra AchArya kahe chhe — triguptilakShaNavALI nirvikalpasamAdhimAn
sthit munione tenAthI ja (samvar - anuprekShAthI ja) samvar thaI jAy chhe paN temAn asamartha
jIvone anek prakAre samvarano pratipakShI evo moh utpanna thAy chhe, te kAraNe AchAryo
vratAdinun vistAr – kathan kare chhe. ‘‘असिदिसदं किरियाणं अक्किरियाणं तु होइ चुलसीदी । सत्तट्ठी
अण्णाणीयं वेणइयाणं हुंति बत्तीसं ।।३ [artha — kriyAvAdIonA ekaso ensI,
मिश्राविरतसम्यग्दृष्टिसंज्ञगुणस्थानचतुष्टये भवति । इति चारित्रव्याख्यानं समाप्तम् ।
एवं व्रतसमितिगुप्तिधर्मद्वादशानुप्रेक्षापरीषहजयचारित्राणां भावसंवरकारणभूतानां
यद्व्याख्यानं कृतं, तत्र निश्चयरत्नत्रयसाधकव्यवहाररत्नत्रयरूपस्य शुभोपयोगस्य प्रतिपादकानि
यानि वाक्यानि तानि पापास्रवसंवरणानि ज्ञातव्यानि । यानि तु व्यवहाररत्नत्रयसाध्यस्य
शुद्धोपयोगलक्षणनिश्चयरत्नत्रयस्य प्रतिपादकानि तानि पुण्यपापद्वयसंवरकारणानि भवन्तीति
ज्ञातव्यम् । अत्राह सोमनामराजश्रेष्ठी — भगवन्नेतेषु व्रतादिसंवरकारणेषु मध्ये संवरानुप्रेक्षैव
सारभूता, सा चैव संवरं करिष्यति किं विशेषप्रपञ्चेनेति । भगवानाह —
त्रिगुप्तिलक्षणनिर्विकल्पसमाधिस्थानां यतीनां तयैव पूर्यते तत्रासमर्थानां पुनर्बहुप्रकारेण
संवरप्रतिपक्षभूतो मोहो विजृम्भते, तेन कारणेन व्रतादिविस्तरं कथयन्त्याचार्याः ‘‘असिदिसदं
किरियाणं अक्किरियाणं तु होइ चुलसीदी । सत्तट्ठी अण्णाणीणं वेणइयाणं हुंति बत्तीसं ।१।
1. vyavahArakAraN chhe. nishchayanaye trikAL shuddhaAtmAne Ashraye thatI shuddhatA te pApanA samvararUp chhe. (juo,
shrI panchAstikAy gAthA. 141 TIkA.)
2. juo, shrI panchAstikAy gAthA 142 TIkA.3.shrI gommaTasAr karmakAnD gAthA 876
166 ]
bRuhad – dravyasangrah