have chhadmasthone gnAn, sattAvalokanarUp darshanapUrvak thAy chhe ane mukta jIvone darshan
ane gnAn ek sAthe ja thAy chhe — em pratipAdan kare chhe —
gAthA 44
gAthArtha — chhadmastha jIvone darshanapUrvak gnAn hoy chhe kem ke chhadmasthone gnAn
ane darshan e banne upayog ek sAthe hotA nathI. kevaLI bhagavAnane gnAn ane darshan
e banney upayog ek sAthe hoy chhe.
TIkA — ‘‘दंसणपुव्वं णाणं छदमत्थाणं’’ chhadmastha – sansArI jIvone sattAvalokanarUp
darshanapUrvak gnAn hoy chhe. kem? ‘‘ण दोण्णि उवउग्गा जुगवं जह्मा’’ kAraN ke, chhadmasthone
gnAnopayog ane darshanopayog — e banne ek sAthe hotA nathI. ‘‘केवलिणाहे जुगवं तु ते
दो वि’’ kevaLIbhagavAnane gnAn ane darshan upayog banne ek sAthe ja hoy chhe.
teno vistAra — chakShu Adi indriyonA potapotAnA kShayopasham pramANe potAne
अथ छद्मस्थानां ज्ञानं सत्तावलोकनदर्शनपूर्वकं भवति, मुक्तात्मनां युगपदिति
प्रतिपादयति : —
दंसणपुव्वं णाणं छदमत्थाणं ण दोण्णि उवउग्गा ।
जुगवं जह्मा केवलिणाहे जुगवं तु ते दो वि ।।४४।।
दर्शनपूर्व्वं ज्ञानं छद्मस्थानां न द्वौ उपयोगौ ।
युगपत् यस्मात् केवलिनाथे युगपत् तु तौ द्वौ अपि ।।४४।।
व्याख्या — ‘‘दंसणपुव्वं णाणं छदमत्थाणं’’ सत्तावलोकनदर्शनपूर्वकं ज्ञानं भवति
छद्मस्थानां संसारिणां । कस्मात् ? ‘‘ण दोण्णि उवउग्गा जुगवं जह्मा’’ ज्ञानदर्शनोपयोगद्वयं
युगपन्न भवति यस्मात् । ‘‘केवलिणाहे जुगवं तु ते दो वि’’ केवलिनाथे तु युगपत्तौ
ज्ञानदर्शनोपयोगौ द्वौ भवति इति ।
अथ विस्तर : — चक्षुरादीन्द्रियाणां स्वकीयस्वकीयक्षयोपशमानुसारेण तद्योग्यदेश-
chhadamasthAkai kramaten jAn, pahalain darshan pIchhain gnAn,
do upayog na ekain kAl, kevalagnAnI yugapat bhAl. 44
208 ]
bRuhad – dravyasangrah