kAraN thatun nathI. prashna — kem kAraN thatun nathI? uttara — ‘nij shuddhAtmatattva ja upAdey
chhe’ evA vishiShTa bhedagnAnanA baLathI narakagatinA kAraNabhUt tIvra sankleshabhAvano temane
abhAv chhe, tethI.
have, AgaL ArttadhyAn ane raudradhyAnanA parityAgarUp AgnAvichay, apAyavichay,
vipAkavichay ane sansthAnavichay nAmanA chAr bhedavALun, tAratamyavRuddhikrame asanyat
samyagdraShTi, deshavirat, pramattasanyat ane apramattasanyat — e chAr guNasthAnavALA jIvone
sambhavatun, mukhyapaNe puNyabandhanun kAraN hovA chhatAn paN paramparAe mokShanA kAraNabhUt evun
dharmadhyAn have kahevAy chhe. te A pramANe — pote mandabuddhi hoy ane vishiShTa gnAnI gurunI
prApti na hoy tyAre shuddha jIvAdi padArtho sUkShma hovAthI, ‘‘सूक्ष्मं जिनोदितं वाक्यं हेतुभिर्यन्न
हन्यते । आज्ञासिद्धं तु तद्ग्राह्यं नान्यथावादिनो जिनाः ।।’’ [artha — shrI jinendranun kahelun je
sUkShma tattva chhe te hetuothI khanDit thatun nathI, mATe je sUkShma tattva chhe tene jinendradevanI
AgnA pramANe grahaN karavun joIe, kem ke shrI jinendradev anyathAvAdI hotA1 nathI.] —
e shlokamAn kahyA pramANe padArthano nishchay karavo te ‘AgnAvichay’ nAmanun pratham dharmadhyAn
kahevAy chhe. tevI ja rIte bhedAbhed ratnatrayanI bhAvanAnA baLathI amArA athavA anya
jIvonAn karmono nAsh kyAre thashe, e prakAranun chintan tene ‘apAyavichay’ nAmanun bIjun
dharmadhyAn jANavun. shuddha nishchayanayathI A jIv shubhAshubh karmonA udayathI rahit chhe, chhatAn
चेत् ? निजशुद्धात्मतत्त्वमेवोपादेयमिति विशिष्टभेदज्ञानबलेन तत्कारणभूततीव्रसंक्लेशा-
भावादिति ।
अतः परम् आर्त्तरौद्रपरित्यागलक्षणमाज्ञापायविपाकसंस्थानविचयसंज्ञचतुर्भेदभिन्नं,
तारतम्यवृद्धिक्रमेणासंयतसम्यग्दृष्टि देशविरतप्रमत्तसंयताप्रमत्ताभिधान चतुर्गुणस्थानवर्त्तिजीव-
सम्भवं, मुख्यवृत्त्या पुण्यबन्धकारणमपि परम्परया मुक्तिकारणं चेति धर्मध्यानं कथ्यते ।
तथाहि — स्वयं मन्दबुद्धित्वेऽपि विशिष्टोपाध्यायाभावे अपि शुद्धजीवादिपदार्थानां सूक्ष्मत्वेऽपि
सति ‘‘सूक्ष्मं जिनोदितं वाक्यं हेतुभिर्यन्न हन्यते । आज्ञासिद्धं तु तद्ग्राह्यं नान्यथावादिनो
जिनाः ।।१।।’’ इति श्लोककथितक्रमेण पदार्थनिश्चयकरणमाज्ञाविचयध्यानं भण्यते । तथैव
भेदाभेदरत्नत्रयभावनाबलेनास्माकं परेषां वा कदा कर्मणामपायो विनाशो भविष्यतीति
चिन्तनमपायविचयं ज्ञातव्यम् । शुद्धनिश्चयेन शुभाशुभकर्मविपाकरहितोऽप्ययं जीवः
1. shrI AlAp paddhati 5.
mokShamArga adhikAr [ 223