prashna — ‘on’ e pAnche parameShThIonun Adipad kevI rIte chhe?
uttara — ‘‘अरिहंता असरीरा आइरिया तह उवज्झाया । मुणिणो पढमक्खरणिप्पण्णो
ओंकारो पंच परमेट्ठी ।। [artha — arihantano pratham akShar ‘a’, asharIr (siddha)no pratham
akShar ‘a’, AchAryano pratham akShar ‘A’, upAdhyAyano pratham akShar ‘u’, munino pratham
akShar ‘m’ — e rIte pAnche parameShThIonA pratham akSharothI banelo ‘onkAr’ chhe, te ja panch
parameShThIonAn nAmanun Adipad chhe.]’’ — A gAthAmAn kahelA je pratham akShar chhe, temAn
pahelA ‘समानः सवर्णे दीर्घो भवति’ e sUtrathI ‘a, a, A,’ meLavIne dIrgha ‘A’ banAvIne
‘परश्च लोपम्’ e sUtrathI pachhInA ‘A’ no lop karIne, a a A e traNeno ‘A’ siddha
karyo. pachhI ‘उवर्णे ओ’ e sUtrathI A + u nA sthAnamAn ‘o’ banAvyo, evI rIte
svarasandhi karavAthI ‘om’ e shabda niShpanna thayo. ‘‘जवह ज्झाएह’’ mantrashAstranA sarvapadomAn
sArabhUt, A lok ane paralokamAn iShTa phaL ApanAr A padono artha jANIne pachhI
anantagnAnAdi guNonA smaraNarUpe ane vachananA uchchAraNarUpe jAp karo, temaj
1shubhopayogarUp trigupta avasthAmAn maunapUrvak dhyAn karo. vaLI te pado kevAn chhe?
‘‘परमेट्ठिवाचयाणं’’ ‘arihant’ pad vAchak chhe ane anantagnAnAdi guNothI yukta shrIarihant
e padanun vAchya arthAt abhidhey ( – kahevA yogya) chhe. ityAdi prakAre panch parameShThInA
vAchak chhe. ‘‘अण्णं च गुरुवएसेण’’ pUrvokta pado sivAy bIjAnun paN bAr hajAr
shlokapramAN panchanamaskAramAhAtmya nAmanA granthamAn kahyA pramANe laghu siddhachakra, bRuhat
तत्कथमिति चेत् ? ‘‘अरिहंता असरीरा आइरिया तह उवज्झाया । मुणिणो
पढमक्खरणिप्पण्णो ओंकारो पंच परमेट्ठि ।१।’’ इति गाथाकथितप्रथमाक्षराणां ‘समानः सवर्णे
दीर्घो भवति’ ‘परश्च लोपम्’ ‘उवर्णे ओ’ इति स्वरसन्धिविधानेन ‘ओं’ शब्दो निष्पद्यते ।
कस्मादिति ? ‘जवह ज्झाएह’ एतेषां पदानां सर्वमंत्रवादपदेषु मध्ये सारभूतानां
इहलोकपरलोकेष्टफलप्रदानामर्थं ज्ञात्वा पश्चादनन्तज्ञानादिगुणस्मरणरूपेण वचनोच्चारणेन च
जापं कुरुत । तथैव शुभोपयोगरूपत्रिगुप्तावस्थायां मौनेन ध्यायत । पुनरपि कथम्भूतानां ?
‘परमेट्ठिवाचयाणं’ ‘अरिहंत’ इति पदवाचकमनन्तज्ञानादिगुणयुक्तोऽर्हद्वाच्योऽभिधेय
इत्यादिरूपेण पञ्चपरमेष्ठिवाचकानां । ‘अण्णं च गुरूवएसेण’ अन्यदपि द्वादशसहस्रप्रमित-
पञ्चनमस्कारग्रन्थकथितक्रमेण लघुसिद्धचक्रं, बृहत्सिद्धचक्रमित्यादिदेवार्चनविधानं भेदाभेद-
1. A shubhopayogIrUp bhAvo heyabuddhie samyagdraShTi jIvone 4-5-6 guNasthAne AvyA vinA rahe nahi,
agnAnI tene upAdey mAne chhe.
mokShamArga adhikAr [ 229