pariNaman te nishchay – chAritrAchAr chhe. samasta paradravyonI ichchhA rokavAthI tathA anashan
Adi bAr taparUp bahirang sahakArI1 kAraNothI nij svarUpamAn pratapan – vijayan te
nishchayatapashcharaN chhe; temAn je AcharaN – pariNaman te nishchay – tapashcharaNAchAr chhe. A chAr
prakAranA nishchay – AchAranI rakShA mATe potAnI shakti na chhupAvavI te nishchay – vIryAchAr chhe.
A ukta lakShaNovALA nishchay – panchAchAramAn ane evI ja rIte ‘‘छत्तीसगुणसमग्गे
पंचविहाचारकरणसन्दरिसे । सिस्साणुग्गहकुसले धम्मायरिए सदा वंदे ।। [artha — chhatrIs guNothI2
sahit, pAnch prakAranA AchAr pALavAno upadesh denAr, shiShyo upar anugrah karavAmAn
kushaL je dharmAchArya chhe temane hun sadA vandan karun chhun.]’’ — A gAthAmAn kahyA pramANe AchAr,
ArAdhanA Adi charaNAnuyoganAn shAstromAn vistArathI kahel bahirang sahakArI kAraNarUp
pAnch prakAranA vyavahAr - AchAramAn je potAne ane parane joDe chhe te AchArya kahevAy chhe.
te AchArya parameShThI padastha dhyAnamAn dhyAn karavA yogya chhe. e rIte AchArya parameShThInA
vyAkhyAnathI gAthA pUrI thaI. 52.
have, svashuddhAtmAmAn je uttam adhyAy – abhyAs te nishchayasvAdhyAy chhe. te
nishchayasvAdhyAy jenun lakShaN chhe evA nishchayadhyAnanA paramparAthI kAraNabhUt evun, bhedAbhed
सुखास्वादेन निश्चलचित्तं वीतरागचारित्रं, तत्राचरणं परिणमनं निश्चयचारित्राचारः ।३।
समस्तपरद्रव्येच्छानिरोधेन तथैवानशनादिद्वादशतपश्चरणबहिरङ्गसहकारिकारणेन च स्वस्वरूपे
प्रतपनं विजयनं निश्चयतपश्चरणं, तत्राचरणं परिणमनं निश्चयतपश्चरणाचारः ।४। तस्यैव
निश्चयचतुर्विधाचारस्य रक्षणार्थं स्वशक्त्यनवगूहनं निश्चयवीर्याचारः ।५। इत्युक्तलक्षण-
निश्चयपञ्चाचारे तथैव ‘‘छत्तीसगुणसमग्गे’’ पंचविहाचारकरणसन्दरिसे । सिस्साणुग्गहकुसले
धम्मायरिए सदा वंदे ।१।’’ इति गाथाकथितक्रमेणाचाराराधानादिचरणशास्त्रविस्तीर्णबहिरङ्ग-
सहकारिकारणभूते व्यवहारपञ्चाचारे च स्वं परं च योजयत्यनुष्ठानेन सम्बन्धं करोति स
आचार्यो भवति । स च पदस्थध्याने ध्यातव्यः । इत्याचार्यपरमेष्ठिव्याख्यानेन सूत्रं गतम् ।।५२।।
अथ स्वशुद्धात्मनि शोभनमध्यायोऽभ्यासो निश्चयस्वाध्यायस्तल्लक्षणनिश्चयध्यानस्य
पारम्पर्येण कारणभूतं भेदाभेदरत्नत्रयादितत्त्वोपदेशकं परमोपाध्यायभक्तिरूपं ‘‘णमो
1. nimittakAraNothI, nimittakAraNo te upachArarUp chhe ane upAdAnakAraN te yathArtha kAraN chhe, em
samajavun.
2. shrI bhAvasangrah gAthA 377.
mokShamArga adhikAr [ 241