ratnatrayAdi tattvonA upadeshak param upAdhyAyanI bhaktirUp ane ‘Namo uvajjhAyANan’ e
padanA uchchAraNarUp je padastha dhyAn, tenA dhyeyabhUt upAdhyAy parameShThInun svarUp kahe
chhe —
gAthA 53
gAthArtha — je ratnatrayasahit, nirantar dharmano upadesh ApavAmAn tatpar chhe, te
AtmA upAdhyAy chhe, munivaromAn pradhAn chhe; temane namaskAr ho.
TIkA — ‘‘जो रयणत्तयजुत्तो’’ je bAhya ane Abhyantar ratnatrayanA AcharaN sahit
chhe; ‘‘णिच्चं धम्मोवदेसणेणिरदो’’ chha dravya, pAnch astikAy, sAt tattva ane nav padArthomAn
nij shuddhAtmadravya, nij shuddha jIvAstikAy, nij shuddhAtmatattva ane nij shuddhAtmapadArtha ja
upAdey chhe ane anya sarva hey chhe, evo tathA uttam kShamA Adi dash dharmono je nirantar
upadesh Ape chhe te nitya dharmopadesh ApavAmAn tatpar kahevAy chhe; ‘‘सो उवज्झाओ अप्पा’’
उवज्झायाणं’ इति पदोच्चारणलक्षणं यत् पदस्थध्यानं, तस्य ध्येयभूतमुपाध्यायमुनीश्वरं
कथयति —
जो रयणत्तयजुत्तो णिच्चं धम्मोवदेसणे णिरदो ।
सो उवज्झाओ अप्पा जदिवरवसहो णमो तस्स ।।५३।।
यः रत्नत्रययुक्तः नित्थं धर्मोपदेशने निरतः ।
सः उपाध्यायः आत्मा यतिवरवृषभः नमः तस्मै ।।५३।।
व्याख्या — ‘‘जो रयणत्तयजुत्तो’’ योऽसौ बाह्याभ्यन्तररत्नत्रयानुष्ठानेन युक्तः
परिणतः । ‘‘णिच्चं धम्मोवदेसणे णिरदो’’ षट्द्रव्यपञ्चास्तिकायसप्ततत्त्वनवपदार्थेषु मध्ये
स्वशुद्धात्मद्रव्यं स्वशुद्धजीवास्तिकायं स्वशुद्धात्मतत्त्वं स्वशुद्धात्मपदार्थमेवोपादेयं शेषं च हेयं,
तथैवोत्तमक्षमादिधर्मं च नित्यमुपदिशति योऽसौ स नित्यं धर्मोपदेशने निरतो भण्यते । ‘‘सो
उवज्झाओ अप्पा’’ स चेत्थंभूत आत्मा उपाध्याय इति । पुनरपि किं विशिष्टः ?
ratnatray jo dhArai sAr, sadA dharma - upadesh karAr;
yativaramain paradhAn munIsh, upAdhyAyakUn nAvau shIsh. 53.
242 ]
bRuhad – dravyasangrah