इत्युपचरितसंज्ञाशुद्धसद्भूतव्यवहारलक्षणम् । ‘मदीयो देहमित्यादि’ संश्लेषसंबन्धसहितपदार्थः
पुनरनुपचरितसंज्ञासद्भूतव्यवहारलक्षणम् । यत्र तु संश्लेषसंबन्धो नास्ति तत्र ‘मदीयः पुत्र
इत्यादि’ उपचरिताभिधानासद्भूतव्यवहारलक्षणमिति नयचक्रमूलभूतं संक्षेपेण नयषटकं ज्ञातव्य
मिति ।।३।।
अथ गाथात्रयपर्यन्तं ज्ञानदर्शनोपयोगद्वयं कथ्यते । तत्र प्रथमगाथायां मुख्यवृत्त्या
दर्शनोपयोगव्याख्यानं करोति । यत्र मुख्यत्वमिति वदति तत्र यथासम्भवमन्यदपि विवक्षितं
लभ्यत इति ज्ञातव्यम् —
उवओगो दुवियप्पो दंसणणाणं च दंसणं चदुधा ।
चक्खु अचक्खू ओही दंसणमध केवलं णेयं ।।४।।
उपयोगः द्विविकल्पः दर्शनं ज्ञानं च दर्शनं चतुर्धा ।
चक्षुः अचक्षुः अवधिः दर्शनं अथ केवलं ज्ञेयम् ।।४।।
upacharit ashuddha sadbhUtavyavahAranun lakShaN chhe. sanshleShasambandhavALA padArtha ‘sharIrAdi mArA
chhe’ e anupacharit asadbhUtavyavahAranun lakShaN chhe. jyAn sanshleShasambandh nathI evA ‘putrAdi
mArA chhe’ te upacharit asadbhUtavyavahAranun lakShaN chhe. e pramANe nayachakranA mULabhUt chha
nayo sankShepamAn jANavA. 3.
have, traN gAthA sudhI gnAn ane darshan e be upayoganun kathan karavAmAn Ave chhe.
tyAn pratham gAthAmAn mukhyapaNe darshan-upayoganI vyAkhyA kare chhe. jyAn amuk viShayanun
‘mukhyatAthI’ varNan karavAnun kahyun hoy tyAn gauNapaNe bIjA viShayanun paN yathAsambhav kathan
AvI jAy chhe, em jANavun —
gAthA – 4
gAthArtha — upayog be prakArano chhe darshan ane gnAn. temAn darshanopayog
chakShudarshan, achakShudarshan, avadhidarshan ane kevaLadarshan — em chAr prakArano jANavo.
doy bhed upayog udAr, darshan gnAn dharai suvichAr;
darshan-bhed chyAri hai bhalA, chakShu achakShu avadhi kevalA. 4.
14 ]
bRuhad – dravyasangrah