shrotrendriyAvaraNano kShayopasham hovAthI potapotAnI bahirang dravyendriyanA AlambanathI, mUrta
padArthanA sattAsAmAnyane vikalpa vinA (-nirAkArapaNe) parokSharUpe je ekadesh dekhe chhe te
achakShudarshan chhe.tevI je rIte man-indriyAvaraNanA kShayopashamathI ane sahakArI kAraNarUp
ATh pAnkhaDIvALA kamaLanA AkArarUp dravyamananA AlambanathI, mUrta ane amUrta samasta
vastuonA sattA sAmAnyane vikalpa vinA parokSharUpe je dekhe chhe te mAnas-achakShudarshan chhe.
te ja AtmA avadhidarshanAvaraNanA kShayopashamathI mUrta vastunA sattAsAmAnyane vikalpa vinA
je ekadesh-pratyakSharUpe dekhe chhe te avadhidarshan chhe. tathA je sahajashuddha chhe ane sadA Anand
jenun ek rUp chhe evA paramAtmatattvanI samvittinI prAptinA baLathI, kevaLadarshanAvaraNano
kShay thatAn, mUrta – amUrta samasta vastunA sattAsAmAnyane vikalpa vinA sakal-pratyakSharUpe je
ek samayamAn dekhe chhe te upAdeyabhUt kShAyik kevaLadarshan jANavun. 4.
have ATh bhedovALA gnAnopayoganun pratipAdan kare chhe
gnAn – bhed mati shrut avadhikA, bhale – buretai hai chhahaitikA;
manaparyay keval mili ATh, hai paratakSha parokSha supATh. 5.
श्रोत्रेन्द्रियावरणक्षयोपशमत्वात्स्वकीयस्वकीयबहिरङ्गद्रव्येन्द्रियालम्बनाच्च मुर्त्तं सत्तासामान्यं
विकल्परहितं परोक्षरूपेणैकदेशेन यत्पस्यति तदचक्षुर्दर्शनम् । तथैव च मनइन्द्रिया-
वरणक्षयोपशमात्सहकारिकारणभूताष्टदलपद्माकारद्रव्यमनोऽवलम्बनाच्च मूर्त्तामूर्त्तसमस्तवस्तु-
गतसत्तासामान्यं विकल्परहितं परोक्षरूपेण यत्पश्यति तन्मानसमचक्षुर्दर्शनम् । स एवात्मा
यदवधिदर्शनावरणक्षयोपशमान्मूर्त्तवस्तुगतसत्तासामान्यं निर्विकल्परूपेणैकदेशप्रत्यक्षेण यत्पश्यति
तदवधिदर्शनम् । यत्पुनः सहजशुद्धसदानन्दैकरूपपरमात्मतत्त्वसंवित्तिप्राप्तिबलेन केवल-
दर्शनावरणक्षये सति मूर्त्तामूर्त्तसमस्तवस्तुगतसत्तासामान्यं विकल्परहितं सकलप्रत्यक्ष-
रूपेणैकसमये पश्यति तदुपादेयभूतं क्षायिकं केवलदर्शनं ज्ञातव्यमिति ।।४।।
अथाष्टविकल्पं ज्ञानोपयोगं प्रतिपादयति —
णाणं अट्ठियप्पं मदिसुदिओही अणाणणाणाणि ।
मणपज्जवकेवलमवि पच्चक्खपरोक्खभेयं च ।।५।।
16 ]
bRuhad – dravyasangrah