विवक्षितार्थपरिच्छित्तिलक्षणोऽर्थग्रहणव्यापारो गृह्यते । शुभाशुभशुद्धोपयोगत्रयविवक्षायां
पुनरुपयोगशब्देन शुभाशुभशुद्धभावनैकरूपमनुष्ठानं ज्ञातव्यमिति । अत्र सहजशुद्ध-
निर्विकारपरमानन्दैकलक्षणस्य साक्षादुपादेयभूतस्याक्षयसुखस्योपादानकारणत्वात् केवलज्ञान-
दर्शनद्वयमुपादेयमिति । एवं नैयायिकं प्रति गुणगुणिभेदैकान्तनिराकरणार्थमुपयोगव्याख्यानेन
गाथात्रयं गतम् ।।६।।
अथामूर्त्तातीन्द्रियनिजात्मद्रव्यसंवित्तिरहितेन मूर्त्तपञ्चेन्द्रियविषयासक्तेन च यदुपार्जितं
मूर्तं कर्म तदुदयेन व्यवहारेण मूर्तोऽपि निश्चयेनामूर्तो जीव इत्युपदिशति —
वण्ण रस पंच गंधा दो फासा अट्ठ णिच्छया जीवे ।
णो संति अमुत्ति तदो ववहारा मुत्ति बंधादो ।।७।।
ahIn gnAn - darshan upayoganI vivakShAmAn ‘upayog’ shabdano artha vivakShit padArthane
jANavun - dekhavun jenun lakShaN chhe, evo ‘padArthagrahaNarUp vyApAr’ em thAy chhe. parantu shubh,
ashubh ane shuddha — e traN upayoganI vivakShAmAn ‘upayog’ shabdano artha shubh, ashubh
ke shuddha bhAvanA jenun ek rUp chhe, evun ‘anuShThAn’ samajavun.
ahIn sahajashuddha nirvikAr paramAnand jenun ek lakShaN (svarUp) chhe, evun je sAkShAt
upAdeyabhUt akShay sukh tenun upAdAnakAraN hovAthI kevaLagnAn ane kevaLadarshan — e banne
1upAdey chhe.
AvI rIte naiyAyik prati guN - guNIbhedanA ekAntanun nirAkaraN karavA mATe,
upayoganA vyAkhyAn dvArA traN gAthAo pUrI thaI. 6.
have, amUrta atIndriy nij AtmadravyanA gnAnathI rahit hovAthI ane mUrta
panchendriyanA viShayamAn Asakta hovAthI je mUrtakarma upArjit karyun chhe, tenA udayathI
vyavahArathI jIv mUrta chhe paN nishchayanayathI jIv amUrta chhe, em upadeshe chhe —
1. shrI niyamasAr kaLash 17 nA arthamAn A pramANe lakhyun chhe — ‘‘jinendrakathit samasta darshan – gnAnanA
bhedone jANIne, je puruSh parabhAvone pariharI nij svarUpamAn sthit rahyo thako, shIghra chaitanyachamatkAramAtra
tattvamAn pesI jAy chhe — UnDo UtarI jAy chhe te nirvANasukhane pAme chhe.’’ A uparathI em samajavun ke —
Ashray karavA yogya tarIke to sadA nij chaitanyachamatkAramAtra trikALI dhruvatattva ek ja upAdey chhe.
varNa pAnch ras pAnch ju gandh, doy phAs aTh nAnhI khandh;
nishchay mUrati - vin jiy sAr, bandhasahit mUrat vivahAr. 7.
22 ]
bRuhad – dravyasangrah