तथा चोक्तं सप्तसमुद्घातलक्षणम् — ‘‘वेयणकसायवेउव्वियो मारणंतिओ समुग्घादो । तेजाहारो
छट्ठो सत्तमओ केवलीणं तु ।।१।।’’ तद्यथा — ‘मूलसरीरमछंडिय उत्तरदेहस्स जीवपिंडस्स ।
णिग्गमणं देहादो हवदि समुग्घादयं णाम ।।१।।’’ तीव्रवेदनानुभवान्मूलशरीरमत्यक्त्वा
आत्मप्रदेशानां बहिर्निर्गमनमिति वेदनासमुद्घातः ।१। तीव्रकषायोदयान्मूलशरीरमत्यक्त्वा परस्य
घातार्थमात्मप्रदेशानां बहिर्गमनमिति कषायसमुद्घातः ।२। मूलशरीरमपरित्यज्य किमपि
विकर्तुमात्मप्रदेशानां बहिर्गमनमिति विक्रियासमुद्घातः ।३। मरणान्तसमये मूलशरीरमपरित्यज्य
यत्र कुत्रचिद्बद्धमायुस्तत्प्रदेशं स्फु टितुमात्मप्रदेशानां बहिर्गमनमिति मारणान्तिकसमुद्घातः ।४।
स्वस्य मनोनिष्टजनकं किञ्चित्कारणान्तरमवलोक्य समुत्पन्नक्रोधस्य संयमनिधानस्य
महामुनेर्मूलशरीरमपरित्यज्य सिन्दूरपुञ्जप्रभो दीर्घत्वेन द्वादशयोजनप्रमाणः सूच्यङ्गुल-
संख्येयभागमूलविस्तारो नवयोजनाग्रविस्तारः काहलाकृतिपुरुषो वामस्कन्धान्निर्गत्य वाम-
‘‘वेयणकसायवेउव्वियो मारणंतिओ समुग्घादो ।
तेजाहारो छट्ठो सत्तमओ केवलीणं तु’’ ।।१
‘‘(1) vedanA, (2) kaShAy, (3) vikriyA, (4) mAraNAntik, (5) taijas, (6)
AhAr ane (7) kevaLI — e sAt samudghAt chhe.’’ te A rIte — ‘‘potAnun mUL sharIr2
chhoDyA vinA (taijas ane kArmaNarUp) uttar dehanI sAthe sAthe jIvapradeshonA sharIr bahAr
nIkaLavAne samudghAt kahe chhe.’’ tIvra pIDAno anubhav thavAthI, mUL sharIr chhoDyA vinA,
Atmapradeshonun bahAr nIkaLavun tene vedanAsamudghAt kahe chhe. 1. tIvra kaShAyanA udayathI, mUL
sharIrane chhoDyA vinA, bIjAno ghAt karavA mATe Atmapradeshonun bahAr nIkaLavun tene
kaShAyasamudghAt kahe chhe. 2. mUL sharIr chhoDyA vinA, koI paN prakAranI vikriyA karavA
mATe Atmapradeshonun bahAr nIkaLavun tene vikriyAsamudghAt kahe chhe. 3. mRutyu vakhate, mUL
sharIrane chhoDyA vinA, jyAn A AtmAe kyAnkanun AgAmI AyuShya bAndhyun hoy te pradeshane
sparshavA mATe Atmapradeshonun bahAr nIkaLavun tene mAraNAntikasamudghAt kahe chhe. 4. potAnA
manane aniShTa utpanna karanAr koI anya kAraN joIne jemane krodh utpanna thayo chhe tevA
sanyamanA nidhAnarUp mahAmuninA mUL sharIrane chhoDyA vinA, sindUranA DhagalA jevA
prakAshavALun, bAr yojan lAmbu, sUchyangulanA sankhyAtamA bhAg jeTalA mULavistAravALun ane
nav yojananA agra – vistAravALun, bilADAnA AkAravALun ek pUtaLun DAbA khabhAmAnthI
nIkaLIne DAbI taraph pradakShiNA daIne hRudayamAn rahel viruddha vastune bhasmIbhUt karIne, te
1. gommaTasAr jIvakAnD gAthA – 6662. gommaTasAr jIvakAnD gAthA – 667
30 ]
bRuhad – dravyasangrah