तथाहि — केवलज्ञानादिगुणास्पदनिजशुद्धात्मैवोपादेयं इति रुचिरूपं निश्चयसम्यक्त्वं यत्पूर्वं
तपश्चरणावस्थायां भावितं तस्य फलभूतं समस्तजीवादितत्त्वविषये विपरीताभिनिवेश-
रहितपरिणतिरूपं परमक्षायिकसम्यक्त्वं भण्यते । पूर्वं छद्मस्थावस्थायां भावितस्य
निर्विकारस्वसंवेदनज्ञानस्य फलभूतं युगपल्लोकालोकसमस्तवस्तुगतविशेषपरिच्छेदकं
केवलज्ञानम् । निर्विकल्पस्वशुद्धात्मसत्तावलोकनरूपं यत्पूर्वं दर्शनं भावितं तस्यैव फलभूतं
युगपल्लोकालोकसमस्तवस्तुगतसामान्यग्राहकं केवलदर्शनम् । कस्मिंश्चित्स्वरूपचलनकारणे जाते
सति घोरपरीषहोपसर्गादौ निजनिरञ्जनपरमात्मध्याने पूर्वं यत् धैर्यमवलम्बितं तस्यैव
फलभूतमनन्तपदार्थपरिच्छित्तिविषये खेदरहितत्वमनन्तवीर्यम् । सूक्ष्मातीन्द्रियकेवलज्ञान-
विषयत्वात्सिद्धस्वरूपस्य सूक्ष्मत्वं भण्यते । एकदीपप्रकाशे नानादीपप्रकाशवदेकसिद्धक्षेत्रे
सङ्करव्यतिकरदोषपरिहारेणानन्तसिद्धावकाशदानसामर्थ्यमवगाहनगुणो भण्यते । यदि सर्वथा
गुरुत्वं भवति तदा लोहपिण्डवदधःपतनं, यदि च सर्वथा लघुत्वं भवति तदा
‘kevaLagnAnAdi guNonA sthAnarUp nij shuddhAtmA ja upAdey chhe’ evI ruchirUp
nishchayasamyaktva je pahelAn tapashcharyAnI avasthAmAn bhAvit karyun hatun. (bhAvyun hatun – anubhavyun
hatun) tenA phaLabhUt, samasta jIvAdi tattvonA viShayamAn viparIt - abhinivesharahit
pariNatirUp ‘param kShAyikasamyaktva’ kahevAy chhe. 1.
pUrve chhadmastha avasthAmAn bhAvit karelA (bhAvanAmAn AvelA, anubhavelA) nirvikAr
svasamvedanagnAnanA phaLabhUt, yugapad lok ane alokanI samasta vastuonA visheShone
jANanAr ‘kevaLagnAn’ chhe. 2. je nirvikalpa evA svashuddhAtmasattAnA avalokanarUp darshan pUrve
bhAvit karyun hatun tenA ja phaLabhUt, yugapad lokAlokanI samasta vastuonA sAmAnyane grahaN
karanAr ‘kevaLadarshan’ chhe. 3. AtmasvarUpathI chalit thavAnun koI kAraN utpanna thatAn ghor
pariShah ke upasargAdine viShe nijaniranjan paramAtmAnA dhyAnamAn pUrve je dhairyanun avalamban
karyun hatun tenA ja phaLabhUt, anant padArthone jANavAmAn khedanA abhAvarUp ‘anantavIrya’
chhe. 4. sUkShma atIndriy kevaLagnAnano viShay hovAne lIdhe siddhonA svarUpane ‘sUkShmatva’
kahevAy chhe. 5. ek dIvAnA prakAshamAn jem anek dIvAno prakAsh samAI jAy chhe, tem
ek siddhanA kShetramAn sankar
- vyatikar doSh vinA anant siddhone avakAsh devAnun sAmarthya te
‘avagAhan’ guN kahevAy chhe. 6. jo siddha sarvathA guru hoy to loDhAnA pinDanI jem te
nIche paDe; ane jo sarvathA laghu hoy to pavanathI prerit AkoliyAnA rUnI jem sadAy
UDyA ja kare; paN em nathI. tethI temane ‘agurulaghu’ guN kahevAmAn Ave chhe.
ShaDdravya-panchAstikAy adhikAr [ 49
7