एवं छब्भेयमिदं जीवाजीवप्पभेददो दव्वं ।
उत्तं कालविजुत्तं णादव्वा पंच अत्थिकाया दु ।।२३।।
एवं षड्भेदं इदं जीवाजीवप्रभेदतः द्रव्यम् ।
उक्तं कालवियुक्तम् ज्ञातव्याः पञ्च अस्तिकायाः तु ।।२३।।
व्याख्या — ‘‘एवं छब्भेयमिदं जीवाजीवप्पभेददो दव्वं उत्तं’’ एवं पूर्वोक्तप्रकारेण
षड्भेदमिदं जीवाजीवप्रभेदतः सकाशाद्द्रव्यमुक्तं कथितं प्रतिपादितम् । ‘‘कालविजुत्तं णादव्वा
पंच अत्थिकाया दु’’ तदेव षड्विधं द्रव्यं कालेन वियुक्तं रहितं ज्ञातव्याः पञ्चास्तिकायास्तु
पुनरिति ।।२३।।
पञ्चेति संख्या ज्ञाता तावदिदानीमस्तित्वं कायत्वं च निरूपयति : —
संति जदो तेणेदे अत्थित्ति भणंति जिणवरा जह्मा ।
काया इव बहुदेसा तह्मा काया य अत्थिकाया य ।।२४।।
gAthA 23
gAthArtha — A rIte jIv ane ajIvanA prabhedathI dravya chha prakAranAn chhe. kALadravya
sivAy bAkInAn pAnch dravyone astikAy jANavAn.
TIkA — ‘‘एवं छब्भेयमिदं जीवाजीवप्पभेददो दव्वं उत्तं’’ Am pUrvokta prakAre jIv
ane ajIvanA prabhedathI A chha prakAranAn dravya kahyAn chhe. ‘‘कालविजुत्तं णादव्वा पंच अत्थिकाया
दु’’ te ja chha prakAranAn dravyane kAL sivAy panchAstikAy tarIke jANavAn. 23.
pAnch evI sankhyA to jANI; have tenA astitva ane kAyatvanun nirUpaN kare chhe —
aisain dravya kahe chhah bhed, jIv - ajIvataNe, bin - khed;
kAl binA paN asti ju kAy, jAnUn jin bhAShe samudAy. 23.
ete ‘hai’ aisen jinadev, bhAShe astirUp svayamev;
bahu pradesh kAy jim lakhai, astikAy pAnchUn im akhai. 24.
76 ]
bRuhad – dravyasangrah