अथैकप्रदेशस्यापि पुद्गलपरमाणोरुपचारेण कायत्वमुपदिशति : —
एयपदेसो वि अणू णाणाखंधप्पदेसदो होदि ।
बहुदेसो उवयारा तेण य काओ भणंति सव्वण्हु ।।२६।।
एकप्रदेशः अपि अणुः नानास्कन्धप्रदेशतः भवति ।
बहुदेशः उपचारात् तेन च कायः भणन्ति सर्वज्ञः ।।२६।।
व्याख्या — ‘‘एयपदेसो वि अणू णाणाखंधप्पदेसदो होदि बहुदेसो’’ एकप्रदेशोऽपि
पुद्गलपरमाणुर्नानास्कन्धरूपबहुप्रदेशतः सकाशाद्बहुप्रदेशो भवति । ‘‘उवयारा’’ उपचाराद्
व्यवहारनयात्, ‘‘तेण य काओ भणंति सव्वण्हु’’ तेन कारणेन कायमिति सर्वज्ञा
भणन्तीति । तथाहि — यथायं परमात्मा शुद्धनिश्चयनयेन द्रव्यरूपेण शुद्धस्तथैकोऽप्यनादिकर्म-
बन्धवशात्स्निग्धरूक्षस्थानीयरागद्वेषाभ्यां परिणम्य नरनारकादिविभावपर्यायरूपेण व्यवहारेण
have, pudgal paramANu ekapradeshI chhe topaN upachArathI tene kAyatva chhe, em upadeshe
chhe —
gAthA 26
gAthArtha — ekapradeshI paN paramANu anek skandharUp bahupradeshI thAy chhe te kAraNe
sarvagnadev upachArathI paramANune ‘kAy’ kahe chhe.
TIkA — ‘‘एयपदेसो वि अणू णाणाखंदप्पदेसदो होदि बहुदेसो’’ pudgal – paramANu
ekapradeshI chhe, topaN judAjudA skandharUp bahupradeshI thAy chhe; ‘‘उवयारा’’ upachAr eTale
vyavahAranayathI; ‘‘तेण य काओ भणंति सव्वण्हु’’ te kAraNe sarvagnadevo paramANune ‘kAy’ kahe
chhe.
visheSha — jevI rIte A paramAtmA shuddha nishchayanayathI dravyarUpe shuddha tathA ek
chhe, topaN anAdi karmabandhanA vashe snigdha - rUkShaguNasthAnIy rAg - dveSharUp pariNamIne
vyavahArathI nar - nArakAdi vibhAv paryAyarUpe anek prakArano thAy chhe, tevI ja rIte
pudgal-aNU ek paradesh, khandh rUkSha - chIkaNatain vesh;
bahudeshI upachAr kahAv, kAyarUp im kahyau svabhAv. 26.
ShaDdravya-panchAstikAy adhikAr [ 81
11