gāthā 31
gāthārthaḥ — gnānāvaraṇ ādi āṭh karmone yogya je pudgal āve chhe tene
dravyāsrav jāṇavo; te anek bhedavāḷo chhe, em shrī jinendradeve kahyun chhe.
ṭīkāḥ — ‘णाणावरणादीणं’ sahaj shuddha kevaḷagnānane athavā abhedanī apekṣhāe
kevaḷagnānādi anantaguṇanā ādhārabhūt, gnān shabdathī vāchya paramātmāne je āvr̥utta kare
arthāt ḍhāṅke tene gnānāvaraṇ kahe chhe. te gnānāvaraṇ jenī ādimān chhe tevā je
gnānāvaraṇādi; temane ‘जोग्ग’ yogya ‘जं पुग्गलं समासवदि’ tel chopaḍel sharīravāḷāone
dhūḷanā rajakaṇano jem samāgam thāy chhe, tem kaṣhāyarahit shuddhātmānā samvedanathī1 rahit
jīvone je karmavargaṇārūp pudgalano āsrav thāy chhe, ‘दव्वासओ स णेओ’ tene dravyāsrav
jāṇavo. ‘अणेयभेओ’ ane te (dravyāsrav) gnānāvaraṇ, darshanāvaraṇ, vedanīy, mohanīy,
āyu, nām, gotra tathā antarāy e nāmanī āṭh mūḷaprakr̥itirūp bhedathī, tathā ‘‘पण णव
णाणावरणादीणं जोग्गं जं पुग्गलं समासवदि ।
दव्वासवो स णेओ अणेयभेओ जिणक्खादो ।।३१।।
ज्ञानावरणादीनां योग्यं यत् पुद्गलं समास्रवति ।
द्रव्यास्रवः सः ज्ञेयः अनेकभेदः जिनाख्यातः ।।३१।।
व्याख्या — ‘‘णाणावरणादीणं’’ सहजशुद्धकेवलज्ञानमभेदेन केवलज्ञानाद्यनन्तगुणाधार-
भूतं ज्ञानशब्दवाच्यं परमात्मानं वा आवृणोतीति ज्ञानावरणं, तदादिर्येषां तानि ज्ञानावरणादीनि
तेषां ज्ञानावरणादीनां ‘‘जोग्गं’’ योग्यं ‘‘जं पुग्गलं समासवदि’’ स्नेहाभ्यक्तशरीराणां
धूलिरेणुसमागम इव निष्कषायशुद्धात्मसंवित्तिच्युतजीवानां कर्मवर्गणारूपं यत्पुद्गलद्रव्यं
समास्रवति, ‘‘दव्वासओ स णेओ’’ द्रव्यास्रवः स विज्ञेयः । ‘‘अणेयभेओ’’ स च
ज्ञानदर्शनावरणीयवेदनीयमोहनीयायुर्नामगोत्रान्तरायसंज्ञानामष्टमूलप्रकृतीनां भेदेन, तथैव ‘‘पण
1. shuddhātmānā samvedanarahit mithyādraṭi jīvo chhe; temanī mukhyatāthī ā kathan chhe.
gnānāvaraṇ ādike yogya, pudgal āvai jivakai bhogya;
dravyāsrav bhāṣhyo bahu bhed, jiṇavaradev, rahit vachakhed. 31.
saptatattva-navapadārtha adhikār [ 101