karavāmān kāraṇ – āvān lakṣhaṇovāḷo paramātmā1 chhe. tenā svabhāvabhāvathī1 utpanna je
shuddhachetanapariṇām chhe te bhāvasamvar chhe. ane je, kāraṇarūp bhāvasamvarathī utpanna thayel
kāryarūp navān dravyakarmonā āgamanano abhāv, te dravyasamvar chhe.
have, samvaranā viṣhayamān nayavibhāganun kathan kare chheḥ — mithyātva guṇasthānathī
māṇḍīne kṣhīṇakaṣhāy guṇasthān sudhī upar upar mandapaṇun hovāthī tāratamyatāthī ashuddha nishchay
varte chhe. temān guṇasthānanā bhedathī shubh, ashubh ane shuddha anuṣhṭhānarūp (ācharaṇarūp) traṇ
prakāranā upayogano vyāpār hoy chhe. te kahevāmān āve chhe — mithyādraṣhṭi, sāsādan ane
mishra — e traṇ guṇasthānomān upar upar mandapaṇe ashubh upayog hoy chhe. tenāthī āgaḷ
asanyat samyagdraṣhṭi, shrāvak ane pramattasanyat e traṇ guṇasthānomān2 paramparāe
shuddhopayogano sādhak upar upar tāratamyatāthī shubhopayog hoy chhe. tyārapachhī apramattathī
शुद्धचेतनपरिणामः स भावसंवरो भवति । यस्तु भावसंवरात्कारणभूतादुत्पन्नः कार्यभूतो
नवतरद्रव्यकर्मागमनाभावः स द्रव्यसंवर इत्यर्थः ।
अथ संवरविषयनयविभागः कथ्यते । तथाहि — मिथ्यादृष्टयादिक्षीणकषाय-
पर्यन्तमुपर्युपरि मन्दत्वात्तारतम्येन तावदशुद्धनिश्चयो वर्त्तते । तस्य मध्ये पुनर्गुणस्थानभेदेन
शुभाशुभशुद्धानुष्ठानरूपउपयोगत्रयव्यापारस्तिष्ठति । तदुच्यते — मिथ्यादृष्टिसासादनमिश्र-
गुणस्थानेषूपर्युपरि मन्दत्वेनाशुभोपयोगो वर्तते, ततोऽप्यसंयतसम्यग्दृष्टिश्रावकप्रमत्तसंयतेषु
पारम्पर्येण शुद्धोपयोगसाधक उपर्युपरि तारतम्येन शुभोपयोगो वर्तते, तदनन्तरमप्रमत्तादि-
1. shuddhachaitanyasvarūp trikāḷadhruvagnāyakasvabhāv ātmā je shrī samayasār gāthā 6 mān kahyo chhe, tenī ā
vistāramay vyākhyā chhe. te trikāḷ shuddhasvarūp sadā āshray karavā yogya hovāthī sarva prakāre upādey
chhe.
2. jyān chāritraguṇanī ānshik shuddhi hoy tyān tenī sāthe vartatā shubhopayogane paramparāe shuddhopayogano sādhak
kahevāmān āve chhe. chothe, pāñchame ane chhaṭhṭhe guṇasthāne tenī bhūmikā anusār shuddhi hoy chhe. juo,
chhaṭhṭhā guṇasthān dhārak munisambandhī pravachanasār gāthā 245 – 246 banne āchāryonī ṭīkā.
shrī pravachanasār gāthā 247nī shrī jayasenāchāryadev kr̥ut ṭīkāmān muninī apekṣhāe ‘शुद्धोपयोगसाधके
शुभोपयोगे’ shabdo kahyā chhe. ahīn (shrī dravyasaṅgrahanī ṭīkāmān) to chothe, pāñchame ane chhaṭhṭhe — em traṇe
guṇasthāne ‘shuddhopayogasādhak shubhopayog’ kahel chhe; tethī taddan spaṣhṭa thāy chhe ke, e traṇe guṇasthāne
ānshik shuddha pariṇati hoy ja chhe; kāraṇ ke jyān ānshik shuddhi na hoy tyān vartatā shubhopayogamān
shuddhopayoganā sādhakapaṇāno ārop paṇ ghaṭato nathī.
108 ]
br̥uhad – dravyasaṅgrah