jīvone ja hoy chhe. tem ja ‘ब्रह्मचारी सदा शुचिः (brahmachārī sadā shuchi chhe)’ e vachanathī
te prakāranā brahmachārīone ja shuchipaṇun chhe, kām – krodhādimān rat rahenārāone jaḷasnān
ādithī shuddhi karavā chhatān paṇ shuchipaṇun nathī. e ja rīte kahyun chhe ke — ‘‘janmathī shūdra
hoy chhe, kriyāthī dvij kahevāy chhe, shrutavaḍe shrotriy ane brahmacharya vaḍe brāhmaṇ
jāṇavo.’’1. e vachan pramāṇe teo ja nishchayashuddha (vāstavik shuddha) brāhmaṇ chhe. evī
rīte nārāyaṇe yudhiṣhṭhirane kahyun chhe ke, vishuddha ātmārūpī nadīmān snān karavun te ja param
shuchitānun kāraṇ chhe, laukik gaṅgā vagere tīrthomān snānādi te shuchinun kāraṇ nathīḥ ‘आत्मा
नदी संयमतोयपूर्णा सत्यावहा शीलतटा दयोर्मिः । तत्राभिषेकं कुरु पाण्डुपुत्र न वारिणा
शुद्ध्यति चान्तरात्मा ।। (sanyamarūpī jaḷathī bharelī, satyarūpī pravāhavāḷī, shīlarūpī
kinārāvāḷī ane dayārūpī taraṅgothī bharelī je ātmanadī chhe, temān he pāṇḍuputra!
snān karo; antarātmā jaḷathī shuddha thato nathī.)’ — e pramāṇe ‘ashuchitva – anuprekṣhā’ pūrī
thaī. 6.
have, āgaḷ āsrav-1anuprekṣhā kahevāmān āve chheḥ — ‘samudramān chhidravāḷī nāvanī
jem ā jīv indriyādi āsravothī sansārarūpī sāgaramān paḍe chhe’ e vārtik chhe. atīndriy
svashuddhātmasamvedanathī vilakṣhaṇ sparshan, rasanā, ghrāṇ, chakṣhu ane karṇa — e pāñch indriyo chhe.
लभ्यते । तथैव ‘‘ब्रह्मचारी सदा शुचिः’’ इतिवचनात्तथाविधब्रह्मचारिणामेव शुचित्वं न च
कामक्रोधादिरतानां जलस्नानादिशौचेऽपि । तथैव च — ‘‘जन्मना जायते शूद्रः क्रियया द्विज
उच्यते । श्रुतेन श्रोत्रियो ज्ञेयो ब्रह्मचर्येण ब्राह्मणः ।१।’’ इतिवचनात्त एव निश्चयशुद्धाः
ब्राह्मणाः । तथा चोक्तं नारायणेन युधिष्ठिरं प्रति विशुद्धात्मनदीस्नानमेव परमशुचित्वकारणं,
न च लौकिकगङ्गादितीर्थेस्नानादिकम् । ‘‘आत्मा नदी संयमतोयपूर्णा सत्यावहा शीलतटा
दयोर्मिः । तत्राभिषेकं कुरु पाण्डुपुत्र न वारिणा शुद्ध्यति चान्तरात्मा ।१।’’ इत्यशुचित्वानुप्रेक्षा
गता ।।६।।
अत ऊर्ध्वमास्रवानुप्रेक्षा कथ्यते । समुद्रे सच्छिद्रपोतवदयं जीव इन्द्रियाद्यास्रवैः
संसारसागरे पततीति वार्त्तिकम् । अतीन्द्रियस्वशुद्धात्मसंवित्तिविलक्षणानि स्पर्शनरसनघ्राणचक्षुः
1. shrī kundakundāchāryadev rachit dvādashaanuprekṣhā gāthā 60 mān kahyun chhe keḥ — āsravanā je bhedo kahevāmān
āvyā chhe, te nishchayanayathī jīvanā nathī, māṭe ātmāne banne prakāranā āsravothī rahit ja nirantar
chintavavo joīe.
126 ]
br̥uhad – dravyasaṅgrah