shrotrendriyāvaraṇano kṣhayopasham hovāthī potapotānī bahiraṅg dravyendriyanā ālambanathī, mūrta
padārthanā sattāsāmānyane vikalpa vinā (-nirākārapaṇe) parokṣharūpe je ekadesh dekhe chhe te
achakṣhudarshan chhe.tevī je rīte man-indriyāvaraṇanā kṣhayopashamathī ane sahakārī kāraṇarūp
āṭh pāṅkhaḍīvāḷā kamaḷanā ākārarūp dravyamananā ālambanathī, mūrta ane amūrta samasta
vastuonā sattā sāmānyane vikalpa vinā parokṣharūpe je dekhe chhe te mānas-achakṣhudarshan chhe.
te ja ātmā avadhidarshanāvaraṇanā kṣhayopashamathī mūrta vastunā sattāsāmānyane vikalpa vinā
je ekadesh-pratyakṣharūpe dekhe chhe te avadhidarshan chhe. tathā je sahajashuddha chhe ane sadā ānand
jenun ek rūp chhe evā paramātmatattvanī samvittinī prāptinā baḷathī, kevaḷadarshanāvaraṇano
kṣhay thatān, mūrta – amūrta samasta vastunā sattāsāmānyane vikalpa vinā sakal-pratyakṣharūpe je
ek samayamān dekhe chhe te upādeyabhūt kṣhāyik kevaḷadarshan jāṇavun. 4.
have āṭh bhedovāḷā gnānopayoganun pratipādan kare chhe
gnān – bhed mati shrut avadhikā, bhale – buretai hai chhahaitikā;
manaparyay keval mili āṭh, hai paratakṣha parokṣha supāṭh. 5.
श्रोत्रेन्द्रियावरणक्षयोपशमत्वात्स्वकीयस्वकीयबहिरङ्गद्रव्येन्द्रियालम्बनाच्च मुर्त्तं सत्तासामान्यं
विकल्परहितं परोक्षरूपेणैकदेशेन यत्पस्यति तदचक्षुर्दर्शनम् । तथैव च मनइन्द्रिया-
वरणक्षयोपशमात्सहकारिकारणभूताष्टदलपद्माकारद्रव्यमनोऽवलम्बनाच्च मूर्त्तामूर्त्तसमस्तवस्तु-
गतसत्तासामान्यं विकल्परहितं परोक्षरूपेण यत्पश्यति तन्मानसमचक्षुर्दर्शनम् । स एवात्मा
यदवधिदर्शनावरणक्षयोपशमान्मूर्त्तवस्तुगतसत्तासामान्यं निर्विकल्परूपेणैकदेशप्रत्यक्षेण यत्पश्यति
तदवधिदर्शनम् । यत्पुनः सहजशुद्धसदानन्दैकरूपपरमात्मतत्त्वसंवित्तिप्राप्तिबलेन केवल-
दर्शनावरणक्षये सति मूर्त्तामूर्त्तसमस्तवस्तुगतसत्तासामान्यं विकल्परहितं सकलप्रत्यक्ष-
रूपेणैकसमये पश्यति तदुपादेयभूतं क्षायिकं केवलदर्शनं ज्ञातव्यमिति ।।४।।
अथाष्टविकल्पं ज्ञानोपयोगं प्रतिपादयति —
णाणं अट्ठियप्पं मदिसुदिओही अणाणणाणाणि ।
मणपज्जवकेवलमवि पच्चक्खपरोक्खभेयं च ।।५।।
16 ]
br̥uhad – dravyasaṅgrah