‘‘आदा’’ आत्मा ‘‘पुग्गलकम्मादीणं कत्ता ववहारदो दु’’ पुग्गलकर्मादीनां कर्त्ता व्यवहारतस्तु
पुनः, तथाहि — मनोवचनकायव्यापारक्रियारहितनिजशुद्धात्मतत्त्वभावनाशून्यः सन्ननुपचरितासद्-
भूतव्यवहारेण ज्ञानावरणादिद्रव्यकर्मणामादिशब्देनौदारिकवैक्रियिकाहारकशरीरत्रयाहारादि-
षट्पर्याप्तियोग्यपुद्गलपिण्डरूपनोकर्मणां तथैवोपचरितासद्भूतव्यवहारेण बहिर्विषयघटपटादीनां च
कर्ता भवति । ‘‘णिच्छयदो चेदणकम्माणादा’’ निश्चयनयतश्चेतनकर्मणां; तद्यथा – रागादि-
विकल्पोपाधिरहितनिष्क्रियपरमचैतन्यभावनारहितेन यदुपार्जितं रागाद्युत्पादकं कर्म तदुदये सति
निष्क्रियनिर्मलस्वसंवित्तिमलभमानो भावकर्मशब्दवाच्यरागादिविकल्परूपचेतनकर्मणामशुद्ध-
निश्चयेन कर्त्ता भवति । अशुद्धनिश्चयस्यार्थः कथ्यते — कर्मोपाधिसमुत्पन्नत्वादशुद्धः, तत्काले
तप्तायःपिण्डवत्तन्मयत्वाच्च निश्चयः, इत्युभयमेलापकेनाशुद्धनिश्चयो भण्यते । ‘‘सुद्धणया
सुद्धभावाणं’’ शुभाशुभयोगत्रयव्यापाररहितेन शुद्धबुद्धैकस्वभावेन यदा परिणमति
तदानन्तज्ञानसुखादिशुद्धभावानां छद्मस्थावस्थायां भावनारूपेण विवक्षितैकदेशशुद्धनिश्चयेन कर्ता,
मुक्तावस्थायां तु शुद्धनयेनेति । किन्तु शुद्धाशुद्धभावानां परिणममानानाम् एव कर्तृत्वं ज्ञातव्यम्,
vyākhyān karavāmān āve chhe. ‘‘आदा’’ ātmā ‘‘पुग्गलकम्मादीणं कत्ता ववहारदो दु’’
vyavahāranayathī pudgalakarmādino kartā chhe. jem ke — man - vachan - kāyavyāpārakriyārahit nij
shuddhātmatattvanī bhāvanāthī shūnya thaīne, anupacharit asadbhūt vyavahārathī gnānāvaraṇādi
dravyakarmono tathā ādi shabdathī audārik, vaikriyik ane āhārak — e traṇ sharīrano,
āhārādi chha paryāptiyogya pudgalapiṇḍarūp nokarmono ane upacharit asadbhūt vyavahārathī
ghaṭapaṭādi bahirviṣhayono paṇ kartā (ā jīv) thāy chhe.
‘‘णिच्छयदो चेदणकम्माणादा’’ nishchayanayanī apekṣhāe ātmā chetanakarmono kartā chhe.
te āvī rīte — rāgādi vikalparūp upādhirahit, niṣhkriy, param chaitanyanī bhāvanāthī rahit
hovāthī jīve rāgādine utpanna karanār je karma upārjit karyun chhe, teno uday thatān, niṣhkriy,
nirmaḷ svasamvittine nahi prāpta karato jīv, ‘bhāvakarma’ shabdathī vāchya rāgādi vikalparūp
chetanakarmono ashuddha nishchayanayathī kartā thāy chhe. ashuddha nishchayano artha kahevāmān āve
chheḥ — karmopādhithī utpanna thatun hovāthī ashuddha kahevāy chhe ane te samaye tapelā lokhaṇḍanā
goḷānī peṭhe tanmay hovāthī nishchay kahevāy chhe. e pramāṇe ashuddha ane nishchay e banneno
meḷāp karīne ashuddha nishchay kahevāmān āve chhe. ‘‘सुद्धणया सुद्धभावाणं’’ jyāre jīv, shubh
- ashubharūp traṇ yog (man, vachan, kāyā)nā vyāpārathī rahit, shuddha - buddha evā
ekasvabhāvarūpe pariṇaman kare chhe tyāre anant gnān - sukhādi shuddhabhāvono chhadmastha avasthāmān
ṣhaḍdravya-pañchāstikāy adhikār [ 25
4