हेतुचतुष्टयेन तथैवाविद्धकुलालचक्रवद् व्यपगतलेपालाबुवदेरण्डबीजवदग्निशिखावच्चेति
दृष्टान्तचतुष्टयेन च स्वभावोर्द्धगमनं ज्ञातव्यं, तच्च लोकाग्रपर्यन्तमेव, न च परतो
धर्मास्तिकायाभावादिति । ‘नित्या’ इति विशेषणं तु, मुक्तात्मनां कल्पशतप्रमितकाले गते
जगति शून्ये जाते सति पुनरागमनं भवतीति सदाशिववादिनो वदन्ति, तन्निषेधार्थं विज्ञेयम् ।
‘उत्पादव्ययसंयुक्तत्वं’, विशेषणं, सर्वथैवापरिणामित्वनिषेधार्थमिति । किञ्च विशेषः
निश्चलाविनश्वरशुद्धात्मस्वरूपाद्भिन्नं सिद्धानां नारकादिगतिषु भ्रमणं नास्ति
कथमुत्पादव्ययत्वमिति ? तत्र परिहारः — आगमकथितागुरुलघुषट्स्थानपतितहानिवृद्धिरूपेण
येऽर्थपर्यायास्तदपेक्षया अथवा येन येनोत्पादव्ययध्रौव्यरूपेण प्रतिक्षणं ज्ञेयपदार्थाः परिणमन्ति
तत्परिच्छित्त्याकारेणानीहितवृत्त्या सिद्धज्ञानामपि परिणमति तेन कारणेनोत्पादव्ययत्वम्, अथवा
व्यञ्जनपर्यायापेक्षया संसारपर्यायविनाशः सिद्धपर्यायोत्पादः, शुद्धजीवद्रव्यत्वेन ध्रौव्यमिति । एवं
hetuo dvārā, temaj kumbhāranā ghūmatā chākanī jem, jeno māṭīno lep dūr thayo hoy evā
tumbaḍānī jem, eraṇḍanā bījanī jem ane agninī shikhānī jem — ā chār draṣhṭānto dvārā,
jīvane ‘svabhāvathī ja ūrdhvagaman jāṇavun,’ ane te (ūrdhvagaman) lokanā agrabhāg sudhī
ja thāy chhe ethī āgaḷ thatun nathī, kemake dharmāstikāyano (āgaḷ) abhāv chhe.
‘siddha bhagavān nitya chhe’ em je ‘nitya’ visheṣhaṇ chhe te, sadāshivavādī em kahe
chhe ke ‘kalpapramāṇ samay vītye jyāre jagat shūnya thaī jāy chhe tyāre mukta jīvonun sansāramān
punarāgaman thāy chhe, teno niṣhedh karavā māṭe chhe, em jāṇavun.
siddha bhagavānanun ek visheṣhaṇ ‘utpād – vyayasanyuktapaṇun’ evun chhe, te sarvathā
apariṇāmīpaṇāno niṣhedh karavā māṭe chhe.
vaḷī ahīn visheṣh samajāvavāmān āve chheḥ — nishchaḷ avinashvar shuddhātmasvarūpathī
bhinna nārakādi gatimān siddhone bhramaṇ hotun nathī, to siddhomān utpād - vyay kevī rīte
hoy? tenun samādhānaḥ — (1) āgamamān kahyā pramāṇe agurulaghuguṇanā ṣhaṭsthānapatit
hāni - vr̥uddhirūpe je arthaparyāyo chhe te apekṣhāe (siddha bhagavānane utpād - vyay ghaṭe chhe),
athavā (2) gney padārtho potānā je je utpād - vyay - dhrauvyarūpe prati samay pariṇame chhe tenī
gnaptinā ākāre anīhitavr̥uttie (vinā ichchhāe) siddhanun gnān paṇ pariṇame chhe te kāraṇe
siddha bhagavānane utpād - vyay ghaṭe chhe, athavā (3) vyañjan paryāyanī apekṣhāe siddhone
sansār paryāyano vināsh, siddhaparyāyano utpād ane shuddha jīvadravyapaṇe dhrauvya chhe.
52 ]
br̥uhad – dravyasaṅgrah