सर्वपुद्गलसाधारणं, यथा च शुद्धबुद्धैकस्वभावसिद्धजीवे अनन्तचतुष्टयमतीन्द्रियं तथैव
शुद्धपुद्गलपरमाणुद्रव्ये रूपादिचतुष्टयमतीन्द्रियं, यथा रागादिस्नेहगुणेन कर्मबन्धावस्थायां
ज्ञानादिचतुष्टयस्याशुद्धत्वं तथा स्निग्धरूक्षत्वगुणेन द्वयणुकादिबन्धावस्थायां रूपादि-
चतुष्टयस्याशुद्धत्वं, यथा निःस्नेहनिजपरमात्मभावनाबलेन रागादिस्निग्धत्वविनाशे सत्यनंत-
चतुष्टयस्य शुद्धत्वं तथा जघन्यगुणानां बन्धो न भवतीति वचनात्परमाणुद्रव्ये स्निग्धरूक्षत्व-
गुणस्य जघन्यत्वे सति रूपादिचतुष्टयस्य शुद्धत्वमवबोद्धव्यमित्यभिप्रायः ।।१५।।
अथ पुद्गलद्रव्यस्य विभावव्यञ्जनपर्यायान्प्रतिपादयति : —
सद्दो बंधो सुहुमो थूलो संठाणभेदतमछाया ।
उज्जोदादवसहिया पुग्गलदव्वस्स पज्जाया ।।१६।।
शब्दः बन्धः सूक्ष्मः स्थूलः संस्थानभेदतमश्छायाः ।
उद्योतातपसहिताः पुद्गलद्रव्यस्य पर्यायाः ।।१६।।
shuddha – buddha – ek – svabhāvavāḷā siddha jīvamān anantachatuṣhṭay atīndriy chhe, tem ja shuddha pudgal
evā paramāṇudravyamān rūpādi chatuṣhṭay atīndriy chhe. jem rāgādi snehaguṇathī karmabandhanī
avasthāmān gnānādi chatuṣhṭayanun ashuddhapaṇun chhe, tem snigdha - rūkṣhatvaguṇathī dvi – aṇukādi bandh
- avasthāmān rūpādi chatuṣhṭayanun ashuddhapaṇun chhe. jem sneharahit nijaparamātmabhāvanānā baḷe
rāgādi snigdhatvano vināsh thatān anantachatuṣhṭay shuddha hoy chhe. tem ‘jaghanya guṇono bandh
thato nathī’’ e vachan anusār paramāṇudravyamān snigdha-rūkṣhatvaguṇanī jaghanyatā hotān rūpādi
chatuṣhṭayanun shuddhapaṇun hoy chhe, em jāṇavun. āvo abhiprāy chhe. 15.
have, pudgal dravyanā vibhāvavyañjanaparyāyonun pratipādan kare chheḥ —
gāthā 16
gāthārthaḥ — shabda, bandh, sūkṣhma, sthūḷ, sansthān, bhed, tam, chhāyā, udyot ane
ātap pudgal dravyanā paryāyo chhe.
shabda bandh sūkṣham aru thūl, sansathān aru bhed samūl;
tam chhāyā ātāp ujās, pudgal ke paryāy samās. 16
58 ]
br̥uhad – dravyasaṅgrah