एवं छब्भेयमिदं जीवाजीवप्पभेददो दव्वं ।
उत्तं कालविजुत्तं णादव्वा पंच अत्थिकाया दु ।।२३।।
एवं षड्भेदं इदं जीवाजीवप्रभेदतः द्रव्यम् ।
उक्तं कालवियुक्तम् ज्ञातव्याः पञ्च अस्तिकायाः तु ।।२३।।
व्याख्या — ‘‘एवं छब्भेयमिदं जीवाजीवप्पभेददो दव्वं उत्तं’’ एवं पूर्वोक्तप्रकारेण
षड्भेदमिदं जीवाजीवप्रभेदतः सकाशाद्द्रव्यमुक्तं कथितं प्रतिपादितम् । ‘‘कालविजुत्तं णादव्वा
पंच अत्थिकाया दु’’ तदेव षड्विधं द्रव्यं कालेन वियुक्तं रहितं ज्ञातव्याः पञ्चास्तिकायास्तु
पुनरिति ।।२३।।
पञ्चेति संख्या ज्ञाता तावदिदानीमस्तित्वं कायत्वं च निरूपयति : —
संति जदो तेणेदे अत्थित्ति भणंति जिणवरा जह्मा ।
काया इव बहुदेसा तह्मा काया य अत्थिकाया य ।।२४।।
gāthā 23
gāthārthaḥ — ā rīte jīv ane ajīvanā prabhedathī dravya chha prakāranān chhe. kāḷadravya
sivāy bākīnān pāñch dravyone astikāy jāṇavān.
ṭīkāḥ — ‘‘एवं छब्भेयमिदं जीवाजीवप्पभेददो दव्वं उत्तं’’ ām pūrvokta prakāre jīv
ane ajīvanā prabhedathī ā chha prakāranān dravya kahyān chhe. ‘‘कालविजुत्तं णादव्वा पंच अत्थिकाया
दु’’ te ja chha prakāranān dravyane kāḷ sivāy pañchāstikāy tarīke jāṇavān. 23.
pāñch evī saṅkhyā to jāṇī; have tenā astitva ane kāyatvanun nirūpaṇ kare chheḥ —
aisain dravya kahe chhah bhed, jīv - ajīvataṇe, bin - khed;
kāl binā paṇ asti ju kāy, jānūn jin bhāṣhe samudāy. 23.
ete ‘hai’ aisen jinadev, bhāṣhe astirūp svayamev;
bahu pradesh kāy jim lakhai, astikāy pāñchūn im akhai. 24.
76 ]
br̥uhad – dravyasaṅgrah