सन्ति यतः तेन एते अस्ति इति भणन्ति जिनवराः यस्मात् ।
काया इव बहुदेशाः तस्मात् कायाः च अस्तिकायाः च ।।२४।।
व्याख्या — ‘‘संति जदो तेणेदे अत्थित्ति भणंति जिणवरा’’ सन्ति विद्यन्ते यत एते
जीवाद्याकाशपर्यन्ताः पञ्च तेन कारणेनैतेऽस्तीति भणंति जिणवराः सर्वज्ञाः । ‘‘जह्मा काया
इव बहुदेसा तह्मा काया य’’ यस्मात्काया इव बहुप्रदेशास्तस्मात्कारणात्कायाश्च भणंति
जिनवराः । ‘‘अत्थिकाया य’’ एवं न केवलं पूर्वोक्तप्रकारेणास्तित्वेन युक्ता अस्तिसंज्ञास्तथैव
कायत्वेन युक्ताः कायसंज्ञा भवन्ति किन्तूभयमेलापकेनास्तिकायसंज्ञाश्च भवन्ति । इदानीं
संज्ञालक्षणप्रयोजनादिभेदेऽप्यस्तित्वेन सहाभेदं दर्शयति । तथाहि शुद्धजीवास्तिकाये
सिद्धत्वलक्षणः शुद्धद्रव्यव्यञ्जनपर्यायः, केवलज्ञानादयो विशेषगुणाः, अस्तित्व-
वस्तुत्वागुरुलघुत्वादयः सामान्यगुणाश्च । तथैवाव्याबाधानन्तसुखाद्यनन्तगुणव्यक्तिरूपस्य
कार्यसमयसारस्योत्पादो रागादिविभावरहितपरमस्वास्थ्यरूपस्य कारणसमयसारस्य
gāthā 24
gāthārthaḥ — kāraṇ ke teo vidyamān chhe, tethī jinavaroe emane ‘asti’ kahyān
ane e kāyanī jem bahupradeshī chhe, tethī emane ‘kāy’ kahyān. banne maḷīne ‘astikāy’
thāy chhe.
ṭīkāḥ — ‘‘संति जदो तेणेदे अत्थित्ति भणंति जिणवरा’’ jīvathī ākāsh sudhīnān pāñch
dravya vidyamān chhe te kāraṇe emane sarvagna jinavaro ‘asti’ kahe chhe. ‘‘जह्मा काया इव बहुदेसा
तह्मा काया य’’ ane te kāyānī peṭhe bahupradeshī chhe, tethī jinavaro temane ‘kāy’ kahe chhe.
‘‘अत्थिकाया य’’ āvī rīte pūrve kahyun tem ‘astitva’ vāḷā hovāthī kevaḷ ‘asti’ sañgnā
nathī, temaj ‘kāyatva’vāḷā hovāthī kevaḷ ‘kāy’ sañgnā paṇ nathī; parantu bannenā meḷāpathī
‘astikāy’ sañgnā chhe.
have sañgnā, lakṣhaṇ, prayojan ādinā bhed hovā chhatān paṇ astitvanī sāthe (ā pāñche)
abhed chhe, em batāve chheḥ — shuddha jīvāstikāyane viṣhe (muktadashāmān) siddhatvalakṣhaṇarūp
shuddhadravya - vyañjan - paryāy, kevaḷagnān ādi visheṣh guṇo ane astitva, vastutva, agurulaghutva
vagere sāmānya guṇo chhe, tathā (muktadashāmān) avyābādh anantasukhādi anant guṇanī
vyaktatārūp kārya - samayasārano utpād, rāgādi vibhāvarahit paramasvāsthyarūp kāraṇ -
samayasārano vyay ane te bannenā ādhārabhūt paramātmadravyapaṇe dhrauvya chhe; shuddha jīvāstikāyane
ṣhaḍdravya-pañchāstikāy adhikār [ 77