Page 119 of 205
PDF/HTML Page 141 of 227
single page version
hovāthī tene ‘digvrat’ kahevāy chhe. 11.
gamanāgaman pramāṇ ṭhān, an sakal nivārā. 12. (pūrvārdha)
ane (bajārā) bajār sudhī (gamanāgaman) javā-āvavānun
(pramāṇ) māp (ṭhān) rākhīne (an) anya-bījā (sakal)
badhāno (nivārā) tyāg karavo [tene deshavrat athavā
deshāvagāshikavrat kahe chhe.]
vagere kāḷanā niyamathī) koī prasiddha gām, rasto, makān ane
bajār sudhī javā-āvavānī maryādā karīne tenāthī adhik hadamān
na javun te deshavrat kahevāy chhe. (12 pūrvārdha.)
tenā vratane sarvagne bāḷavrat (agnānavrat) kahel chhe.
Page 120 of 205
PDF/HTML Page 142 of 227
single page version
asi dhanu hal hinsopakaraṇ nahin de yash lādhai;
rāgadveṣh-karatār, kathā kabahūn na sunījai,
aur hu anarathadaṇḍ,-hetu agh tinhain na kījai. 13.
hārano (na chintai) vichār na karavo [tene apadhyān anarthadaṇḍavrat
kahe chhe.] 2. (vanaj) vyāpār ane (kr̥uṣhītain) khetīthī (agh) pāp
(hoy) thāy chhe tethī (so) eno (upadesh) upadesh (na dey) na
devo [tene pāpopadesh anarthadaṇḍavrat kahevāy chhe.] 3. (pramād kar)
pramādathī [prayojan vagar] (jal) jalakāyik (bhūmi) pr̥ithvīkāyik
(vr̥ukṣha) vanaspatikāyik (pāvak) agnikāyik [ane vāyukāyik]
jīvono (na virādhai) ghāt na karavo [te pramādacharyā anarthadaṇḍavrat
kahevāy chhe.] 4. (asi) talavār (dhanu) dhanuṣhya (hal) haḷ
[vagere] (hinsopakaraṇ) hinsā thavāmān kāraṇabhūt padārthone (de)
āpīne (yash) jash (nahi lādhai) na levo [te hinsādān
Page 121 of 205
PDF/HTML Page 143 of 227
single page version
utpanna karavāvāḷī (kathā) kathā (kabahūn) kyāre paṇ (na sunījai)
sāmbhaḷavī nahi [te duḥshruti anarthadaṇḍavrat kahevāy chhe.] (aurahu)
ane bījā paṇ (aghahetu) pāpanā kāraṇo (anarathadaṇḍ) anarthadaṇḍ
chhe (tinhain) tene paṇ (na kījai) karavān nahi.
kahevāy chhe.
pāñch sthāvarakāyanā jīvonī hinsā na karavī tene pramādacharyā
anarthadaṇḍavrat kahevāy chhe.
anarthadaṇḍavrat kahevāy chhe.
pāpajanak chhe māṭe teno tyāg karavo joīe. pāpajanak niṣhprayojan
kārya anarthadaṇḍ kahevāy chhe.
Page 122 of 205
PDF/HTML Page 144 of 227
single page version
daṇḍavrat kahevāy chhe. 13.
parav chatuṣhṭayamāhin, pāp taj proṣhadh dhariye;
bhog aur upabhog, niyamakari mamat nivārai,
muniko bhojan dey pher nij karahi ahārai. 14
Page 123 of 205
PDF/HTML Page 145 of 227
single page version
(sāmāyik) sāmāyik (kariye) karavun [te sāmāyikashikṣhāvrat chhe.]
(parav chatuṣhṭayamāhin) chār parvanā divasomān (pāp) pāpakāryone
(taj) chhoḍīne (proṣhadh) pauṣhadh-upavās (dhariye) karavo [te
pauṣhadh-upavās shikṣhāvrat chhe] (bhog) ekavār bhogavāy tevī
vastuonun (aur) ane (upabhog) vāramvār bhogavāy tevī
vastuonun (niyamakari) parimāṇ karī-māp karī (mamat) moh
(nivārai) kāḍhī nāṅkhe [te bhog-upabhog parimāṇavrat chhe.]
(muniko) vītarāgī munine (bhojan) āhār (dey) daīne (pher)
pachhī (nij ahārai) pote bhojan (karahi) kare [te
atithisamvibhāgavrat kahevāy chhe.]
shikṣhāvrat chhe. darek āṭham tathā chaudashanā roj kaṣhāy ane
vyāpār vagere kāryone chhoḍīne (dharmadhyānapūrvak) pauṣhadhasahit
upavās karavo te pauṣhadhaupavās shikṣhāvrat kahevāy chhe. parigrah-
parimāṇ aṇuvratamān mukarar karel bhogopabhoganī vastuomān
jindagī sudhīnā māṭe athavā koī mukarar karelā samay sudhīnā
māṭe niyam karavo tene bhogopabhogaparimāṇ shikṣhāvrat kahevāy
chhe. nirgranthamuni vagere satpātrone āhār karāvyā pachhī pote
bhojan kare te atithisamvibhāg shikṣhāvrat chhe.
Page 124 of 205
PDF/HTML Page 146 of 227
single page version
maraṇ samai sannyās dhāri, tasu doṣh nashāvai;
yon shrāvakavrat pāl, svarga solam upajāvai;
tahan̐tain chay narajanma pāy, muni hvai shiv jāvai. 15.
nathī, ane (maraṇ samai) maraṇ vakhate (sannyās) samādhi (dhāri)
dhāraṇ karīne (tasu) tenā (doṣh) doṣhone (nashāvai) dūr kare chhe
te (yon) ā prakāre (shrāvakavrat) shrāvakanā vrato (pāl) pāḷīne
(solah) soḷamā (svarga) svarga sudhī (upajāvai) upaje chhe,
[ane] (tahan̐tain) tyānthī (chay) maraṇ pāmīne (narajanma)
manuṣhyaparyāy (pāy) pāmīne (muni) muni (hvai) thaīne (shiv)
mokṣha (jāvai) jāy chhe.
ṭāḷe chhe ane mr̥utyu vakhate pūrva avasthāmān upārjan karelān doṣho
Page 125 of 205
PDF/HTML Page 147 of 227
single page version
thatān marīne soḷamān svarga sudhī ūpaje chhe, ane devanun āyuṣhya
pūrṇa thatān manuṣhyasharīr pāmī, munipad aṅgīkār karī mokṣha (pūrṇa
shuddhatā) prāpta kare chhe.
samvar-nirjarārūp shuddhabhāv chhe; dharmanī pūrṇatā te mokṣha chhe.
gnānane samyaggnān kahevāy chhe. ā rīte joke e banne
(samyagdarshan ane samyaggnān) sāthe ja hoy chhe, topaṇ tenān
lakṣhaṇo judā judā chhe ane kāraṇ-kārya bhāvano taphāvat chhe arthāt
samyagdarshan, samyaggnānanun nimittakāraṇ chhe.
prāṇ chhoḍavāmān āve chhe tyān ‘āpaghāt’ kahevāy chhe; paṇ
‘sanllekhanā’mān samyagdarshan sahit ātmakalyāṇ (dharma)nā hetuthī
kāyā ane kaṣhāyane kr̥ush karatā thakān samyak ārādhanāpūrvak
samādhimaraṇ thatun hovāthī te āpaghāt nathī paṇ dharmadhyān chhe.
Page 126 of 205
PDF/HTML Page 148 of 227
single page version
vastu bījī koī nathī ane te ja janma, jarā ane maraṇano nāsh
kare chhe. mithyādraṣhṭi jīvane samyaggnān vinā karoḍo janmo sudhī
tap tapavāthī jeṭalān karmo nāsh pāme teṭalān karmo samyaggnānī
jīvane triguptithī kṣhaṇamātramān nāsh thaī jāy chhe. pūrve je jīv
mokṣhamān gayā chhe, bhaviṣhyamān jashe ane hāl mahāvideh kṣhetrathī
jaī rahyā chhe te badho prabhāv samyaggnānano chhe. jevī rīte
mūshaḷadhār varasād vananā bhayaṅkar agnine kṣhaṇamātramān naṣhṭa kare
chhe tevī rīte ā samyaggnān viṣhayavāsanāone kṣhaṇamātramān nāsh
kare chhe.
kare chhe; te puṇya-pāpanā phaḷomān je sanyogo prāpta thāy temān harṣha-
shok karavo te mūrkhatā chhe. prayojanabhūt vāt to e chhe ke puṇya-
pāp, vyavahār ane nimittanī ruchi chhoḍīne svasanmukh thaī
samyaggnān prāpta karavun.
tattvanā abhyās vaḍe samyaggnān prāpta karavun joīe, kāraṇ ke
manuṣhyaparyāy, uttam shrāvakakuḷ ane jinavāṇīnun sāmbhaḷavun vagere
suyog-jem samudramān ḍūbelun ratna pharī hāth āvatun nathī tem
vāramvār maḷato nathī. evo durlabh suyog pāmīne samyagdharma
pragaṭ na karavo te mūrkhatā chhe.
Page 127 of 205
PDF/HTML Page 149 of 227
single page version
shrāvakane aṇuvrat ane munine mahāvratanā prakārano hoy chhe, tene
samyagdraṣhṭi puṇya māne chhe, dharma mānatā nathī.
sudhī utpanna thāy chhe, ane tyānthī āyuṣhya pūrṇa thatān manuṣhya
paryāy pāme chhe; pachhī munipad pragaṭ karī mokṣha pāme chhe. māṭe
samyagdarshan-gnānapūrvak chāritranun pālan karavun te darek ātma-
hitaiṣhī jīvanun kartavya chhe.
vikalpa ūṭhe chhe te kharun chāritra nathī paṇ chāritramān thato doṣh
chhe, paṇ te bhūmikāmān tevo rāg āvyā vinā raheto nathī
ane te samyakchāritramān evā prakārano rāg nimitta hoy tene
sahachar gaṇīne tene vyavahārasamyakchāritra kahevāmān āve chhe.
vyavahār samyakchāritrane kharun samyakchāritra mānavānī shraddhā
chhoḍavī joīe.
Page 128 of 205
PDF/HTML Page 150 of 227
single page version
chhe. (niyamasār-gā. 75) ‘te nishchayasamyagdarshan
sahit, virāgī thaīne, samasta parigrahano tyāg
karīne, shuddhopayogarūp munidharma aṅgīkār karīne,
antaraṅgamān shuddhopayogarūp dvārā potānā ātmāno
anubhav kare chhe. paradravyamān ahambuddhi karatā nathī,
gnānādi svabhāvane ja potānā māne chhe, parabhāvomān
mamatva karatā nathī, koīne iṣhṭa-aniṣhṭa mānī temān
rāg-dveṣh karatā nathī. hinsādi ashubh upayoganun to
tene astitva ja maṭī gayun hoy chhe. anekavār sātamā
Page 129 of 205
PDF/HTML Page 151 of 227
single page version
jyāre chhaṭhṭhā guṇasthānamān āve chhe tyāre tene 28
mūḷaguṇone akhaṇḍitapaṇe pāḷavānā shubhavikalpa āve
chhe. tene traṇ kaṣhāyanā abhāvarūp nishchayasamyakchāritra
hoy tathā traṇe kāḷ bhāvaliṅgī munine nagna-
digambar dashā hoy chhe temān kadī apavād hoto nathī,
māṭe vastrādi sahit muni hoy nahi.
chhe. evun jainashāstranun ṭūṅku rahasya chhe.
Page 130 of 205
PDF/HTML Page 152 of 227
single page version
visheṣhane deshachāritra kahe chhe. ā shrāvak dashāmān pāñch
pāpono sthūḷarūp ekadesh tyāg hoy chhe tene aṇuvrat
kahevāmān āve chhe.
Page 131 of 205
PDF/HTML Page 153 of 227
single page version
evun.
matignān kahe chhe.
ekalā vyavahāravratanā shubh bhāvane mahāvrat kahel nathī
paṇ bāḷavrat-agnānavrat kahel chhe.]
jāṇavāvāḷun gnān.
Page 132 of 205
PDF/HTML Page 154 of 227
single page version
jāṇe chhe tene kevaḷagnān kahe chhe.
thayā pachhī vrat hoy chhe.)
dharmone jāṇī shakatā nathī---em mānavun te asatya chhe. ane te anantane
athavā mātra potānā ātmāne ja jāṇe paṇ sarvane na jāṇe em
mānavun te paṇ nyāyathī viruddha chhe. (laghu jain si. praveshikā pra0 87,
pā0 26) kevaḷagnānī bhagavān kṣhāyopashamik gnānavāḷā jīvonī
māphak avagrah, ihā, avāy ane dhāraṇārūp kramathī jāṇatā nathī
parantu sarva dravya-kṣhetra-kāḷ-bhāvane yugapat (ekasāthe) jāṇe chhe e rīte
temane badhuy pratyakṣha varte chhe(pravachanasār gā0 21 nī ṭīkā bhāvārtha)
ati vistārathī bas thāo. anivārit (rokī na shakāy evo
amaryādit) jeno phelāv chhe evā prakāshavāḷun hovāthī kṣhāyikagnān
(kevaḷagnān) avashyamev, sarvadā, sarvatra, sarvathā, sarvane jāṇe chhe.
(pravachanasār gā. 47 nī ṭīkā)
āḍāavaḷā thatā nathī.
Page 133 of 205
PDF/HTML Page 155 of 227
single page version
lakṣha chhoḍī devun) te samādhi athavā sanllekhanā kahevāy
chhe.
potānun ja kārya karī shakato hashe ke paranun paṇ karī
shakato hashe? dev-shāstra-guru, jīvādi sāt tattva
vagerenun svarūp āvun ja hashe ke anya matamān kahe chhe
tevun hashe?
bhogaparimāṇ vratamān karavāmān āve chhe.
Page 134 of 205
PDF/HTML Page 156 of 227
single page version
anna-jaḷ-khādya ane svādya e chāre āhārano sarvathā
tyāg hoy chhe, ane pauṣhadh-upavāsamān ārambh, viṣhay-
kaṣhāy ane chārey āhārano tyāg tathā tenā dhāraṇā
(uttarapāraṇā) ane pāraṇānā divase eṭale te āgaḷ-
pāchhaḷanā divase paṇ ekāsaṇun karavāmān āve chhe.
vyavahārathī paṇ bhogavī shakato nathī paṇ moh vaḍe hun āne
bhogavun chhun em māne chhe ane te sambandhī rāgane, harṣha-shokane
bhogave chhe. te batāvavā māṭe tenun kathan karavun te vyavahār
chhe.)
avadhignān, ahinsāṇuvrat, upabhog, kevaḷagnān, guṇavrat,
digvrat, duḥshrut, deshavrat, deshapratyakṣha, parigrahaparimāṇāṇu-
vrat, parokṣha, pāpopadesh, pratyakṣha pramādacharyā, pauṣhadh upavās,
brahmacharyāṇuvrat, bhog-upabhogaparimāṇavrat, bhog, mati-
gnān, manaḥparyayagnān, viparyay, vrat, shikṣhāvrat, shrutagnān,
sakalapratyakṣha, samyaggnān, satyāṇuvrat, sāmāyik, sanshay,
svastrīsantoṣhavrat ane hinsādān e vagerenā lakṣhaṇ batāvo.
Page 135 of 205
PDF/HTML Page 157 of 227
single page version
samyakchāritra, samyaggnān, samyaggnānanā doṣho ane
sanllekhanā doṣh, vagerenā bhed batāvo.
sukhano abhāv, digvrat, deshavrat, pāpopadesh evā nāmanun
kāraṇ, puṇya-pāpanā phaḷamān harṣha-shokano niṣhedh, shikṣhāvrat
nāmanun kāraṇ, samyaggnān, gnān, gnānonī parokṣhatā-
pratyakṣhatā-deshapratyakṣhatā ane sakalapratyakṣhatā, e vagerenā
kāraṇ batāvo.
pauṣhadhamān upavāsamān ane pauṣhadhopavāsamān, bhog ane
upabhogamān, yam ane niyamamān, gnānī ane agnānīnā
karmanāshamān tathā samyagdarshan ane samyaggnānamān sho taphāvat
chhe te batāvo.
upāy, darshan ane gnānamān pahelī utpatti, dhanādikathī
Page 136 of 205
PDF/HTML Page 158 of 227
single page version
brahmacharyāṇuvratīno vichār, bhedavignānanī jarūr, manuṣhya-
paryāyanī durlabhatā tathā tenī saphaḷatāno upāy, maraṇ
vakhatanun kartavya, vaidya-ḍôkṭar vagere dvārā maraṇ thāy chhatān
ahinsā, shatruno sāmano karavo-na karavo, samyaggnān,
samyaggnān thavāno vakhat ane teno mahimā, sanllekhanāno
vidhi ane kartavya, gnān vagar muktino tathā sukhano
abhāv, gnānanun phaḷ tathā gnānī-agnānīnā karmanāsh ane
viṣhayanī ichchhāne shānt karavāno upāy
shake evun kṣhetra, vratadhārīne maḷanārī gati, prayojanabhūt
vāt, badhun jāṇanār gnān ane sarvottam sukh āpanār
vastunun phakta nām batāvo.
Page 137 of 205
PDF/HTML Page 159 of 227
single page version
vairāgya upāvan māī, chintai anuprekṣhā bhāī. 1.
mahān puruṣhārthī chhe, kāraṇ ke teo (bhav-bhoganatain) sansār
ane bhogothī (vairāgī) virakta hoy chhe ane (vairāgya)
vītarāgatāne (upāvan) utpanna karavā māṭe (māī) mātā
samān (anuprekṣhā) bār bhāvanāonun (chintai) chintavan kare chhe.
Page 138 of 205
PDF/HTML Page 160 of 227
single page version
putrane janma āpe chhe tevī rīte ā bār bhāvanāo
vairāgyane pedā kare chhe tethī munirāj ā bār bhāvanāonun
chintavan kare chhe.
jabahī jiy ātam jānai, tabahī jiy shivasukh ṭhānai. 2.
ā bār bhāvanāonun
jīv (ātam) ātmasvarūpane (jānai) jāṇe chhe (tabahī) tyāre ja
(jiy) jīv (shivasukh) mokṣhasukhane (ṭhānai) prāpta kare chhe.