ચીરાવું, કડાઈમાં ઊકળવું, ટુકડેટુકડા કરી નાંખવા વગેરેથી અનંત
દુઃખો ઉઠાવે છે. તોપણ પળ માત્ર સાતા (શાન્તિ) મળતી નથી,
કારણ કે શરીરના ટુકડેટુકડા થવા છતાં પણ પારાંની માફક
ફરીથી જેવું ને તેવું મળી જાય છે. આયુ પૂર્ણ થયા વિના મરણ
થતું નથી. નરકમાં આવાં દુઃખો ઓછામાં ઓછા દશ હજાર વર્ષ
સુધી તો સહન કરવાં જ પડે છે પણ જો ઉત્કૃષ્ટ આયુષ્યનો બંધ
પડ્યો હોય તો તેત્રીસ સાગરોપમ વર્ષ સુધી શરીર છૂટતું નથી.
પેટમાં જ કેદ રહે છે, ત્યાં શરીર સંકોચાઈને રહેવાથી ઘણી
તકલીફ પામે છે. બાળપણમાં જ્ઞાન વગર, જુવાનીમાં વિષય-
ભોગોમાં આસક્તિવશ અને ઘડપણમાં ઇન્દ્રિયોની શિથિલતા
અથવા મરણપર્યંત ક્ષયરોગ (ટી.બી.) વગેરેના કારણે આત્મ-
દર્શનથી વિમુખ રહે છે, અને આત્મોદ્ધારનો માર્ગ પામતો નથી.
દુઃખી થતો રહે છે. કદાચિત
અંત સમયે મંદારમાળા કરમાઈ જતાં આભૂષણો અને શરીરની
કાંતિ ક્ષીણ થતાં મૃત્યુ નજીક આવ્યું જાણીને ઘણો દુઃખી થાય
છે અને વલખાં મારી મારીને મરે છે. અને પછી એકેન્દ્રિય જીવ
સુદ્ધાં થાય છે એટલે કે ફરીને તિર્યંચગતિમાં જઈ પડે છે. આવી