४८ ]
चिद्दविलास
निश्चय
✽
जेसिं गुणाणं पचयं, णियसहावं च अभेयभावं च ।
दव्वपरिणमणाधिणं तण्णिच्छयं भणियं ववहारेण ।।
येषां गुणानां प्रचयं, निजस्वभावं च अभेदभावं च ।
द्रव्यपरिणमनाधीनं, तं निश्चयं भणितं व्यवहारेण ।।
येषां गुणानां प्रचयं एकसमूहं तं निश्चयं । पुनः येषां द्रव्य-गुण-पर्यायाणां
निजस्वभावं निजजातिस्वरूपं तं निश्चयं । पुनः येषां द्रव्य-गुणानां गुणशक्ति
पर्यायाणां यं अभेदभावं एकप्रकाशं तं निश्चयं । पुनर्येषां द्रव्याणां यं
द्रव्यपरिणमनाधीनं तस्य द्रव्यस्य परिणाम आश्रयं भावं तं निश्चयं, एतादृशं
निश्चयं व्यवहारेण वचनद्वारेण भणितं वर्णितं ।
(१) जे निज अनंत गुणो (छे) तेनो जे परस्पर एक ज समूह –
पुंज ते निश्चयनुं रूप जाणवुं. (२) एक निज द्रव्यना अनंत गुण-
पर्यायोनुं जे केवळ निज जाति स्वरूप ते पण निश्चयनुं रूप जाणवुं. (३)
एक निज द्रव्यना अनंत गुणोने एक कहेवा (तेम ज) गुणना अनंत
पर्यायोने जे एक ज स्वरूपथी भाववा; (४) ते ज द्रव्यने (आधीन)
परिणाम परिणमे, अन्य परिणाम न परिणमे – ए निश्चय जाणवो; एवा
एवा भावोने वचनद्वारथी निश्चय संज्ञा कही.
भावार्थः – (१) हे संत! आ निज निज अनंत गुणो मळीने
जे एक पिंड (रूप) भाव-एक (रूप) संबंध ज (छे), तेने गुणनो पुंज
कहीए; ते गुण-पुंजने वस्तु एवुं नाम कहीए. आ वस्तुत्व एवुं नाम
गुणना पुंज सिवाय बीजा कोने कहीए? ए गुण – पुंजने वस्तु कहीए;
माटे आ वस्तुने निश्चयसंज्ञा जाणवी.
✽आत्मावलोकन गाथा ११ तथा टीका