Chidvilas-Gujarati (Devanagari transliteration). Gunana Karan Karya.

< Previous Page   Next Page >


Page 82 of 113
PDF/HTML Page 96 of 127

 

background image
८२ ]
चिद्दविलास
द्रव्यनां कारणकार्य द्रव्यमां ज छे, केम के द्रव्य पोते ज पोताना
कारणरूप स्वभावपणे परिणमीने पोताना कार्यने पोते ज करे छे.
द्रव्यमां जो कारणकार्य न होय तो द्रव्यपणुं केवी रीते रहे? माटे
संसारमां जेटला पदार्थो छे ते ते सर्वे पोतपोतानां कारण-कार्यने करे
छे. तेथी जीवद्रव्यनां कारणकार्यवडे जीवनुं सर्वस्व प्रगटे छे. जे कांई
छे ते कारण-कार्य ज छे (अर्थात् कारण कार्यमां बधुं आवी जाय छे).
हवे गुणना कारण कार्य कहीए छीएः
गुणनां कारणकार्य
(१) द्रव्य-पर्याय ते गुणनुं कारण छे अने गुण कार्य.
(२) केवळ द्रव्य-पर्याय (गुणनुं) कारण छे एटलुं ज नहि परंतु
गुण पण गुणनुं कारण छे अने गुण ज कार्य छे. एक सत्तागुण सर्वे
गुणोनुं कारण छे अने सर्वे गुणो (तेनुं) कार्य छे. एक सूक्ष्म(त्व) गुण
सर्वे गुणोनुं कारण छे अने सर्वे गुणो कार्य छे. एक अगुरुलघु गुण
सर्वे गुणोनुं कारण छे अने सर्वे गुणो कार्य छे एक प्रदेशत्वगुण सर्वे
गुणोनुं कारण छे अने सर्वे गुणो कार्य छे, आ ज प्रकारे एकेक गुण
सर्वे गुणोनुं कारण छे अने सर्वे गुणो कार्य छे.
(३) हवे ते ज गुणनां कारण (कार्य) तेमां कहीए छीएः
सत्तानुं निज कारण सत्तामां ज छे; सत्ता, द्रव्य-गुण-पर्यायनां
होवापणारूप लक्षणवाळी छे, तेथी उत्पाद-व्यय-ध्रुव के जे सत्तानुं
लक्षण छे ते
सत्तानुं कारण छे अने सत्ता कार्य छे. ए ज प्रमाणे
अगुरुलघुत्वगुण निजकारणवडे निजकार्यने करे छे. ते
अगुरुलघुत्वगुणनो विकार (परिणमन) षट्गुणी वृद्धि-हानि छे; ए
वृद्धि-हानिवडे ज अगुरुलघुकार्य नीपज्युं छे, तेथी अगुरुलघु पोते
पोतानुं ज कारण छे. आ प्रमाणे सर्वे गुणो पोतपोतानुं कारण छे
अने पोताना कार्यने पोते ज करे छे. ‘अन्य गुणनिमित्तकारणग्राहक