Page 190 of 238
PDF/HTML Page 201 of 249
single page version
केवल–णाण वि लहु लहइ सासय–सुक्ख–णिहाणु ।। ९०।।
pāme kevaḷagnān jhaṭ, shāshvat saukhyanidhān.
Page 191 of 238
PDF/HTML Page 202 of 249
single page version
Page 192 of 238
PDF/HTML Page 203 of 249
single page version
dravyanī upāsanā kare chhe, sevā kare chhe, tene paryāyamān shuddhatā pragaṭ thāy chhe, e
shuddhatāthī ja jāṇyun ke trikāḷī dravya shuddha chhe. paryāyamān shuddhatā pragaṭ thayā vagar kyāthī
jaṇāy ke dravya shuddha chhe? māṭe ja kahyun ke paryāyamān dravyanī sevā karīne tene shuddha jāṇavo
te dvādashāṅg vāṇīno sār chhe.
jaṇāy chhe. aho! chāre paḍakhethī satya ūbhun thāy chhe. divyagnānanī shī vāt? svabhāvane
shī maryādā? lokālok to shun paṇ tethī anantaguṇā lokālok hoy tene paṇ jāṇavānun
gnānamān sāmarthya chhe. svataḥ svabhāv chhe, sahaj tākāt chhe. jaḍ paramāṇumān paṇ ek
samayamān ākhā brahmāṇḍamān javānī tākāt chhe, to gnānanī tākātanun shun kahevun? jeno je
svabhāv hoy temān maryādā na hoy.
dev hoy topaṇ te pūjya nathī. māṭe ja kahyun chhe ke samyagdarshan sahit narakavās paṇ
bhalo chhe ane samyagdarshan vinā svargano vās paṇ bhalo nathī. samyagdarshan thayun teno
to mokṣha thaī gayo.
āvī jāy chhe. bahār kyāy shodhavā javun paḍatun nathī.
īndriyasukhano draṣhṭimānthī tyāg thaī gayo.
parachījano mālik thato nathī. mithyātvadashāmān sharīr ane paradravyamān ahaṅkār, mamakār
karato te have ātmāmān ahaṅkār ane tenā guṇomān mamakār karavā lāgyo.
īṣhṭa-aniṣhṭanī draṣhṭi chhoḍīne svabhāvaprāptino udyamī thaī jāy chhe. draṣhṭie gulāṇṭ khādhī
tyān badhun badalāī gayun. tenī mahimā kem karavī?
Page 193 of 238
PDF/HTML Page 204 of 249
single page version
pahoñchāḍī de chhe.
chāritra ādi samyagdarshan sahit hoy to tenī kimmat mahāratna samān thaī jāy chhe.
nathī.
tyājya kahā hai. yadi chañchal netravālī yuvatiyoṅke yauvan
na ḍhalatā hotā, yadi rājāoṅkī vibhūti bijalīke
samān chañchal na hotī, athavā yadi yah jīvan vāyuse
utpanna huī laharoṅke samān chañchal na hotā tab kaun
īs sānsārik sukhase vimukh hokar jinendrake dvārā
upadiṣhṭa tapashcharaṇ karatā!
Page 194 of 238
PDF/HTML Page 205 of 249
single page version
सो कम्मेहिं ण बंधियउ संचिय–पु व विलाई
karmabandh te nav kare, pūrvabaddha kṣhay thāy. 91.
kadī maraṇ paṇ thatun nathī. ātmā anādi anant ajanma ane amaraṇ svabhāvī chhe.
evā guṇasvabhāvī ātmāmān je sthir thāy chhe te mukta thāy chhe.
navā karma bandhātā nathī ane jūnā karmono nāsh thaī jāy chhe.
pūrvanī ashuddha avasthāno nāsh thāy chhe. nirmaḷatāno utpād, malinatāno vyay ane
dhruv to pote trikāḷ chhe. āvā utpād-vyay te dhārmik kriyā chhe. jainadharmanī ā kriyā
chhe. chaitanyabimb dhruv svabhāv sattāmān ruchi karīne te rūp pariṇati karīne sthir thavun te
samvar nirjarārūp jainadharmanī dhārmik kriyā chhe. lākho shāstro lakhavāno hetu-sār ā
kriyā karavāno chhe.
janma-maraṇathī rahit chhe. ātmā astitva, vastutva ādi sāmānyaguṇ (ke je guṇ
badhā dravyamān hoy) ane gnān-darshan ādi visheṣh guṇothī sahit chhe. ātmā
sāmānyavisheṣh guṇono moṭo samūh chhe, temān ekāgra thatān samvar-nirjarā pragaṭ thāy chhe.
Page 195 of 238
PDF/HTML Page 206 of 249
single page version
dashāmān jīvanī ruchi puṇya-pāp ādimān chhe tethī ānandaguṇanun pariṇaman duḥkharūpe thāy
chhe. koīpaṇ guṇanī paryāy ek samay paṇ na hoy em traṇakāḷamān kadī banatun nathī.
māṭe ānandaguṇanī paryāy to darek samaye hoy chhe paṇ te agnānadashāmān duḥkharūpe chhe
ane svabhāvanī shraddhā thatān ānandaguṇanī paryāy paṇ mukhyapaṇe ānand- rūpe pariṇame
chhe, gauṇapaṇe sādhakane duḥkh chhe paṇ te vāt ahīn gauṇ chhe.
ke samyagdarshan ākhā-pūrṇa dravyanī pratīti kare chhe tethī dravyamān rahelān anant guṇonun
pariṇaman paṇ anshe nirmaḷ thaī jāy chhe.
ajar-amar chhe to tenā guṇ paṇ ajar-amar chhe ane guṇ ajar-amar chhe to
dravya ajar-amar chhe.
sekaṇḍanā asaṅkhyātamān bhāgamān anantaguṇonī anshe vyakta paryāy pragaṭ thaī jāy.
ane sharīr tathā karma to tadna bhinna ajīvatattva chhe. āsrav paṇ anitya tādātmyanī
apekṣhāthī ātmā sāthe ekarūp dekhāy chhe paṇ nitya tādātmyabhāvanī apekṣhāe to te
paryāy paṇ sanyogīk chhe-paradravya chhe. kartākarma-adhikāranī 69-70 gāthāmān paṇ ā
vāt līdhī chhe. kem ke e ātmānun svarūp nathī.
svabhāvanī draṣhṭithī juo to pāṇī shuddha ja dekhāy chhe. melap chhe e to māṭīno bhāg
chhe, pāṇīno nahi. tem vartamānamān ātmā shubhāshubh bhāvo sahit chhe tene
bhedavignānanī shaktithī sharīr, karma ane shubhāshubh-rāgādithī rahit joī shakāy chhe.
gnāyakabhāv upādey chhe. sharīrādi paradravya to gney chhe ane rāgādi ātmānī avasthāmān
hovā chhatān duḥkharūp bhāv chhe māṭe hey chhe, āshray karavā lāyak nathī. e gney ane hey
bhāvothī rahit nirmaḷ shuddhātmā upādey chhe.
Page 196 of 238
PDF/HTML Page 207 of 249
single page version
Page 197 of 238
PDF/HTML Page 208 of 249
single page version
vyavahār kahī chhe.
ātmāne) draṣhṭimān pakaḍayo ane temān āgaḷ vadhyo tene have shun bākī rahe? shrāvakane
paḍimā hoy chhe e to vyavahār chhe paṇ andaramān sthiratānā ansho vadhe chhe e kharekhar
paḍimā chhe. āgaḷ vadhatān chhaṭhṭhā pramatta guṇasthānamān sthiratā visheṣh vadhī jāy chhe ane
pratyākhyān kaṣhāyano nāsh thāy chhe. sātamā apramatta guṇasthānamān chhaṭhṭhāthī paṇ visheṣh
sthiratā vadhī jāy chhe-em vadhatān-vadhatān bāramā guṇasthānamān vītarāgatā thatān
antarmuhūrtamān kevaḷagnān thaī jāy chhe.
‘tun ek ātmā sambandhī ja prashna pūchh! teno ja uttar māṅg. mātra jāṇavānā viṣhayamān
āgaḷ vadhīne shun karīsh? ātmāne to pahelān samajī le!’ mokṣhanā premīnun e kartavya chhe
ke ātmā sambandhī ja prashna kare. ātmānī samajaṇ vagar dhyān paṇ vyartha chhe.
तह कम्मेहिं ण लिप्पियइ जइ रइ अप्प–सहावि ।। ९२।।
lipta na thāye karmathī, je līn ātmasvabhāv.
adhikāranī 206 gāthāmān līdhun chhe ke “tun ātmānī prīti kar, ātmāmān santuṣhṭa thā,
temān ja tr̥upti pām, tane uttam sukh thashe.”
ne! tāro bhagavān anantī siddha paryāyane antaramān rākhīne beṭho chhe e siddhagīrī upar
chaḍ to tārī jātrā saphaḷ thashe. shatruno jay karanāro shatruñjay paṇ tāro bhagavān
ātmā chhe tenī yātrā kar! ashubhathī bachavā shubhabhāv āve. na āve em nathī paṇ
antaramān nakkī nirṇay rākhaje ke svāshray vinā kadī mukti nathī, kalyāṇ nathī.
Page 198 of 238
PDF/HTML Page 209 of 249
single page version
svabhāvamān līn hoy chhe ane rāg-dveṣhathī bhinna hoy chhe, tethī karmothī bandhātā nathī.
41 prakr̥itino bandh thato nathī. samyagdraṣhṭi laḍāīmān ūbho hoy topaṇ je karmothī te
bandhāto nathī te ja karmothī paradravyanī ahambuddhi karanāro agnānī bandhāy chhe. anant
sansārane vadhāranārā chīkaṇān karmothī bandhāy chhe, gnānī bandhātā nathī.
nathī. tethī dharmīne karmono bandh thato nathī ane svabhāvamān ramaṇatāne līdhe vītarāgatā
vadhatī jāy chhe ane asthiratāno je rāg chhe te ghaṭato jāy chhe.
sarva dishāomān chālyā jāy chhe, khed chhe ke tevī ja
rīte manuṣhya paṇ koī ek kuḷamān sthit rahīne pachhī
mr̥utyu pāmīne anya kuḷono āshray kare chhe. tethī
vidvān manuṣhya tene māṭe kāī paṇ shok karatā nathī.
Page 199 of 238
PDF/HTML Page 210 of 249
single page version
shrī yogīndu munirāj kahe chhe ke shamasukhabhogī ja nirvāṇanun pātra chhe.
कम्मक्खउ करि सो वि फुडु लहु णिव्वाणु लहेइ ।। ९३।।
karma kṣhay nishchay karī, shīghra lahe shivavās.
jūṭhun, chorī ādinā bhāv te pāp chhe ane dayā-dān ādinā bhāv te puṇyabhāv chhe,
tenāthī paṇ rahit andar shuddha atīndriy gnān-ānandasvarūp bhagavān ātmā birāje
chhe tenī andaramān ruchi thavī ane teno anubhav karavo te dharma chhe.
mithyādraṣhṭi jīv āvā ānandasvarūpane bhūlīne shubhāshubh vikār ja mārun svarūp chhe ane
paradravyamān mārun sukh chhe evī mithyā mānyatā sevī rahyo chhe, tene sarvagna parameshvar
kevaḷagnānī bhagavān kahe chhe ke bhāī! paradravya tārī chīj nathī ane puṇya-pāp e
paṇ vikār chhe, kr̥utrim upādhi-mel chhe. te tārī chījamān nathī. tun to atīndriy sukhano
sāgar chhe.
ātmāmān shun chhe teno vichār na karyo.
dharmī chhe ane atīndriy gnān ānand ādi tenā dharmo chhe, paṇ ā jīve anantakāḷamān
ek sekaṇḍ paṇ potānā dharmonī ruchi karī nathī ane puṇya-pāpanī ruchi chhoḍī nathī.
dharmī bhale
Page 200 of 238
PDF/HTML Page 211 of 249
single page version
Page 201 of 238
PDF/HTML Page 212 of 249
single page version
ane ātmānā atīndriy ānandanā svād sākaranā gāṅgaḍānī jem dharmīne mīṭhā lāge
chhe tethī dharmī temān līn thāy chhe. sharīr to ajīvatattva chhe ane puṇya pāp e
āsravatattva chhe tenāthī rahit hun to jīvatattva chhun evā draṣhṭivant dharmī potānā sham-
sukhamān līn thaīne vāramvār ātmāno anubhav kare chhe.
mokṣhamārgamān ākuḷatā na hoy. mokṣhamārgamān to shamasukhamān līnatārūp sukh hoy.
vītarāgamārga to nyāyamārga chhe. nyāyathī vītarāgadev kahe chhe ke ā ātmā
anādikāḷathī potānā ātmāne bhūlīne jeṭalān puṇya-pāp bhāv kare chhe tenāthī te
duḥkhī chhe, agnānī tenāthī potāne sukhī māne chhe. gāṇḍānī hospīṭalamān ek gāṇḍo
bījāne ḍāhyo kahe tethī shun e ḍāhyo thaī jāy? tem agnānī karoḍapatine sukhī kahe
tethī shun e sukhī chhe?
gnānī abhyās kare chhe ane tethī karmano nāsh karīne shīghra nirvāṇapadane prāpta thāy chhe.
te ajīv tattva, ātmāmān puṇya-pāpabhāv thāy te āsravatattva ane ātmānī draṣhṭi
ane anubhav karavo te samvar-nirjarātattva ane e samvar-nirjarā utkr̥uṣhṭa thaī jāy
tyāre pūrṇānand pragaṭ thāy te mokṣhatattva-ām navey tattva ahīn āvī gayā.
bhav jīve karyā. kāgaḍā, kūtarānā bhavamānthī māṇḍ anantakāḷe manuṣhyapaṇun maḷe to temān
paṇ ā vāt na samaje eṭale pharī enī e ja dashāne prāpta thāy chhe.
thashe tyāre sīmandhar bhagavānano nirvāṇ thashe. temanā samavasaraṇamān atyāre lākho
kevaḷī, gaṇadharo, munivaro birāje chhe. indro uparathī bhagavānanī vāṇī sāmbhaḷavā āve
chhe. e ja ā vāṇī chhe, santonī paṇ e ja vāṇī chhe.
karīne ā manuṣhyapaṇāmān avasar maḷyo chhe tene je gumāvī de chhe evā manuṣhyo ane
nigodanā jīvamān
Page 202 of 238
PDF/HTML Page 213 of 249
single page version
Page 203 of 238
PDF/HTML Page 214 of 249
single page version
kadī jātajātanā sharīrarūpe thato nathī.
bharelo te tun jīv chho paṇ jem haraṇānī nābhīmān kastūrī chhe paṇ tenī tene kimmat nathī,
tem tun pote bhagavān ātmā, tārāmān sarvagnapad paḍayun chhe paṇ tenī tane kimmat nathī.
māḷāne potāno bharoso āvato nathī. bīḍī vagar chāle nahi, dāḷ shāk ādi rasoī
sārī na thāy to na chāle ane jo sārī hoy, dūdhapāk pūrī hoy to to harakhāī jāy
paṇ bhāī! e to chha kalāke viṣhṭā thaī janārī vastu chhe ane sharīr tene viṣhṭā
banāvanāro sañcho chhe māṭe e badhun māṭī dhūḷ chhe temān kyāy tārun sukh nathī bhāī!
atīndriy ānand āve te ātmadharma chhe.
pūjya gurudevaḥ- dhandhāmān keṭalī māthākūṭ kare chhe! vyāj to kāḍhe paṇ chakravartī
thaīne sākarano svād leto nathī. khāro thaīne mīṭhānno svād leto nathī. bhinna rahīne
gnān kare chhe ane potānā svabhāvamān to abhed thaīne atīndriy ānandano svād le
chhe. ā badhun eṇe samajavun paḍashe.
Page 204 of 238
PDF/HTML Page 215 of 249
single page version
कम्नक्खउ करि सो वि फुडु लहु णिव्वाणु लहेइ ।। ९३।।
karma kṣhay nishchay karī, shīghra lahe shivavās.
ane anubhav karatān ānandano svād āve. koī paṇ padārthano je svabhāv hoy teno
svād āve. ātmā paṇ ek atīndriy gnān-ānandasvarūp vastu chhe-padārtha chhe, temānthī
atīndriy gnān, ānand ane shāntino svād āve chhe.
ānandano svād āve chhe. tyānthī mokṣhamārganī sharūāt thāy chhe. pachhī antarasvarūpamān
vāramvār ekāgratā karatān āsrav thoḍo thāy chhe ane nirjarā visheṣh thāy chhe. mārā
svabhāvamān ja māro ānand chhe em jāṇe tyān ānand māṭe lalachāy chhe e jīv
atīndriy ānandanā svādamān vr̥uddhi kare chhe eṭalī tene nirjarā vadhāre thāy chhe ane
āsrav ochho thāy chhe. ā sādhakajīvanī dashā chhe.
sādhak jīvanī dashā chhe.
mithyādraṣhṭinī bādhakadashā chhe.
nathī evun
Page 205 of 238
PDF/HTML Page 216 of 249
single page version
Page 206 of 238
PDF/HTML Page 217 of 249
single page version
te bhagavān paramātmā chhe, ane svabhāvanī draṣhṭithī svāshray pragaṭ thayo paṇ hajī sāthe
thoḍo parāshray rahī gayo te sādhakadashāno vyavahār chhe.
anantakāḷamān jīve bahār ja ḍokiyān māryā chhe. svāshray kyārey karyo ja nathī.
jāy. sīdhī vāt chhe. bhagavān ātmā pote sīdho-saraḷ chidānand bhagavān paḍayo chhe
“sat saraḷ chhe, sat sarvatra chhe ane sat sulabh chhe” paṇ jīve pote evun durgam karī
nākhyun chhe ke ke sat vāt sāmbhaḷavī paṇ ene moṅghī paḍe chhe.
kāī navo dharma nathī karyo.
pradeshamān anantaguṇano piṇḍ mahāprabhu birājamān chhe. svabhāvanī mūrti chhe tenun shun kahevun?
arūpī chitpiṇḍ, chidghan, vignānaghan vastu chhe. ākāshanā amāp... amāp anant
pradeshonī saṅkhyā karatān anantānant guṇo ekeek ātmāmān chhe. evā ātmāno āshray
laīne samyagdarshan-gnān pragaṭ kare tene āsrav ghaṇo ghaṭī jāy chhe ane samvar-nirjarā
vadhī jāy chhe. kāraṇ ke anantānant guṇomānthī bahu thoḍā-amuk ja guṇomān viparītatā
rahī chhe tethī āsrav-bandh thoḍo thāy chhe ane anant... anant...guṇano ādar ane
bahumānathī anantā guṇonī nirmaḷ paryāy pragaṭ thaī chhe tethī samvar-nirjarā adhik
thaī gaī chhe. tethī ja nishchayathī samyagdraṣhṭine abandh kahyo chhe, kem ke svabhāvamān bandh
nathī ane tenī draṣhṭimān bandh nathī tethī bandhanā bhāvane gneyamān nākhīne samyagdraṣhṭine
abandh kahyo chhe. rāgathī, nimittathī tathā bhedathī bhinna adhik ātmānī draṣhṭi thaī tene
mokṣhamārga to tenā hāthamān āvī gayo.
draṣhṭinā jorathī dharmīnun gnān jāṇe chhe ke pūrṇa ānandanī prāpti vinā hun atr̥upta chhun.
prāpti vinā atr̥upta chhe. tethī jene pūrṇānandanī jhaṅkhanā chhe evā mokṣhārthī-dharmī jīvo
nirvāṇanun lakṣha rākhīne sham-sukhane bhogavatā thakā, ātmāno visheṣh visheṣh anubhav
karatān karatān shīghra nirvāṇane pāme chhe.
Page 207 of 238
PDF/HTML Page 218 of 249
single page version
nachāve chhe ane karmachetanā tathā karmaphaḷachetanāne chhoḍe chhe.
chhe em mānīne tene vaḷagyo chhe. tethī ja amr̥utachandrāchārye 413 gāthāmān kahyun chhe ke
agnānī jīvo anādirūḍh-vyavahāramūḍh ane nishchay anārūḍh chhe, ane gnānī vyavahāramūḍh
nathī, paṇ vyavahārane jāṇanār chhe. nishchay vastu draṣhṭimān āvyā pachhī thoḍī asthiratāne
līdhe rāg āve chhe te vyavahār chhe em gnānī jāṇe chhe. nishchay vagar vyavahār
traṇakāḷamān hoto ja nathī.
munirāj kahe chhe ke ‘prabhu! tun ja bhagavān chho’ paṇ tene potānun svarūp jovānī
phurasad nathī. are! tenī sanmukh draṣhṭi karavī, e mane ṭhīk chhe, temān mārun hit chhe em
paṇ tene hajī besatun nathī, ane vyavahāranī ja ruchi rahe chhe, paṇ temān tārun ahit
thāy chhe bhāī!
जोइज्जइ गुण–गणि–णिलउ णिम्मल–तेय–फुरंनु ।। ९४।।
nirmaḷ tejomay ane anant guṇagaṇadhām.
āvo te ātmā kṣhetrathī paṇ kevaḍo moṭo hashe? tene munirāj kahe chhe ke bhāī! moṭā
kṣhetrathī ātmānī mahānatā nathī. tenī mahānatā to guṇanī achintyatāthī chhe.
sphurāyamān chhe, ati pavitra chhe. āvā ātmāne antaragnān ane shraddhāthī jovo joīe.
vastudraṣhṭithī juo to ātmā trikāḷ nirāvaraṇ, sphaṭik jevo shuddha nirmaḷ chhe. vastune vaḷī
āvaraṇ kevā? ātmā to trikāḷ nirāvaraṇ, sāmānya-visheṣh guṇono sāgar, gnātā-
draṣhṭā, vītarāg, paramānandamay, param vīryavān ane shuddha samakit guṇadhārī chhe.
Page 208 of 238
PDF/HTML Page 219 of 249
single page version
chamakatā ātmāmān chittane sthir karīne dhyān karavun joīe.
svarūpanī draṣhṭi thaī chhe eṭalī dhyān karavānī yogyatā pragaṭī chhe. samyagdraṣhṭine
svarūpācharaṇ chāritra hoy chhe tethī chothā guṇasthānathī ja dhyānanī sharūāt thaī jāy
chhe. te pahelān dhyān hotun nathī. kem ke samyak shraddhān vinā ātmāno sācho prem ane
ruchi hotā nathī tethī ātmānī laganī lāgatī nathī.
jene āvaḍe chhe tene ātmānī savaḷī ruchi thatān ātmānun dhyān karatān kem na āvaḍe?
āvaḍe ja. ulaṭā dhyānamān to tākāt moḷī paḍī jāy chhe ane savaḷā dhyānamān tākāt
ugratā dhāraṇ kare chhe.
taraṇātulya-tuchchha bhāse chhe. ātmānā ānand āgaḷ gnānīne ākhī duniyā duḥkhī
lāge chhe tethī gnānī duniyānā koī padane īchchhatā nathī.
arthāt rūdra ane vidhātā arthāt brahmā tathā ādi
shabdathī moṭā moṭā padavī dhārak sarva kāḷ vaḍe
koḷīo banī gayā te sansāramān shun sharaṇarūp chhe?
Page 209 of 238
PDF/HTML Page 220 of 249
single page version
chhe tethī ātmagnān sahitanā shāstragnānanī mukhyatā chhe.
सो जाणइ सत्थई सयल सासय–सुक्खहं लीणु ।। ९५।।
te gnātā sau shāstrano, shāshvat sukhamān līn.
anubhav kare, ātmāne jāṇe teṇe sarva jāṇyun.
bhagavān ātmā atīndriy gnān ane ānandasvarūp chhe em pratham nirṇay karīne, tenī
sanmukh thaīne, jeṇe atīndriy ānandano anshe anubhav karyo ane te dvārā jāṇyun ke ātmā
atīndriyagnān ane ānandamay chhe teṇe sarva jāṇyun. ekane jāṇyo tene sarva jāṇyun.
bhāī! trikāḷī ānand ādi anantaguṇarūp dharmano dharanār tun dharmī chho. āvā potānā
svabhāvane je anubhav sahit jāṇe teṇe bār aṅg ane chaudapūrva jāṇyā kahevāy.
kāraṇ ke badhān shāstramān kahevāno hetu to ātmānun gnān karavun te ja chhe.
svabhāvano svād lye. āmān jāṇavun, ruchi ane ānandanun vedan ā traṇ vāt āvī gaī.