Hoon Parmatma-Gujarati (simplified iso15919 transliteration). Pravachan: 29-32.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 9 of 13

 

Page 150 of 238
PDF/HTML Page 161 of 249
single page version

background image
1pa0] [hun
ātmā anantaguṇavāḷo chhe to tenī paryāy paṇ anant chhe, em ekarūp
ātmāne guṇ ane paryāy em berūpe vichāravo te vyavahār chhe. ekaḍe ek ane bagaḍe
be. bepaṇānā vichāramān vikalpa ūbho thayo-vyavahār ūbho thayo paṇ ekasvarūpamān ṭharī
na shake tyāre anekasvarūpe potānā ātmāne bhāvavo em ahīn kahevun chhe paṇ bhed
paḍayo te yogasār nathī.
prabhu! ā to ekalān mākhaṇanī vāt chhe. ātmānun vikalpapūrvak gholan karatān je
vyavahār ūbho thāy chhe tenī ahīn vāt chhe.
bhagavān ātmā darshan-gnānasvarūp chhe e rīte paṇ be-rūpe ātmāno vichār
thaī shake chhe. dharmī jīv ākhā lokamān darekane jāṇe dekhe paṇ kyāy mārāpaṇun karato
nathī. sva-parane jāṇavānā svabhāvane hun dharanār chhun evā vikalpa dharmīne āve chhe, e
vyavahār chhe. ā vītarāgano vyavahār chhe. chhatān te paṇ bandhanun kāraṇ chhe māṭe tevā
vichāramān dharmīne honsh nathī āvatī. khed thāy chhe ke āvo vyavahār vachche āve chhe te
mārā puruṣhārthanī nabaḷāī chhe.
bhāī! parameshvar panth to koī alaukik chhe. darek ātmā pote parameshvar chhe param
īshvaratā-moṭapano puñj chhe, temān paṇ ek guṇe īshvar nathī. darek guṇe karīne ātmā
anantī īshvarashaktino piṇḍ chhe, ek ek guṇ to īshvar kharā paṇ tenī eke ek
paryāy paṇ īshvaravān chhe evā anant guṇ-paryāyonī īshvaratāno puñj ātmā ek chhe.
ātmā pote parameshvar ane trilokanāth parameshvar sarvagnadeve batāvelo ā panth!
te to alaukik ja hoy ne! laukikanī sāthe teno meḷ na khāy. duniyāthī judī
jātano-ataḍo ā parameshvarapanth chhe. ataḍo eṭale tene bījā koī sāthe meḷ khāy
nahi tevo ā mārga chhe.
dharmījīv ‘utpād-vyay-dhruv’ em traṇ prakāre paṇ ātmāno vichār kare chhe.
jene ātmānī draṣhṭi ane anubhav thaī gayo chhe te paṇ āvā vichār kare chhe ane
jene draṣhṭi ane anubhav pragaṭ karavā chhe te paṇ anubhav pahelān ā jātanān ja
vichār kare chhe ātmā dhruvarūpe kāyam ṭake chhe, utpādarūpe navī paryāy thāy chhe ane
vyayarūpe teno anubhav thāy chhe. evo utpād-vyay-dhruvasvarūp ātmā chhe. bhagavān
ātmāne traṇarūpe bhāvavo e paṇ vyavahār chhe. samayasāranī āṭhamī gāthā anusār
‘vyavahār’ paṇ upadesh āpanār ke lenār koīne paṇ anusaravāyogya nathī. utpād
ane vyayarūpe nirantar palaṭo khātān chhatān vastu dhruv chhe te anusaravāyogya chhe.
bhagavānanī bhaktino vyavahār to sthūḷ chhe, bahār rahī jāy chhe. ahīn to ek
ātmāne traṇarūpe vichāravo te paṇ vyavahār chhe, vikalpa chhe, anusaravāyogya nathī.
samyagdarshan-gnān-chāritra svarūp ātmā chhe em paṇ traṇ bhede ātmānun svarūp
vichārī shakāy chhe ane samyagdarshan, samyaggnān, samyakchāritra ane paramānandanī ugra
vītarāg dashā-samyak tap ā chār ārādhanā svarūpe paṇ ātmāno vichār dharmī kare chhe.
prabhu! tārā gharamān gharyā vinā tāro chhuṭako nathī. āvā bhed vichāravā e paṇ
bahār nīkaḷavun chhe.

Page 151 of 238
PDF/HTML Page 162 of 249
single page version

background image
paramātmā] [1pa1
anant darshan, anant gnān, anant sukh ane anant vīrya ā chār anant
chatuṣhṭayathī paṇ ātmānun svarūp vichārī shakāy chhe. ā abhed ekasvarūpane chārarūpe
vichāravo te vyavahār chhe. e vyavahār āve bhale, paṇ tenī honsh karavā jevī nathī.
samyagdarshan thayā pachhī sarvagnadashā turat ja pragaṭatī nathī. tenī sarvagna na thāy tyān sudhī
dharmīne vachche āvo vyavahār āvyā vagar raheto nathī.
chaitanya bhagavān ātmā ānand, bodh, chaitanya ane hovāpaṇun evā chār prāṇane
dharanāro chhe. sharīr, vāṇī, karma ādine to vyavahārathī paṇ ātmā dharato nathī.
ātmā potānā dravya-kṣhetra-kāḷ-bhāvano svāmī chhe. anya dravyanā dravya-kṣhetra-
kāḷ-bhāvano svāmī nathī; akhaṇḍ ekarūp ātmadravyanī shraddhā-gnān ane ramaṇatā te ja
sākṣhāt mokṣhamārga chhe. temān hun shānt...shānt upashamarasano kand chhun-evo vikalpa uṭhāvavo
te paṇ bhed hovāthī vyavahār chhe.
pāñchabhāv svarūpe ātmāno vichār karavāmān āve to ātmā anant gnān
anant darshan, kṣhāyik samakit, kṣhāyik chāritra ane anant vīrya svarūpe chhe athavā to
uday, upasham, kṣhayopasham, kṣhāyik ane param pāriṇāmikabhāv e pāñch svarūpe ātmā
chhe. upasham samakit ane upasham chāritrarūpe thavānī ātmāmān shakti chhe, kṣhayopasham
gnān, darshan, ānand ādi rūpe thavānī ātmāmān shakti chhe, kṣhāyik samyagdarshan ane
chāritrarūpe thavānī ātmāmān shakti chhe ane udayabhāvamān rāg-dveṣh ādi vikārarūpe
pariṇamavānī paryāyanī yogyatā chhe. karmane laīne ke paradravyane kāraṇe ātmā
udayabhāvamān pariṇamato nathī. potānī paryāyanī e jātanī yogyatāthī pote pariṇame
chhe te dravyano trikāḷī guṇ nathī paṇ paryāyanī evī shakti chhe.
upasham, kṣhayopasham ane kṣhāyik e traṇ nirmaḷ paryāy ane udayabhāv e
vikārī paryāy, ā chār paryāyo chhe ane pañcham paramapāriṇāmikabhāv e ātmāno
trikāḷī guṇ chhe. āvā pāñchabhāvasvarūpe ek ātmāne vichāravo e paṇ vyavahār chhe.
jyāre munirāj upasham shreṇīe chaḍe chhe tyāre e upashamashreṇī, kṣhāyik samyak darshan,
udayabhāv, kṣhayopasham gnān ane paramapāriṇāmikabhāv ā pāñchey bhāv munirājane
ek samayamān ekasāthe hoy chhe.
arihant, siddha, āchārya, upādhyāy ane sādhu ā pāñch parameṣhṭhīnā padano
dharanāro bhagavān ātmā pote ek chhe. pāñchey padarūpe thavānī darek ātmāmān shakti
chhe. em ātmāne pāñch-padanā dharanārarūpe vichāravo te vyavahār chhe.
dharmī em vichāre chhe ke nārak, tiryañch, manuṣhya ane dev e chāragati ane
pañcham gati-mokṣha te rūpe pariṇamavānī mārāmān tākāt chhe ane chha svarūpe mārā
ātmāno vichār karun to anant darshan, gnān, sukh, vīrya, kṣhāyik samyaktva ane
kṣhāyik chāritrasvarūpe hun birājamān chhun. athavā chha guṇathī hun shobhāyamān chhun. pūrva,
pashchim, uttar, dakṣhiṇ, ūrdhva ane adho ā chha dishāomān gaman karavānī mārāmān
shakti chhe. koī karma ke dharmadravya mane gaman karāvatun nathī athavā ātmā astitva,
vastutva, dravyatva, prameyatva, agurulaghutva ane

Page 152 of 238
PDF/HTML Page 163 of 249
single page version

background image
1pa2] [hun
pradeshatva ā chha samyakguṇano dharavāvāḷo chhe.
anant darshan-gnān ādi sāt guṇathī athavā to sāt bhaṅgathī paṇ ātmānā
svarūpano dharmī vichār kare chhe. potānun hovāpaṇun potāthī chhe ane parathī nahi hovāpaṇun
paṇ potāthī chhe e rīte saptabhaṅgīthī ātmāno vichār kare chhe athavā jīvanī paryāyamān
rahelān sāt tattvo-jīv, ajīv, āsrav, bandh, samvar, nirjarā ane mokṣha tathā naigam
ādi sāt nayathī paṇ ātmāno vichār thāy chhe. (āṭhamo prakār pāṭhamān līdho nathī.)
nav prakāre vichār karīe to ātmā nav labdhirūp chhe. kevaḷī bhagavānane nav
labdhinī paryāy pragaṭ thāy chhe, evī paryāy pragaṭ karavānī tākātavāḷo hun chhun.
sādhāraṇ jīvone ā badhān āṅkaḍā yād na rahe paṇ bhāv to yād rahī shake ne!
āpaṇe to āṅkaḍānun kām nathī, bhāvanun kām chhe.
ā rīte vividh prakāre ātmānā guṇonī bhāvanā karatān karatān temānthī khasīne
antaramān ekākār thavun te svānubhūti chhe. āvā guṇonī bhāvanā te vikalpa chhe paṇ
tenī pāchhaḷ rāganī puṣhṭi na thatān svabhāvanī puṣhṭi thāy chhe.
have 77 mī gāthāmān be tyāgī be guṇ sahit ātmāmān līn thavānun kahe chhe-
बे छडिवि बे–गुण–सहिउ जो अप्पाणि वसेइ ।
जिणु सामिउ एमइ भणइ लहु णिव्वाणु लहेइ ।। ७७।।
be tyāgī be guṇ sahit, je ātamarasalīn;
shīghra lahe nirvāṇapad, em kahe prabhu jin. 77.
jinendra bhagavān em kahe chhe he ātmā! tun rāg-dveṣh bhāvane chhoḍī gnān-darshan
dhārī svarūpamān vasī jā! nijasvarūpamān ruchi, gnān ane ṭharavun te svarūpamān vasavun kahevāy.
jinanā svāmī evā jinendrabhagavān em pharamāve chhe ke je jīv jāṇavā-dekhavānā
svabhāvavāḷā ek ātmāmān līn thāy chhe te jīv shīghra nirvāṇapadane prāpta kare chhe.
bandhanun kāraṇ rāg-dveṣh chhe. bhagavān ātmā akhaṇḍ vītarāgasvarūpe chhe. gneyomān
ā ṭhīk ane ā aṭhīk evā be khaṇḍ karavā te rāg-dveṣh chhe. ā anukūḷ ane ā
pratikūḷ evā vikalpa uṭhāvavā e ātmānun svarūp nathī. tem ja anya paradravyomān paṇ
koī anukūḷ ke koī pratikūḷ evun dravyonun svarūp nathī.
agnānī em māne chhe ke nirog sharīr hoy to dharma thāy, badhī jātanī
anukūḷatā hoy to dharma thaī shake. tene jinendra bhagavān kahe chhe ke are prabhu! anukūḷ
ke pratikūḷ evun vastunun svarūp ja nathī. sharīrādi to jāṇavā lāyak gney chhe. gney
padārtho ātmāne dharma karavāmān rokatā nathī. māṭe bhāī! tun rāg-dveṣh chhoḍī de ane
svabhāvanī sādhanā kar!
ātmā sivāy anya padārthomān ṭhīk-aṭhīkapaṇānī mānyatā karavī te
anantānubandhī krodh-mān-māyā ane lobh chhe. temān krodh ane mān e dveṣhasvarūp chhe
ane māyā ane

Page 153 of 238
PDF/HTML Page 164 of 249
single page version

background image
paramātmā] [1pa3
lobh e rāgarūp chhe. mithyādraṣhṭi jīv parapadārthamān ahaṅkār ane mamakār kare chhe eṭale
ke ā hun ane ā mārā evā mithyātvanun sevan kare chhe ane īndriyasukhane potānun
sāchun sukh samaje chhe te paṇ mithyā buddhi chhe.
mokṣhamārgaprakāshakamān ṭoḍaramalajī paṇ lakhe chhe ke mithyādraṣhṭi jīv potāne ruche
tevā ane temān madad karanārān padārthomān rāg kare ane na ruche tevā padārtho ane temān
madad karanārān pratye dveṣh kare chhe. bhagavān kahe chhe ke he jīvo! āvā anantānubandhī
kaṣhāy ane mithyātvano tyāg karī svarūpanun shradrān karo to shīghra nirvāṇanī prāpti thashe.
* sampatti, putra ane strī ādi padārtha ūñchā
parvatanā shikhar par sthit ane vāyuthī chalāyamān
dīpak samān shīghra ja nāsh pāmanārā chhe chhatān paṇ
je manuṣhya temanā viṣhayamān sthiratānun abhimān kare
chhe te jāṇe muṭhṭhīthī ākāshano nāsh kare chhe athavā
vyākuḷ thaīne sūkī nadī tare chhe athavā tarasathī
pīḍāīne pramādayukta thayo thako retīne pīve chhe.
(shrī padmanandi-pañchavinshati)

Page 154 of 238
PDF/HTML Page 165 of 249
single page version

background image
1pa4] [hun
[pravachan nan. 29]
em nakkī kar -
chār sañgnā–rahit ne chār guṇ sahit paramātmā chhun
[shrī yogasār upar pūjya gurudevashrīnā pravachanamānthī, tā. 8-7-66]
shrī yogasārashāstramān ā 77mī gāthā chāle chhe.
बे छडिवि बे–गुण–सहिउ जो अप्पाणी वसेइ ।
जिणु सामिउ एमइ भणइ लहु णिव्वाणु लहेइ ।। ७७।।
be tyāgī be guṇ sahit, je ātamarasalīn;
shīghra lahe nirvāṇapad, em kahe prabhu jin.
77.
digambar sādhu yogīndradev pharamāve chhe ke je jīv be doṣhane tyāgī, be guṇ
grahaṇ karī potānā ātmāmān līn thāy chhe te shīghra nirvāṇapadane prāpta thāy chhe. em
jinadevanun pharamān chhe.
rāg-dveṣh e be doṣhane tyāgī gnān-darshanaguṇane gnānī grahaṇ kare chhe. samyagdraṣhṭi
chothā guṇasthānamān paṇ rāg-dveṣhamān ekatva karatān nathī. gnānīne rāg-dveṣh hoy chhe.
kharā paṇ gnānī tene rog tarīke jāṇe chhe, ahitarūp chhe em māne chhe. hitarūp to ek
potānā shuddha svarūpanī draṣhṭi-gnān ane ramaṇatā ja chhe.
agnānī jīve anantakāḷathī potānā svarūpanī draṣhṭi ja karī nathī tethī gnānī kahe
chhe ke pratham tun tārā atīndriy ānandasvarūp ātmānī shraddhā ane gnān kar ane
rāg-dveṣh je tārun svarūp nathī temānthī ekatvapaṇānī shraddhā chhoḍ!
darek ātmā sūryanī jem sva-paraprakāshak shaktivāḷā chhe. potāne jāṇe chhe ane
potānī hayātī-mojūdagīmān rahīne ja anya sarvane paṇ jāṇe chhe. evo ja koī
ātmāno sarvagnatva ane sarvadarshītva svabhāv chhe. āvā ātmānī shraddhā ane gnān
karavā te pratham bhūmikā chhe.
siddhabhagavānane jevo atīndriy ānand chhe tevo ja atīndriy ānand mārāmān
paṇ chhe, teno anubhav karavo e ja mārun kartavya chhe, ane e ja māro khorāk chhe-em
pratham shraddhāmān le! potānī sattānī bhūmimān ja kartā-bhoktāpaṇun chhe. paranī sattāmān
rahelān padārthane ātmā karī ke bhogavī shakto nathī.
shrotāḥ- shrī kundakund āchārya kahe chhe ne ke ātmā parane bhogave chhe?
pūjya gurudevashrīḥ- e to nimittathī kathan chhe, kharekhar ātmā parane bhogavato
ja nathī. ātmā pararūpe thayā vagar parane kare kem ane bhogave kem? shrī kundakund
āchārya pote ja kahe chhe ke kumbhār ghaḍāne karato nathī, māṭī ghaḍāne kare chhe. eṭale ke
vastu pote ja svatantrapaṇe

Page 155 of 238
PDF/HTML Page 166 of 249
single page version

background image
paramātmā] [1pap
pariṇame chhe tene anya koī karī ke bhogavī shakatun nathī. agnānadashāmān jīv rāg-dveṣh
kare chhe ane bhogave chhe ane gnānadashāmān darshan-gnān-chāritra kare chhe ane bhogave chhe.
parane to ātmā agnānamān paṇ bhogavī shakato nathī. bhāī! jagatanā padārtho tenī
vartamān avasthāmān pariṇamī rahyān chhe ane pūrvanī avasthāthī badalāī rahyā chhe temān
tāre karavā-bhogavavānun kyān āvyun? darek jīv svarūpe paramātmā chhe. hun atīndriy pūrṇa
ānandasvarūp prabhu chhun-em vāramvār bhāvanā karavāthī eṭale ke temān ekāgratā karavāthī
samyagdarshan-gnān pragaṭ thāy chhe ane mithyātva tathā anantānubandhī kaṣhāy chhūṭī jāy chhe
tyāre jīv nirvāṇapadane prāpta karavāne lāyak bane chhe.
निहिं रहियउ तिहिं गुण–सहिउ जो अप्पाणी वसेइ ।
सो सासय–सुह–भायणु वि जिणवरु एम भणेई ।। ७८।।
traṇ rahit traṇ guṇ sahit, nijamān kare nivās;
shāshvat sukhanā pātra te, jinavar kare prakāsh.
78.
je koī jīv rāg, dveṣh ane moh ā traṇ doṣhane chhoḍīne samyagdarshan-gnān-
chāritra vaḍe ātmāmān sthir thāy chhe te avināshī sukhano pātra bane chhe em
jinendradev pharamāve chhe, santo tene jagat pāse jāher kare chhe.
jene paramānandasvarūp nij ātmānī prāptinī chāhanā chhe teṇe rāg-dveṣh-moh
chhoḍīne samyagdarshan gnān-chāritrasvarūp ātmāmān sthir thavun te teno upāy chhe. paṇ,
anādithī jīve potānā svarūpane jovā māṭenī āṅkh bandh karī dīdhī chhe ane parane ja
joī rahyo chhe to jene svasvarūpaprāptinī bhāvanā chhe teṇe potānun svarūp jovā māṭe
draṣhṭi, tenun gnān karavun, shraddhā karavī ane temān sthir thavun. ām karavāthī jīv muktinī
samīp āvī jāy chhe. muktino pātra bane chhe, shāshvat sukhanun bhājan bane chhe, tene
alpakāḷamān shāshvat sukhanī prāpti thashe.
shrotāḥ- prabhu! e gnānanetra khole koṇ?
pūjya gurudevaḥ- potānā gnānanetra pote khole. guru kholī na de. guru potānā
gnānanetra khole. shiṣhyanā gnānanetra khulavāmān gurunī vāṇī nimitta hoy chhe paṇ te
kāī netra kholī detī nathī. upādān to potānun chhe. shrīmadmān āve chhe ne ke ‘shuddha buddha
chaitanyaghan, svayañjyoti sukhadhām, bījun kahīe keṭalun, kar vichār to pām.’ tun vichār
karīsh to pāmīsh em kahyun chhe. guru shiṣhyane gnān pamāḍī detā nathī. iṣhṭopadeshamān paṇ
āve chhe ke pote ja potāno guru chhe. pote ja samajanār ane pote ja samajāvanār chhe.
je ātmā potānā hitane chāhe, hitane batāve ane pote ja hitarūp vartan kare te guru
chhe. iṣhṭopadeshamān pūjyapādasvāmīe āvun potānā nishchay gurunun svarūp kahyun chhe.
jene nishchay gurupaṇun pragaṭayun chhe te vyavahāraguruno upakār batāve chhe. munio paṇ
em kahe ke ‘amārā gurunā pratāpathī ame bhavasāgar tarī gayā chhīe.’ nemichandra siddhānt
chakravartīnā gommaṭasāramān ā lakhāṇ chhe. shrī kundakund āchārya paṇ lakhe chhe ke sarvagna

Page 156 of 238
PDF/HTML Page 167 of 249
single page version

background image
1pa6] [hun
bhagavānathī laīne amārā guru paryant badhāe kr̥upā karīne amane ā shuddhātmā
batāvīne temān ṭharī javāno upadesh āvyo chhe.
gnānīnī draṣhṭi em svīkār kare chhe ke hun vartamānamān ja āṭh karma, puṇya-pāpanā
vikār ane sharīrādi nokarmathī rahit pūrṇa paramātmā chhun. draṣhṭinun āvun jor kyāthī āve
chhe?-ke ātmāmānthī āve chhe. gnānīnī draṣhṭi dravyasvabhāv sivāy koīno svīkār karatī
nathī. vartamān avasthā rāgayukta ane karmanā nimitta sahit hovā chhatān tenāthī
bhedagnān karīne potānā vītarāg vignānamay ātmāne anubhave chhe te puruṣhārthanun baḷ
keṭalun! āvā puruṣhārthī jīvo alpakāḷamān mukti pāme chhe.
vyavahārathī shatru-mitra, dhanavān-nirdhan, rājā-prajā, dev-nārakī, pashu-manuṣhya,
sūkṣhma-bādar, anāth-sanāth, vigere anek prakāranā bhedo dekhāy chhe, temān sansārano
lolupī jīv iṣhṭa-aniṣhṭabuddhi karīne rāg-dveṣh kare chhe. ām vyavahāranayathī jagatanun
svarūp rāg-dveṣh thavāmān nimitta bane chhe, māṭe gnānīo nishchayadraṣhṭithī ja jagatanun
svarūp jue chhe. nishchayadraṣhṭie badhān jīvo ek samān paramātmā chhe. bhagavān
ātmāno svabhāv ja svane sva tarīke ane parane pararūpe jāṇavā-dekhavāno chhe.
ratnatrayasvarūpī ātmā abhedadraṣhṭie ekarūp chhe, shuddha sphaṭik samān nirmaḷ chhe,
param nirañjan, param gnānī, param ānandamay, param parameshvar chhe. ām vāramvār
potānā ātmāne dhyāvavāthī svayam ātmānubhav thāy chhe te ja sācho mokṣhamārga chhe.
banārasīdāsajīe hindī shlok banāvyo chhe ne!-ke dharmī potānā svarūpane em
vichāre chhe-‘kahe vichikṣhaṇ puruṣh sadā main ek hūn, apane rasaso bharyo anādi ṭek hūn,
moh karma mam nāhi, nāhi bhramakūp hai, shuddha chetanā sindhu hamāro rūp hai.’ moh bhramano
kūvo chhe ane bhagavān ātmā shuddha chetanāno sāgar chhe. āvī draṣhṭi karavī te
samyagdraṣhṭi chhe.
have 79mī gāthā kahe chhe-
चउ–कसाय–सण्णा–रहिउ चउ–गुण–सहियउ बुत्तु ।
सो अप्पा मुणि जीव तुहु जिम परु होहि पवित्तु ।। ७९।।
kaṣhāy sañgnā chār viṇ, je guṇ chār sahit;
he jīv! nijarūp jāṇ e, thaīsh tun param pavitra. 79.
he jīv tun em manan kar!-ke māro bhagavān ātmā krodh, mān, māyā, lobh
e chār kaṣhāy ane āhār, bhay, maithun tathā parigrah e chār sañgnāthī rahit chhe.
ane anant darshan, gnān, sukh ane vīrya e chār guṇothī sahit chhe. he jīv! ām
manan karīne evā svabhāvano āshray laīsh to tun param pavitra banī jaīsh.
ā jīv apaneko āp bhūlake hairān ho gayā hai, tene potāno bhagavān
ātmā kevo chhe te jāṇavānī paravā paṇ nathī. dayā, bhakti ādi puṇya karavānun kahe
paṇ pahelān pote koṇ chhe? kevun potānun svarūp chhe? e to jāṇavun joīe ne!

Page 157 of 238
PDF/HTML Page 168 of 249
single page version

background image
paramātmā] [1pa7
āmbāmān kerī jem vadhāre pāke tem te vadhāre namato jāy chhe. tem munirāj
gnānīne kahe chhe ke tārāmān tap ane vinay ādi guṇo chhe to naramāsh hovī joīe,
rogī pratye dayā āve chhe tem aparādhī pratye paṇ dayā lāvavī joīe. krodh, mān,
māyā, lobh ādithī manane dūr rākhavun joīe ane āhār, bhay, maithun ane parigrah
ā chār sañgnāne jītavī joīe tathā anant darshan, gnān, sukh, vīrya ā anant
chatuṣhṭay yukta ātmāne dhyāvavo joīe. kem ke jene nirdoṣh-pavitra thavun chhe teṇe
nirdoṣh-pavitra bhagavān ātmāne dhyāvavo joīe, to ja pavitra thaī shakāy pavitra
svarūpane dhyāvatān je svānubhav pragaṭ thāy chhe tenī ugratā te ja shukladhyān ane
tenāthī alpa nirdoṣhatā te ja dharmadhyān chhe.
ātmānushāsanamān kahyun chhe ke jyān magaramachchha hoy tyān bījā jīv rahī shaktān
nathī kem ke magaramachchha tene khāī jāy chhe. tem jyān sudhī gambhīr ane nirmaḷ
manarūpī sarovaramān krodh, mān, māyā, lobharūpī magaramachchhano vās chhe tyān sudhī
guṇono samūh shaṅkārahitapaṇe tyān rahī shakato nathī. māṭe he jīv! samatā ane
īndriyadaman vaḍe ā chār kaṣhāyo ane chār sañgnāne jītavāno prayatna kar!
have 80 mī gāthāmān yogīndradev pāñch īndriyanun daman karīne sanyam tathā pāñch
avratano tyāg karīne mahāvrat pragaṭ karavānun kahe chheḥ
बे–पंचहु रहियउ मुणहि बे–पंचहं संजुत्तु ।
बे पंचहं जो गुणसहिउ सो अप्पा णिरु वुत्तु ।। ८०।।
dash virahit, dashathī sahit, dash guṇathī sanyukta;
nishchayathī jīv jāṇavo, em kahe jinabhūp.
80.
je uttam kṣhamā, mārdav, ārjav ādi dash guṇ sahit athavā to anant gnān
ādi dashaguṇathī sahit chhe te ātmā chhe. āvā nij ātmāne tun īndriyadaman ane
avratanā tyāg pūrvak bhaj! pāñch īndriyanā viṣhayomān phasāyelun man eṭale ke te
taraphanī sāvadhānīvāḷun man ātmānun dhyān karī shaktun nathī. pāñch indriyamān ullasit
thayelun man atīndriy ātmānun dhyān na karī shake. māṭe pāñch indriyane sanyamamān
rākhīne indriyavijayī banavun joīe.
jagatanā ārambh-parigrahathī chhūṭavā māṭe paṇ hinsā, jūṭhuun, chorī, abrahma ane
parigrahanā bhāvothī virakta thaīne ahinsā, satya, achaurya, brahmacharya ane aparigrah
ā pāñch mahāvrat pāḷavā joīe.
sādhupadamān munirāj dravya ane bhāv banne parigrahathī rahit hoy chhe. munine
antaramān rāgarahit nirgranthadashā chhe ane bahāramān vastra rahit nirgranth dashā chhe āvā
muni thaīne ekākīpaṇe shuddha nishchay dvārā potānā shuddhātmānun manan karavun joīe.
juo? munine paṇ shuddhātmānun manan karavun te ja munipaṇun chhe. shuddhātmasvarūpanun manan
eṭale temān ekāgra thavun te muninun kartavya chhe ane gr̥uhasthāshramamān paṇ potānā
shuddhātmāmān anshe ekāgratā karīne nirmaḷatā pragaṭ kare chhe tene samakitī athavā shrāvak
kahevāy chhe.

Page 158 of 238
PDF/HTML Page 169 of 249
single page version

background image
1pa8] [hun
[pravachan nan. 30]
nij–paramātmāmān līnatā te ja kharo sannyās
[shrī yogasār upar param pūjya gurudevashrīnun pravachan, tā. 9-7-66]
ā yogasārashāstra chhe. temān ahīn 80 mī gāthā chāle chhe. vividh guṇothī
ātmānun svarūp vichāravānī vāt chāle chhe.
बे–पंचहं रहियउ मुणहि बे–पंचहं संजुत्तु ।
बे–पंचहं जो गुणसहिउ सो अप्पा णिरु बुत्तु ।। ८०।।
dash virahit, dashathī sahit, dash guṇathī sanyukta,
nishchayathī jīv jāṇavo, em kahe jinabhūp.
80.
nishchayathī gnāyakasvabhāvanun dhyān karavun te ja yathārtha chhe, paṇ jyāre dhyānamān
gnānī ṭakī na shake tyāre judān-judān guṇothī ātmāno svabhāv vichāre te vyavahār chhe.
gnānī dashaguṇathī ātmāno vichār karatān-bhedadraṣhṭithī ātmānun manan karatān em
vichāre chhe ke ā ātmā krodhavikārathī rahit pr̥ithvī samān kṣhamāguṇadhārī chhe. shāstramān
pr̥ithvīnī upamā āpī chhe ke jem pr̥ithvīne koī toḍe, khāḍo pāḍe, viṣhṭā nākhe chhatān
pr̥ithvī tenī sāme krodh karatī nathī. tem bhagavān ātmā kṣhamāguṇano bhaṇḍār gnātā-draṣhṭā
rahe chhe, krodh karato nathī.
ātmā mārdav dharmadhārī chhe eṭale ke nirmānatā-komaḷatāno piṇḍ chhe. māyānā
abhāvathī ātmā uttam ārjavaguṇadhārī saraḷ paramātmā chhe. mahāsatyasvarūpano dharanār
chhe. lobhanā abhāvathī ātmā uttam shauchadharmadhārī chhe, pavitra chhe, santoṣhasvarūp chhe.
āvā ātmasvarūpanī draṣhṭi karīne temān sthir thavun te ja ātmānā kalyāṇano upāy chhe.
ātmā sanyamadharmadhārī chhe, temān asanyamano abhāv chhe. sarva īchchhāonā
abhāvasvarūp-vītarāgasvarūp-shuddhatāmān ekākār thaīne tenī tapanā eṭale ke temān
pratapan karavun te uttam tapadharma chhe. bahāranun tap to vyavahār chhe. ātmā to trikāḷ
param tapasvī chhe tenun dhyān karavun te uttam tap chhe.
lokone tyāganī bahu mahimā hoy chhe, paṇ bahāranī vastuono tyāg karavo ke
pustak auṣhadh ādi dān devun te uttam tyāg nathī. kharo tyāgadharma to potānā shuddha
svarūpamān ekāgra thaīne paryāyamān shuddhatā pragaṭ karavī ane ashuddhatāno tyāg karavo te
uttam tyāgadharma chhe.
mārā svarūpamān anya ātmāo, pudgal, dharma, adharma, ākāsh, kāḷano abhāv
chhe. rāg, sharīr, vāṇī, man ādi mārā nathī evī antaramān bhāvanā karavī tenun nām
ākiñchanadharma chhe. ātmā trikāḷ aparigrahavān chhe, tenun dhyān karī paryāyamān
aparigrahadashā pragaṭ karavī te ākiñchanadharma chhe. ātmā param asaṅg chhe, tene koī
anyano saṅg nathī.

Page 159 of 238
PDF/HTML Page 170 of 249
single page version

background image
paramātmā] [1pa9
ā ātmā uttam brahmacharyaguṇano dhārī chhe nirantar potānā brahmabhāvamān līn
rahe chhe. uttam brahmasvarūp to ātmā anādi anant chhe ja paṇ te brahmasvarūpamān līn
thavun te uttam brahmacharyadharma chhe ane kāyāthī brahmacharya pāḷavun te vyavahāradharma chhe.
he jīv! ā rīte tun dashalakṣhaṇadharmathī tārun svarūp vichār athavā to bījā dash
guṇothī tārun svarūp vichār!
ātmā anant gnān, anant darshan, kṣhāyik samakit, kṣhāyik chāritra, anant
dān, anant lābh, anant bhog, anant upabhog, anant vīrya ane anant sukh-
āvā dash visheṣhaṇothī sahit chhe. paramātmasvarūp chhe.
ek ek guṇanī vyākhyā karatān munirāj kahe chhe ke ātmā sarvagna ane sarvadarshī
hovā chhatān ātmagna ane ātmadarshī chhe. ām bhedathī ātmānun svarūp vichāravun. ātmā
sarvane jāṇavā-dekhavāvāḷo hovā chhatān, chhe e ātmagna ane ātmadarshī. ātmagna te ja
sarvagna chhe ane sarvagna chhe te ātmagna chhe. evun nathī ke sarvagna kahetān temān paranun
jāṇavāpaṇun āvyun māṭe vyavahār chhe, paṇ sarvagnatva e ātmāno svabhāv ja chhe. gneyanī
apekṣhāe tene sarvagna kahevāy chhe ane potānī apekṣhāe tene ja ātmagna kahevāy chhe.
shuddha samyagdarshanano dhārī thaīne ātmā nirantar ātmapratītimān vartamān chhe.
jyāre gnānī pūrṇasvarūpanī pratīti kare chhe tyāre pratītamān em āve chhe ke ātmā to
trikāḷ pratītamān ja chhe. vaḷī, sarva kaṣhāyabhāvonā abhāvathī ātmā
vītarāgachāritrathī vibhūṣhit chhe. jyāre vītarāgachāritra paryāyamān anshe pragaṭ thāy tyāre
anubhavamān āve chhe ke ātmā trikāḷ vītarāgasvarūp ja chhe.
atīndriy ānandasvarūp ātmāmān ekāgra thaīne paryāyamān ānandanun dān devun te
yathārtha dān chhe. munirājane āhāradān āpavun te to shubharāg chhe. kharekhar to ātmā
ek rajakaṇane paṇ daī shakato nathī ke laī shakato nathī. kāraṇ ke rajakaṇano svāmī
ātmā nathī. rajakaṇano pheraphār thavo te to jaḍanī ramat chhe. anubhavaprakāshamān
dīpachandajī kahe chhe ke khāvun, pīvun, devun-levun, halan-chalan badhī jaḍanī kriyā chhe. ā
dīpachandajī 200 varṣha pahelān thaī gayelān moṭā prakhyāt digambar gr̥uhastha paṇḍit hatān.
pahelān to paṇḍit paṇ sādharmī samyaggnānī hatā.
e dīpachandajī lakhe chhe ke-nar-nārakādi paryāy, vaibhav ādi badhun pudgalanun
nāṭak chhe rāndhavun, khāvun, pīvun, kamāvun e badhun pudgalano akhāḍo chhe, e ātmānun kārya
nathī temān he chidānand! tun rāchī rahyo chhe te tane shobhatun nathī.
jem sarpa karaḍe bījāne ane jher chaḍe koī bījāne em banavun ashakya chhe, tem
he chetan! ā khāy-pīe, telanun mardan kare e badhun kare jaḍ ane tun em māne ke men
khādhun, men pīdhun, men bhogavyun e shun sāchun chhe?
rastā upar chālyo jato māṇas rastānī ke bajāranī vastune potānī mānī le
to te

Page 160 of 238
PDF/HTML Page 171 of 249
single page version

background image
160] [hun
pāgal kahevāy, tem ā jīv je gatimān jāy tyān je strī, putra, parivār, dhanādi
hoy tene potānā mānī le chhe to te paṇ pāgal ja chhe ne!
nokar bhojan kare to rājā em nathī mānato ke mārun peṭ bharāī gayun, to tun
jaḍanā bhojanathī tārun bhojan māne chhe e tārī chāl tane ja duḥkhadāyī chhe. ā badhun
dīpachandajīe lakhyun chhe. anubhavaprakāsh, chiddavilās ane ātma-avalokan ā traṇey
pustak dīpachandajīe banāvyā chhe. shāstrapramāṇathī ane antaradraṣhṭithī bahu saras rachanā
karī chhe, paṇ lokone atyāre vāñchavānī paṇ phurasad maḷatī nathī.
ahīn yogīndradev kahe chhe ke ātmā pote potānī paryāyamān atīndriy ānandanun
dān āpe tenun nām anant dān chhe, nirantar svātmānubhav karavo te anant lābh chhe.
putra, paiso ke kīrti ādinī prāpti thavī te lābh nathī paṇ svabhāvamānthī nirvikāratā
paryāyamān pragaṭ thavī te sācho lābh chhe.
shrotāḥ-prabhu! jaḍanī kriyāne ātmānī na mānavī paṇ dharmakāryamān dān to devun
ke nahi?
pūjya gurudevashrīḥ-bhāī! dān koṇ kone āpī shake? dānano bhāv thāy chhe te
shubhabhāv chhe, paṇ e shubhabhāv thayo māṭe lakṣhmī jāy chhe em nathī ane lakṣhmī
javānī chhe māṭe shubhabhāv thayo em paṇ nathī ane shubhabhāv thayo māṭe dharma thashe
em paṇ nathī.
ānandasvarūp bhagavān ātmānī draṣhṭi karīne ānandano anubhav karavo tenun
nām bhog chhe ane teno vāramvār anubhav karavo tenun nām upabhog chhe. jaḍ vastune
to ātmā bhogavī ja shakato nathī to upabhog kyāthī kare?
ātmā anantavīryano dhaṇī chhe. te potānī shaktirūpe pariṇaman karavāmān thākato
to nathī ulaṭun tenā baḷanī vr̥uddhi thāy chhe.
jīv jyāre abhedanayathī ek akhaṇḍ ātmāne dhyāve chhe tyāre tene svānubhavano
lābh thāy chhe te ja ātmadarshan chhe, te ja sukhashānti chhe, te ja ātmasamādhi chhe ane te
ja nishchayaratnatrayanī aikyatā chhe. māṭe mumukṣhujīve nishchint thaīne param ruchithī potānā
ātmānun sevan karavun.
have yogīndra munirāj 81 mī gāthāmān kahe chhe ke ātmasmaraṇamān ja tap tyāg
ādi badhun āvī jāy chhe.
अप्पा दंसणु णाणु मुणि अप्पा चरणु वियाणि ।
अप्पा संजमु सील तउ अप्पा पच्चक्खाणि ।। ८१।।
ātmā darshan-gnān chhe, ātmā charitra jāṇ;
ātmā sanyam-shīl-tap, ātmā pratyākhyān.
81.
ā gāthā samayasāramān paṇ āve chhe ātmāne ja samyagdarshan-gnān-chāritra
sanyam ādi jāṇo.

Page 161 of 238
PDF/HTML Page 172 of 249
single page version

background image
paramātmā] [161
are! ā manuṣhyadehanī sthiti kyāre pūrī thashe e potāne khabar chhe? enī
chintā karane bhāī! paranī chintā karavā kyān rokāyo?
ahīn to kahe chhe ke shuddha chaitanya vītarāg chāritramayī shānt svarūp nij
ātmānī draṣhṭi karī temān sthiratā karatān je chāritra pragaṭ thāy chhe te ātmā ja chhe.
kāraṇ ke nirmaḷ paryāy ātmā sāthe abhed chhe. mahāvratādinā bhāvarūp vyavahārachāritra
chhe te ātmā nathī kāraṇ ke te to rāg chhe te ātmā sāthe abhed nathī.
ātmā ja sanyam chhe, ātmā ja shīl chhe, ātmā ja tap chhe ane ātmā ja
tyāg chhe. kāraṇ ke ātmānā svabhāvamān ramaṇatān thatān nishchayanayathī mokṣhanā sarva
sādhan pragaṭ thaī jāy chhe.
vyavahāranayathī sāchā dev-shāstra-gurunī shraddhā ane sāt tattvonī shraddhā te
samyagdarshan chhe paṇ e to shubharāgarūp chhe, nishchayathī to nirmaḷ vītarāgasvarūp
ātmānī shraddhā-ruchi karatān paryāyamān je nirmaḷ ānand pragaṭ thāy chhe te yathārtha
samyagdarshan chhe ane te ja ātmā chhe kāraṇ ke nirmaḷ paryāy ātmāthī bhinna nathī.
nishchayathī potānā gnānamān potāno shuddhasvabhāv jhalakavo-shuddhasvabhāvanun thavun te
samyaggnān chhe ane shuddhasvarūpamān ramaṇatā karatān je nirvikalpa ānandano anubhav thāy
te samyakchāritra chhe. e samyak ratnatrayadhārī sādhune mahāvratādino je shubharāg āve chhe
te temanun vyavahārachāritra chhe.
pāñch indriy tathā manano nirodh karavo ane chhakāy jīvanī rakṣhā pāḷavāno
bhāv thavo te vyavahārasanyam chhe ane nishchayathī potānā shuddhasvabhāvamān sthir rahevun,
bahār rāg-dveṣh na karavo te ātmāno sanyamadharma chhe.
vyavahārathī man vachan-kāyāthī kr̥ut-kārit-anumodanā em navaprakāre
kāmavikārane ṭāḷavo te brahmacharya chhe ane nishchayathī potānā brahma nām ānandasvarūp
nij ātmāmān charavun eṭale ramavun te brahmacharya chhe.
pañchamakāḷ chhe topaṇ vastunun svarūp to jem chhe tem ja chhe, temān koī kāḷe pher
paḍato nathī. nishchayathī vastunun svarūp jevun kahyun chhe tevun ja yathārtha chhe. vyavahār to mātra
jāṇavā lāyak chhe. pañcham-ārāmān thaī gayelān yogīndradev vanavāsī digambar sant
vastunun svarūp ām batāvī rahyān chhe. ke ātmānī pratīt-gnān ane sthiratā te
samyagdarshan-gnān-chāritra chhe. pāñchamān ārāmān paṇ santo ātmā... ātmā...ātmāno
pokār karī rahyān chhe.
nishchayathī ek shuddha nij ātmāmān tapavun te tap chhe. dehanī kriyāthī tap nathī kem
ke te jaḍ chhe, tem puṇya-pāp bhāvathī paṇ tap nathī kem ke te to ātmā chhe, te ātmānun
nijasvarūp nathī. dhruv...dhruv...dhruv...shāshvat chaitanya dhruv tattvamān līn thavun te tap chhe. bākī
badho vyavahār-tap shubharāg chhe. ātmik prakāsh karanāro to nishchay tap ja chhe.
potānā ātmāno sarva paradravya ane parabhāvathī bhinna anubhav karavo te
nishchay pratyākhyān chhe. ām ātmastha rahevun te ja nishchay shraddhā, gnān, chāritra, tap
ane tyāg chhe. tene māṭe

Page 162 of 238
PDF/HTML Page 173 of 249
single page version

background image
162] [hun
ahīn samayasārano ādhār āpyo chhe ke shrī kundakund āchārya pharamāve chhe ke nishchayathī
mārā gnānamān ātmā chhe. mārā darshanamān ātmā ja samīp chhe, gnānamān ātmā ja
samīp chhe, chāritramān ātmā ja samīp chhe kem ke temān hun jyāre ramaṇ karun chhun tyāre
ātmānī samīp ja pahoñchun chhun.
have 82 mī gāthāmān munirāj kahe chhe ke parabhāvono tyāg te ja sannyās chhe.
जो परियाणइ अप्प परु सो परु चयइ णिभंतु ।
सो सण्णासु मुणेहि तुहु केवल–णाणिं उत्तु ।। ८२।।
je jāṇe nij ātmane, par tyāge nirbhrānta;
te ja kharo sannyās chhe, bhākhe shrī jinanāth. 82.
je ātmā potānā ānandasvarūp shuddhātmāne jāṇe te ane sharīr, karma, puṇya-
pāp ādi paradravya-parabhāvane pararūpe jāṇe chhe te jīv koī jātanī bhrānti vagar parane
tyāgī de chhe ane svarūpamān sthir thāy chhe te jīv sannyāsī chhe.
kevaḷībhagavān sarvagnadev em kahe chhe ke potānā vītarāgasvarūp ātmānun ane
rāganun e benun gnān karīne rāg chhoḍī svarūpamān sthir thavun tenun nām tyāg chhe-
sannyās chhe. āvā sannyāsano prārambh avirat samyagdraṣhṭithī chālu thaī jāy chhe. kāraṇ
ke samyagdraṣhṭine chothā guṇasthāne abhiprāyamān rāgano tyāg varte chhe ane svabhāvanun
grahaṇ thayun chhe.
96000 rāṇī ane 96 karoḍ pāyadaḷanā svāmī samyagdraṣhṭi chakravartī antarathī
tenā svāmī thatān nathī. gnānī pudgal, sharīr, vāṇī, man ane antaramān
shubhāshubhabhāvo thāy chhe tenā paṇ svāmī thatān nathī. āvā gnānī te draṣhṭi apekṣhāe
sannyāsī chhe paṇ sthiratā apekṣhāe to muni ja sannyāsī chhe.
ātmāmān sva-svāmīsambandh nāmano ek guṇ chhe. sva nām potānun sahajātmasvarūp
teno ātmā svāmī chhe. vikalpano svāmī ātmā nathī. ātmā potānā dravya-kṣhetra-kāḷ-
bhāvano svāmī chhe. anyanā dravya-kṣhetra-kāḷ-bhāvano svāmī ātmā nathī.
ekasvarūpe birājamān shuddha vastu te mārun dravya chhe, lakṣhmī chhe te mārun dravya nathī.
ātmānun asaṅkhyapradeshī kṣhetra mārun kṣhetra chhe. sharīranun ke makānanun ke rāganun kṣhetra te mārun
kṣhetra nathī. mārā ātmaguṇonun samay-samayanun pariṇaman te māro kāḷ chhe ane mārā
ātmānā shuddha guṇo chhe te māro bhāv chhe. hun to siddha samān shuddha, nirañjan, nirvikār
chaitanya chhun, pūrṇa darshan-gnānamay chhun. āvo samyagdraṣhṭino abhiprāy hoy chhe. apūrṇa
avasthā ke rāganī avasthānā svāmī samyagdraṣhṭi thatān nathī. e apekṣhāe gnānīne
parano sannyās chhe-tyāg chhe.
ātmā agādh...agādh...agādh...amāp akr̥utrim chaitanyaguṇono moṭo
mahāsāgar chhe. evī draṣhṭinā dhārak samyagdraṣhṭi draṣhṭi apekṣhāe param kr̥utakr̥utya chhe.
jīvanamukta chhe, tathā kharā sannyāsī chhe.

Page 163 of 238
PDF/HTML Page 174 of 249
single page version

background image
paramātmā] [163
[pravachan nan. 31]
ratnatrayayukta nij–paramātmāḥ uttam tīrtha
[shrī yogasār upar param pūjya gurudevashrīnun pravachan, tā. 10-7-66]
shrī yogasār shāstramān ā 82 mī gāthā chāle chhe. shrī yogīndu munirāj kahe chhe
ke parabhāvano tyāg te ja sannyās chhe.
जो परियाणइ अप्प परु सो परु चयइ णिमंतु ।
सो सप्णासु मुणेहि तुहुं केवल–णाणिं उत्तू ।। ८२।।
je jāṇe nij ātmane, par tyāge nirbhrānt;
te ja kharo sannyās chhe, bhākhe shrī jinanāth. 82.
koī kahe ke chothā guṇasthāne samyagdraṣhṭine tyāg na hoy. to juo! ahīn
munirāj kahe chhe ke je potānā ātmāne jāṇī puṇya-pāp ādi parabhāvano tyāg kare
chhe tene ja kharekhar sannyās chhe. shuddha gnānānand svarūp potānun svarūp ane ajīv tathā
vikārādi parabhāvonā svarūp vachche jene bhedagnān chhe tenī draṣhṭimānthī parabhāv chhūṭī jāy
chhe. dharmī jīv potānā shuddhasvarūpano ādar kare chhe ane vikār tathā sanyogono ādar
karatān nathī. kem ke dharmīnī draṣhṭimān vikār ane sanyogono tyāg chhe e ja kharo
sannyās chhe.
ātmā shuddha, arūpī, ānandaghan chhe. āvā nij ātmānī jene draṣhṭi pragaṭ thaī
chhe evo dharmī jīv em vichāre chhe ke māre mārāthī bhinna, anya darek ātmā ane jaḍ
pudgalanā skandho sāthe kāī sambandh nathī. joke ātmā svabhāve to paradravya-parabhāvanā
sambandhathī trikāḷ rahit chhe paṇ jenī draṣhṭimān ātmā āve chhe te vartamān paryāyamān
paṇ vikār ane paradravyathī bhinna ātmānī draṣhṭi kare chhe tene tyāg kahevāmān āve chhe.
jem sansāramān putranā lagna ke evā koī prasaṅge bījā pāsethī pāñch-dash
hajāranā ghareṇān uchhīnā paheravā laī āve tene potānī puñjīmān nathī gaṇatā. tem
vikār to āgantuk bhāv chhe tene dharmī potānā svabhāv tarīke svīkāratā nathī, kem ke
te kāī trikāḷ ṭakanārī chīj nathī.
dharmī jīv em vichāre chhe ke dharma-adharma, ākāsh ane kāḷadravyathī paṇ hun bhinna
chhun, gnānāvaraṇādi āṭh karmathī paṇ hun rahit chhun, sharīrādi paradravya ke rāgādi vikārabhāv
paṇ mārāmān nathī, pāñch īndriyonā viṣhayanī abhilāṣhāno paṇ mārāmān abhāv chhe.
asthiratā vash pāñch indriyonā viṣhayo pratye rāg āvī jāy chhe paṇ temān sukhabuddhi
nathī. tethī abhiprāyamān dharmīne sarva paradravyono tathā parabhāvono tyāg varte chhe.
āgaḷ āvashe ke ‘jyān chetan tyān anant guṇ, kevaḷī bole em’ kevaḷī
bhagavān-

Page 164 of 238
PDF/HTML Page 175 of 249
single page version

background image
164] [hun
sarvagnadev em pharamāve chhe ke jyān chaitanya...chaitanya...chaitanya...jāṇak...jāṇak...jāṇak
svabhāvī ātmā chhe tyān anant guṇ chhe. paramān, sharīr, karma ke rāgamān ātmāno koī
guṇ rahelo nathī. āvun jāṇanār gnānīne bahāramān kyāy sukh lāgatun nathī.
samyagdraṣhṭi chakravartī chha-khaṇḍanā adhipati hoy, 96000 to jenī rāṇī hoy,
vaibhavano koī pār na hoy chhatān temān kyāy tene sukhabuddhi nathī. jyān sukh nathī tyān
sukh māne e to mithyādraṣhṭinun lakṣhaṇ chhe. samyagdraṣhṭine potānā ātmā sivāy kyāy
sukhabuddhi nathī. samyagdraṣhṭi bhale bhog bhogavatān dekhāy paṇ tenī draṣhṭi potānā
svabhāvanā atīndriy sukh sivāy kyāy sukhabuddhi karatī nathī. e draṣhṭimān keṭalī
puruṣhārthanī jāgr̥uti chhe! draṣhṭi kahe chhe ke mārā ātmāmān ānand chhe, īndriyasukhane hun sukh
mānatī ja nathī, e to duḥkh chhe, jher chhe, upasarga chhe.
dharmī jīv laukik gnān ke shāstragnānane gnān nathī kahetān. potānā svabhāvanān
atīndriy gnānane ja gnān kahe chhe, ane atīndriy sukhane ja sukh kahe chhe. manathī pār,
rāgathī bhinna, īndriyathī atīt-indriyātīt gnān ane sukh chhe te ja vāstavik gnān
ane te ja vāstavik sukh chhe.
loko dhūḷ evā dhananī pāchhaḷ doḍe chhe ne! tem dharmī potānun dhan antaramān dekhe ne
tenī pāchhaḷ doḍe chhe. samyagdraṣhṭi jīv bhale te strī hoy ke puruṣh hoy ke āṭh varṣhanī
bālikā hoy paṇ te potānā atīndriy gnān-ānandasvarūp dhan pāchhaḷ doḍe chhe. are!
samyagdraṣhṭi deḍakun hoy ke hajār jojanano moṭo machchha hoy te paṇ em māne chhe ke mārī
lakṣhmī mārī pāse chhe. puṇya-pāpanā bhāvamān ke tenā phaḷamān maḷatān sanyogomān mārun dhan nathī.
ām shraddhā-gnānanī pariṇatinī apekṣhāe samyagdraṣhṭi-gnānī parabhāvanā param
tyāgī chhe-sannyāsī chhe, ane sahajātmasvarūpanī yathārtha pratīti vinā bahārathī
sanyogono tyāg kare chhe te kharekhar tyāg ja nathī.
mithyādraṣhṭi shubharāgamān lābh māne chhe ane sharīranī kriyāne dharmanun sādhan māne
chhe tyāre samyagdraṣhṭi rāgane rog jāṇe chhe ane e rogane ṭāḷavāno upāy kare chhe.
agnānī sharīranā rogane potāno rog jāṇī tene ṭāḷavāno upāy kare chhe tyāre
nīrog svarūp ātmānī draṣhṭivāḷā samyagdraṣhṭi jīvo rāgane rogarūp jāṇīne tene
tyāgavāno upāy kare chhe. sharīrādimān mārāpaṇānī buddhirūp sanepātano rog ātmāne
lāgu paḍayo chhe tenun agnānīne bhān nathī. gnānīne e rog nathī paṇ puṇya-pāpanā
bhāvarūp gumaḍān chhe tene ṭāḷavāno gnānī prayatna kare chhe.
ātmā atīndriy ānandanī moṭī khāṇ chhe. tenī draṣhṭi, gnān ane sthiratā
karatān anant...anant...anant...atīndriy ānand bahār āve chhe, anubhavamān āve chhe.
jem ātmā gnānamay chhe tem atīndriy ānandamay chhe. ātmā puṇya-pāp ke rāgamay
traṇakāḷamān nathī. bhāī! tun sharīranī tapās karāve chhe paṇ ekavār tārā ātmānī
tapās kar ke temān shun bharyun chhe?

Page 165 of 238
PDF/HTML Page 176 of 249
single page version

background image
paramātmā] [16p
shrīmade lakhyun chhe ne ke-
“ ātmabhrānti sam rog nahi, sadguru vaidya sujāṇ,
guru āgnā sam pathya nahi, auṣhadh vichār dhyān.”
bhagavān ātmā atīndriy gnān ane ānandamay chhe em nahi mānatā,
ātmāne rāgavāḷo, sharīravāḷo, puṇya-pāpavāḷo, sanyogavāḷo mānavo e rūp je
bhrānti enā jevo bījo koī rog jagatamān nathī. e rogane ṭāḷavāno upāy
batāvanār sadguru chhe. e sadguru to tyān sudhī kahe chhe ke tun amārā pratye rāg kare chhe
e paṇ rog chhe.
prabhu! e rog ṭāḷavāno upāy shun!
anubhav ratnachintāmaṇi, anubhav hai rasakūp,
anubhav mārag mokṣhano, anubhav mokṣhasvarūp.
shuddhātmāno anubhav karavo e ja rog ṭāḷavāno ekamātra upāy chhe. tethī ja
gnānī dhandhā ādi pravr̥uttinī vachche paṇ anubhavano samay kāḍhī le chhe. ātmāno sparsha
karīne anubhav karī le chhe e anubhav jem jem vadhato jāy chhe tem tem tene
bahāranī pravr̥utti ane sanyogothī vairāgya āvato jāy chhe, vepār ādi pravr̥uttimān kyāy
chen paḍatun nathī. tethī ātmāmān visheṣh līn thavā māṭe dharmī jīv bahārathī sanyogono
tyāg karī muni thaī vanamān chālyā jāy chhe.
potānā ātmāne ugrapaṇe sādhavāno puruṣhārtha upaḍatān bahāranī vastuono
tyāg sahaj thaī jāy chhe. jem haḍakāyun (pāgal) kūtarun jene karaḍayun hoy tene pāṇī,
pavan, bhojan kāī ruchatun nathī, kyāy chen paḍatun nathī. tem jene samyagdarshan-gnān-
chāritranī antar laganī lāgī chhe evā dharmī jīvane bahāramān
kyāy chen paḍatun nathī, ruchi lāgatī nathī. bolavun, chālavun, vepār, ābarun, manorañjan
ādimān kyāy man ṭharatun nathī. ek ātmānī laganī lāgī chhe te potānā antar
svabhāvamān ugrapaṇe līn thavā ghar-vastra ādi bahāranā sanyogono tyāg kare chhe, tenun
nām nirgranth kahevāmān āve chhe.
dharmī jīvane atīndriy ānandasvarūp ātmānī jyārathī ruchi ane prīti lāgī
chhe tyārathī shraddhāmānthī to rāgano tyāg thaī gayo chhe. rāg āve chhe tene rog jāṇī
nāsh karavāno prayatna kare chhe. dharmī jīvane shraddhā-gnān apekṣhāe to rāgano sannyās
(tyāg) chothā guṇasthānathī ja thaī jāy chhe. samakitī kahe chhe aho! amane amārā
ātmā sivāy bīje kyāy ruchatun nathī. shubhabhāv paṇ amane ruchatān nathī.
mithyādraṣhṭine shubhabhāv ruche chhe ne potānā svabhāvano anādar kare chhe.
92 lākh māḷavānā adhipati rājā bhartuharīe jyāre prāṇathī paṇ pyārī
pīṅgaḷāno māyāchār jāṇyo tyāre tene kevo vairāgya āvyo hashe! dharmīne ākhā jagat
pratye vairāgya varte chhe. samyagdraṣhṭine chothā guṇasthānamān ja sāchun gnān ane vairāgya
antarathī pragaṭ thaī jāy chhe.

Page 166 of 238
PDF/HTML Page 177 of 249
single page version

background image
166] [hun
prabhu tane mārā māhātmyanī khabar nathī. anant...anant...atīndriy ānand-
paryāyamān anantakāḷ sudhī anant atīndriy ānandano pravāh vahe topaṇ kadī khūṭe nahi
evo moṭo anant ānandano dariyo tun pote ja chho. bhāī! āvā ātmānī ekavār
draṣhṭi pragaṭ karatān rāgano shraddhā-gnānamānthī nāsh thaī jāy chhe. chāritramān rāg āve chhe,
paṇ tene gnānī kāḷo sarpa jāṇī teno tyāg karavā ane svarūpamān visheṣh visheṣh
sthiratā pragaṭ karavā-svānubhavano visheṣh abhyās karavā munipaṇun aṅgīkār kare chhe.
munidashāmān vītarāgatānī vr̥uddhi khūb thāy chhe.
bhagavān ātmā jyān ugra puruṣhārtha karīne svarūpamān ṭharavāno abhyās kare chhe
tyān kevaḷagnān doḍatun āve chhe. ātmānubhavanī ugratā kevaḷagnānane bolāve chhe tyān
kevaḷagnān doḍatun āve chhe.
ā gāthāmān samyagdarshan, munidashā ane kevaḷagnān traṇey bhūmikānī vāt āvī
gaī. have 83 gāthāmān kahe chhe ke ratnatrayayukta jīv ja uttam tīrtha chhe.
रयणत्तय–संजुत्त जिउ उत्तिमु तित्थु पवित्तु ।
मोक्खहं कारण जोइया अण्णु ण तंतु ण मंतु ।। ८३।।
ratnatrayayut jīv je, uttam tīrtha pavitra.
he yogī! shivahetu e, anya na tantra na mantra. 83.
yogīndradev munirāj 1300 varṣha pahelān nagna digambar mahāsant thaī gayā.
jaṅgalamān jem sinh trāḍ nākhato āve chhe tem munirāj garjanā karatān kahe chhe ke uttam
tīrtha to ratnatrayayut jīv pote ja chhe. anya sammedashikhar, giranār, shatruñjay ādi
tīrtho to shubhabhāvanā nimitto chhe, tenāthī shubhabhāv thāy paṇ dharma na thāy.
bhavasāgarathī taravānun tīrtha to shuddha ātmānun darshan-gnān ane chāritra ja chhe. te
sivāy taravāno bījo koī upāy nathī.
nishchayaratnatray ja sākṣhāt tīrtha chhe, uttam tīrtha chhe, pavitra tīrtha chhe, te tīrthanī
yātrā karavāthī ja janma-maraṇano nāsh thaī mukti prāpta thāy chhe. e sivāy muktino
bījo koī upāy nathī, muktinun upādānakāraṇ shuddhātmānā shraddhā-gnān-chāritrasvarūp
ratnatray ja chhe.
bhagavān ātmā svayam gnānachetanāmay chhe, gnānasvarūpanun vedan te gnānachetanā chhe.
rāgādinun vedan te agnānachetanā chhe. nirākuḷ-bhagavān ātmānī draḍh shraddhā thavī te
nishchay samyagdarshan chhe. te ātmānī ja bhūmikāmān, ātmānā āshraye ja pragaṭ thāy chhe.
rāganī bhūmikāmān samyagdarshan pragaṭ thatun nathī.
ātmānun gnān te samyagdarshan chhe ane ātmānā āshraye, ātmāmān thatī
sthiratānun nām samyak chāritra chhe, ā nishchayaratnatrayasvarūp tīrtha te ja uttam tīrtha chhe,
shāshvat tīrtha chhe. samyagdarshan-gnān-chāritrarūp traṇ dharmothī rachit ā tīrtha chhe.
ātmārūp jahājane ātmārūp sāgaramān chalāvato ātmā ja mokṣhadvīpamān pahoñchī jāy chhe.
ratnatrayarūp pariṇat ātmā ja uttam tīrtha chhe ā tīrtha dvārā ātmā muktine pāme chhe.

Page 167 of 238
PDF/HTML Page 178 of 249
single page version

background image
paramātmā] [167
[pravachan nan. 32]
paramātmadashānī janmabhūmiḥ bhagavān ātmā
[shrī yogasār upar param pūjya gurudevashrīnun pravachan, tā. 12-7-66]
ā yogīndradev nāmanā vanavāsī digambar sant-āchārya 1300-1400 varṣha
pahelān thaī gayā. temaṇe ā yogasār ane paramātmaprakāsh jevā be prasiddha shāstro
rachyān chhe. temān ā yogasār eṭale nij shuddha ātmasvarūpamān yog nām joḍāṇ
karīne, sār eṭale tenī nirvikalpa shraddhā-gnān-ramaṇatā karavī tenun nām yogasār chhe.
digambar santoe tattvanun dohan karīne badhun sār...sār ja āpyun chhe. samayasār,
pravachanasār, niyamasār, yogasār ā badhān shāstromān santoe tattvano sār āpyo chhe.
yogasār te paryāy chhe paṇ teno viṣhay trikāḷ dhruv-shāshvat shuddha sat vastu chhe,
tenun dhyey banāvīne tenī shraddhā-gnān ane sthiratā karavī tene bhagavān ahīn yogasār
kahe chhe.
temān ā shrī yogasār shāstranī 84 gāthā chāle chhe.
दंसणु ज पिच्छियइ बुह अप्पा विमल महंतु ।
पुणु पुणु अप्पा भावियए सो चारित्त पवित्तु ।। ८४।।
darshan je nij dekhavun, gnān je vimaḷ mahān,
pharī pharī ātamabhāvanā, te chāritra pramāṇ.
84.
ā ātmā maḷ-doṣhathī rahit vimaḷ ane mahān chhe. ek samayamān anantī
paramātmadashā jenā garbhamān paḍī chhe evo dhruv-shāshvat bhagavān pote ja chhe. tene dekhavo
eṭale ke tenī shraddhā karavī tenun nām samyagdarshan chhe. kevī rīte dekhavo? to kahe chhe ke
par sanmukhatā chhoḍī, bhedanā vikalpa chhoḍī ane svasanmukhatā karīne ātmāne dekhavo-
shraddhavo tenun nām ‘darshan’ chhe, ane ā potānā ja ātmāne gney banāvīne tenun yathārtha
gnān karavun tenun nām samyaggnān chhe.
bhagavān ātmā anant guṇasvarūp ane asaṅkhyapradeshī chhe paṇ temān guṇanā ke
pradeshanā bhed nathī. ekarūp akhaṇḍ chhe tethī tene jonāranī draṣhṭi paṇ ekarūp hoy tyāre
ja ātmānun darshan-shraddhā thāy chhe.
ātmā mahān chhe. tenā ek ek guṇ paṇ mahān chhe. anant shaktino dhārak
evo anant shaktivān-anant guṇono ekarūp piṇḍ ātmā mahān ja hoy ne!
bhagavāne darek ātmāne āvā asaṅkhyapradeshī anant guṇasvarūp mahān dekhyo chhe evā
potānā ātmānī pote shraddhā-gnān ane ramaṇatā karavī tenun nām bhagavān
samyagdarshan-gnān-chāritra pharamāve chhe.

Page 168 of 238
PDF/HTML Page 179 of 249
single page version

background image
168] [hun
gnānasvarūp ātmānī je gnān-paryāy potānā svarūpanun gnān kare chhe te
samyaggnān chhe. shāstranun gnān te gnān nathī. te to parasattāvalambī gnān chhe. ā to
svasattāvalambī thaīne je potānun trikāḷ gnānasvarūp chhe temānthī je gnānanī paryāy pragaṭ
thāy chhe te sāchun gnān chhe-potānun gnān chhe.
samyagdarshan ane samyaggnānanī vyākhyā thaī. have samyakchāritra kone kahevun? to
kahe chhe ke vāramvār ātmānī bhāvanā karavī tenun nām samyakchāritra chhe. bhagavān
ātmā shuddha pūrṇānand, atīndriy ānandano kand ekarūp vastu chhe, tenī draṣhṭi-gnān karīne
vāramvār temān līnatā karavī te yathārtha chāritra chhe.
jem abhed-akhaṇḍ-ekarūp ātmā draṣhṭi-gnānamān līdho chhe evā ja ātmāmān
sthiratā karavī-līnatā karavī-ṭharavun-charavun eṭale atīndriy ānandano chāro karavo,
anubhav karavo tenun nām bhagavān chāritra kahe chhe. te ja sāchun ane pavitra chāritra chhe.
asaṅkhyapradeshī ātmā kṣhetrathī game teṭalo hoy paṇ bhāvathī te mahān chhe. e
anant guṇasvarūp bhāvamān līnatā karavī te chāritra chhe. ā chāritra ja kharekhar mokṣhano
mārga chhe ane e chāritranun kāraṇ samyagdarshan-gnān chhe. māṭe, samyagdarshan-gnān-chāritra
e mokṣhamārga chhe.
bhagavān ātmā anant guṇono piṇḍ chhe. ā guṇonun svabhāv-pariṇaman thavun te
dravyano dharma chhe-dravyanī paryāyano dharma chhe. pariṇaman shaktithī paryāyanun pariṇaman thāy chhe. e
dravyano paryāyadharma chhe. te vyavahāranayano viṣhay chhe. tethī te āshray karavā lāyak nathī.
vyavahārano viṣhay ja nathī em nathī, viṣhay to chhe paṇ te ādaravā yogya nathī.
chaud guṇasthān, mārgaṇāsthān ādinī paryāyo āshray karavā lāyak nathī māṭe
ja tene vyavahār kahyo chhe. paryāyane gauṇ karīne vyavahār kahel chhe ane abhūtārtha kahel
chhe ane dravyanā pūrṇa dhruv svarūpane mukhya karīne nishchay ane bhūtārtha kahyo chhe.
samyagdarshan-gnān-chāritranī mokṣhamārganī paryāy paṇ chhe. paryāy ja nathī, pariṇaman
nathī em māne to to mokṣhamārgano ja abhāv thaī jāy, paṇ em nathī. paryāy chhe
paṇ tenun lakṣha karavāthī jīvanun prayojan siddha thatun nathī. tethī tene gauṇ karīne vyavahār
kahyo chhe, abhūtārtha kahyo chhe ane trikāḷ svabhāvane mukhya karīne, teno āshray letān
prayojan siddha thāy chhe māṭe tene bhūtārtha kahyo chhe.
jīvanun prayojan shānti ane ānand chhe, te samyagdarshan-gnān-chāritrathī pragaṭ thāy chhe.
bhagavān ātmā anādi anant, svataḥsiddha vastu chhe. janma-maraṇ rahit chhe.
jagatamān saṅkhyāe anant jīvo chhe te darek jāti-apekṣhāe samān chhe. baṭeṭānī ek
kaṭakīmān anant jīvo chhe. atyār sudhīmān jeṭalān siddha thayā tenāthī anantaguṇā jīvo
ek-ek kaṭakīmān chhe. svabhāve darek jīvo samān chhe paṇ sattā badhānī alag alag
svatantra chhe.
he bhāī! āvā anantānant paradravyonī sattā ane potānī sattāno ekasāthe
svīkār karavānī tārī ek samayanī paryāyamān tākāt chhe teno tun svīkār kar.
bhagavān ātmā koī paradravyanā kāryanun kāraṇ nathī ke koīnun kārya nathī evī temān

Page 169 of 238
PDF/HTML Page 180 of 249
single page version

background image
paramātmā] [169
akāryakāraṇ shakti chhe. ek guṇ evo chhe to badhān guṇ ane dravya paṇ
akāryakāraṇasvarūp chhe.
adhyātmanī antaranī vāto grahaṇ thavāmān ghaṇo puruṣhārtha māgī le chhe. ā to
bhagavānanā gharanī vāt chhe te samajavā māṭe ghaṇo puruṣhārtha joīe. dharma koī sādhāraṇ
chīj nathī. jenā phaḷamān bhūtakāḷathī paṇ anantaguṇī bhaviṣhyanī paryāyomān atīndriy
ānandanun phaḷ maḷe evā dharmanī shī vāt karavī? ane ā dharma jenā āshrayathī pragaṭ
thāy chhe evā dravyanun to kahevun ja shun? tenī mahimāno koī pār nathī.
paṇ arere! jīvane potānī svatantra mahān sattānī vāt ruchatī nathī.
anādikāḷathī potāne shaktihīn mānīne parādhīn dashāmān ja rahyo chhe tethī svatantratā
ruchatī nathī. paṇ bhāī! tun to parākramī sinh chho, tane ā parādhīnatā-kāyaratā
shobhatī nathī.
ātmā svabhāvathī akartā-abhoktā chhe. parano kartā-bhoktā to ātmā nathī
paṇ rāgano kartā-bhoktā paṇ ātmā potānā svarūpathī thato nathī. gajab vāt chhe
bhāī! samajavā jevī vāt chhe.
shun rāg ātmānā svabhāvanī khāṇamān paḍayo chhe-shaktimān rāg paḍayo chhe ke
tene ātmā kare? kharekhar jo ātmā svabhāvathī rāgane karato hoy to teno artha e
thayo ke ākhun dravya vikārī chhe, paṇ em nathī. māṭe rāgano kartā ātmā chhe ja nahi.
vastunun svarūp jem chhe tem sarvagnadeve batāvyun chhe, kāī banāvyun nathī. jevun
svarūp chhe tevun sarvagne jāṇyun, jāṇyun evun vāṇīmān āvyun ane tevun ja vastunun svarūp chhe.
bhāī! tun to ātmā chho ne? tārāmān to mahān mahān pavitratā paḍī chhe. te
pavitratārūpe tun pariṇamī jā! e pariṇaman te vyavahār chhe ane dhruv pote nishchay chhe.
ek rajakaṇano paṇ ātmā kartā nathī tyān tene parane bachāvavāvāḷo, dayāvāḷo
ke parane māravāvāḷo shī rīte kahevāy? ek kahevun e to bhagavānane kalaṅk lāge chhe.
je svabhāv nathī tene svabhāv mānavo te kalaṅk chhe prabhu! e kalaṅkanun phaḷ bahu
nukashānakārī chhe bhāī! tane potāne nukashān thāy evun tun shā māṭe māne chhe?
ā to bhāī! bhagavānanā deshanī vāt chhe. jene paradeshamānthī nīkaḷīne svadeshamān
āvavun hoy tene māṭe ā vāt chhe. bhagavān ātmā atīndriy ānandanā rasakasathī
taraboḷ...taraboḷ chhe. ākho asaṅkhyapradeshī ātmā atīndriy ānandathī taraboḷ chhe.
temān ānand ṭhasoṭhas bharelo chhe. temān bījun kāī praveshavāno avakāsh nathī. ātmā
kharekhar āvā atīndriy ānandano bhoktā chhe. paṇ em bhed pāḍīne kahevun e paṇ
vyavahār chhe.
ātmā shun chīj chhe, shun enī mahimā chhe teno jīve kadī antarathī vichār ja karyo
nathī. are! ātmā to evo chhe ke ātmānā peṭamānthī paramātmāno prasav thāy chhe,
ātmā paramātmānun prasūtigr̥uh chhe. anantī paramātma-paryāyo ātmānā peṭamān bharī chhe.
jyān ātmā svabhāvamān ekākār thāy chhe tyān ek pachhī ek paramātma-paryāyo pragaṭ
thavā lāge chhe.
pravachanasāranī chhellī gāthāmān āchāryadev kahe chhe ke ‘ek ākhā shāshvat svatattvane