પોતાના ઉપાદાનથી જ થાય છે. તે વખતે તેને અનુકૂળ નિમિત્ત હોય જ. તેને
શોધવાની યા મેળવવાની વ્યગ્રતાની જરુર હોય જ નહિ.(શ્લોક-૨)
૨.શુદ્ધાત્માની પ્રાપ્તિ-અનુભવ ન થાય ત્યાં સુધી પાપભાવથી બચવા માટે હેયબુદ્ધિએ
પુણ્યભાવ આવે છે, પરંતુ તે પણ બંધનું કારણ છે એમ સમજવું.
(શ્લોક-૩ અને ભાવાર્થ)
૩.મોક્ષ માટે પ્રવૃત્તિ કરનારને સ્વર્ગનું સુખ સ્હેજે પ્રાપ્ત થાય છે. (શ્લોક-૪)
૪.સંસારી જીવોનાં સુખ-દુઃખ કેવળ વાસનામાત્ર જ હોય છે. તે સુખ-દુઃખરુપ ભોગો
આપત્તિ-કાલે રોગ સમાન ઉદ્વેગ પમાડે છે.(શ્લોક-૬)
કોઇ વસ્તુ સુખ-દુઃખરુપ નથી, પરંતુ અજ્ઞાનતાને લીધે તેમાં ઇષ્ટ-અનિષ્ટની કલ્પના
કરી જીવ રાગ-દ્વેષ કરી સુખ-દુઃખ અનુભવે છે.
૫.મોહથી આ.છાદિત જ્ઞાન પોતાના સ્વભાવને પ્રાપ્ત થતું નથી.(શ્લોક-૭)
૬.શરીર, ઘર, ધન, સ્ત્રી, પુત્ર, મિત્ર, શત્રુ આદિ આત્માથી અન્ય (ભિન્ન) સ્વભાવવાળાં
છે અને આત્માથી પ્રત્યક્ષ ભિન્ન છે, છતાં મૂઢ જીવ (બહિરાત્મા) તેમને પોતાનાં માને
છે, તેમાં આત્મબુદ્ધિ કરે છે.(શ્લોક-૮)
૭.મિથ્યાત્વયુક્ત રાગ-દ્વેષ-એ સંસાર-સમુદ્રમાં બહુ લાંબા કાળ સુધી ભ્રમણનું કારણ છે.
(શ્લોક-૧૧)
૮.દાવાનળથી બળતા વનની મધ્યમાં વૃક્ષ ઉપર બેઠેલા મનુષ્યની જેમ મૂઢ જીવ અન્યની
માફક પોતે પણ કોઇ દિવસ વિપત્તિમાં આવી પડશે તે વિચારતો નથી. (શ્લોક-૧૪)
૯.જે મમતાવાળો છે તે સંસારમાં બંધાય છે અને જે મમતારહિત છે તે સંસારથી છૂટે
છે.(શ્લોક-૨૬)
૧૦.જ્ઞાનીને મૃત્યુનો, રોગનો, બાલ્યાવસ્થાનો ને વૃદ્ધાવસ્થાનો ભય હોતો નથી, કારણ
કે તે સમજે છે કે તે સર્વ પૌદ્ગલિક છે.(શ્લોક-૨૯)
૧૧.જ્ઞાની વિચારે છે કે સર્વ પુદ્ગલોને મેં મોહવશાત્ અનેકવાર ભોગવી ભોગવીને
છોડ્યા હવે એ ઊં.છષ્ટ પદાર્થોમાં મને કાંઇ સ્પૃહા નથી.(શ્લોક-૩૦)
૧૨.વસ્તુતઃ આત્મા જ આત્માનો ગુરુ છે.(શ્લોક-૩૪)
૧૩.જે અજ્ઞાની છે તે કોઇથી જ્ઞાની થઇ શકતો નથી અને જે જ્ઞાની છે તે કોઇથી અજ્ઞાની
થઇ શકતો નથી ગુરુ આદિ તો ધર્માસ્તિકાયવત્ નિમિત્તમાત્ર છે.(શ્લોક-૩૫)
૧૪.કાર્યની ઉત્પત્તિ સ્વાભાવિક ગુણની (પોતાના ઉપાદાનની) અપેક્ષા રાખે છે સેંકડો
ઉપાયો કરવા છતાં બગલાને પોપટની જેમ શીખવાડી શકાતું નથી.
(શ્લોક-૩૫ની ટીકા)
( 6 )