माता-पिता-पत्नी-पुत्र
जेमना पितानुं नाम श्री सल्लक्षण हतुं. तेओ जैनकुळना वाधेरमाल वंशना हता.
तेमनी मातानुं नाम श्रीरत्नी हतुं.
तेओ ‘सरस्वती पुत्र’ बिरुदने योग्य हता. तेमनी पत्नीनुं नाम सरस्वती अने
तेमना एकना एक पुत्रनुं नाम छाहड हतुं. ते अर्जुन राजानो मित्र हतो. ते पण विद्वान
अने गुणवान हतो.
पंडितजी ए काळना कालिदास कवि समान हता तेओ जन्मथी असाधारण प्रज्ञावाळा
हता.
ज्यारे म्ले.छ राजा शाहबुद्दिन घोरीए पृथ्वीराजने हरावी दिल्हीमां पोतानी
राजधानी स्थापी, त्यारे सपादलक्ष देशमां मुसलमानी राज्य व्यापी गयुं. ते अरसामां एटले
सं. १२४९मां मुसलमानोना त्रासथी बचवा पोताना परिवार साथे सपादलक्ष देश छोडी
माळवानी राजधानी धारानगरीमां तेओ आवी वस्या. ते वखते माळवामां परमार वंशना
प्रतापी राजा विन्ध्यवर्मानुं राज्य हतुं. त्यां धर्म, अर्थ अने काम-ए त्रण पुरुषार्थनी साधना
करवानी सारी तक मळी.
धारानगरीमां पं. धरसेनना शिष्य पं. महावीर पासे आशाधरजीए जैनेन्द्र
व्याकरणनुं अध्ययन कर्युं हतुं. तेओ व्याकरण, न्याय, काव्य अने धर्मशास्त्रादिना विषयमां
पारंगत हता अने ते ते विषयोमां सेंकडो शिष्योने तेमणे निष्णात बनाव्या हता. तेओ
गृहस्थ हता छतां मोटा मोटा अनेक मुनिओ तेमनी पासे विद्याध्ययन करीने पोतानी
विद्यातृष्णा तृप्त करता हता.
तेमना रचेला ग्रन्थोमां जिनयज्ञकल्प, सागारधर्मामृत अने अनगारधर्मामृत-ए त्रण
ग्रन्थो दि. जैन संप्रदायमां सुप्रसिद्ध छे. तेमणे पोताना पिताना आदेशथी ‘अध्यात्मरहस्य’
नामना आध्यात्मिक ग्रन्थनी पण रचना करी हती.
तेमणे मूलाचार, इष्टोपदेश, भगवती आराधना, भूपाल-चतुवशति स्तवन,
सहस्रनाम स्तवन, जिनयज्ञकल्पदीपका, त्रिषष्ठिस्मृति आदि ग्रन्थोनी टीकाओ रची छे. तेमने
वैद्यकनुं पण उत्तम ज्ञान हतुं.
तेमनी रचेली ‘इष्टोपदेश’नी संस्कृत टीकानो अहीं अक्षरशः गुजराती अनुवाद
करवामां आव्यो छे.
ग्रन्थकार अने टीकाकारना भावने वधु स्पष्ट करवा माटे अनुवाद साथे भावार्थ तथा
‘विशेष’ पण आपवामां आव्यो छे. दरेक श्लोकनो गुजराती पद्यानुवाद पण नीचे उमेरवामां
आव्यो छे.
आभार
संस्कृत टीकानी भाषा तो सरल छे, छतां कोइ कोइ ठेकाणे टीकाकारनो भाव स्पष्ट
( 8 )