सम्पूर्णरत्नत्रयात्मनात्मना क्क सति, अभावे शक्तिरूपतया विनाशे । कस्य, कृत्स्नकर्मणः –
कृत्स्नस्य सकलस्य द्रव्यभावरूपस्य कर्मणः आत्मपारतंत्र्यनिमित्तस्य ।।१।।
अथ शिष्यः प्राह – स्वस्य स्वयं स्वरूपोपलब्धिः कथमिति ? स्वस्यात्मनः – स्वयमात्मना
केवलज्ञानस्वरूप आत्माको जो कि मुख्य एवं अप्रतिहत अतिशयवाला होनेसे समस्त
सांसारिक प्राणियोंसे उत्कृष्ट है, नमस्कार हो ।।१।।
‘‘स्वयं स्वभावाप्तिः’’ इस पदको सुन शिष्य बोला — कि ‘‘आत्माको स्वयं ही
सम्यक्त्व आदिक अष्ट गुणोंकी अभिव्यक्तिरूप स्वरूपकी उपलब्धि (प्राप्ति) कैसे (किस
उपायसे) हो जाती है ? क्योंकि स्व-स्वरूपकी स्वयं प्राप्तिको सिद्ध करनेवाला कोई दृष्टान्त
e rIte ArAdhyanun (paramAtmAnun) svarUp kahIne tenI prAptino upAy kahe chhe —
jemane thaI. shun te? svabhAvanI prApti — arthAt svabhAvanI eTale nirmaL nishchal
chidrUp – tenI prApti-labdhi, kathanchit tAdAtmya pariNati; kRutakRutyapaNAne lIdhe svarUpamAn
avasthiti – evo artha chhe. shA vaDe? svayam sampUrNa ratnatrayAtmak AtmA vaDe. shun thatAn?
abhAv thatAn arthAt shaktirUpapaNe vinAsh thatAn. kono? sampUrNa karmano – arthAt AtmAnI
paratantratAnA nimittabhUt dravya – bhAvarUp samasta karmono.
bhAvArtha : – samyagdarshan-gnAn-chAritranI pUrNatA vaDe AtmAnI paratantratAnA kAraNabhUt
samasta karmono – gnAnAvaraNAdi ATh dravyakarmono rAg-dveShAdi bhAvakarmono ane sharIrAdi
nokarmono – jemane sarvathA abhAv chhe ane jemaNe potAnA chidAnand, vignAnaghan, nirmaL,
nishchal, TankotkIrNa gnAyakarUp svabhAvane prApta karyo chhe; tevA potAnA ArAdhya siddha
paramAtmAne AchArye namaskAr karyA chhe.
aShTakarmarahit, aShTaguNasahit, shuddha, buddha, niranjan paramAtmA te ArAdhakane mATe
sampUrNatAno Adarsha chhe. te Adarshane potAnAmAn mUrtimant karavo te namaskAr karavAno hetu chhe.
samyagdarshan-gnAn-chAritranI ekatA te ja siddhasvarUpanI prAptino upAy chhe. em
AchArye garbhitapaNe A shlokamAn darshAvyun chhe. 1.
have shiShya kahe chhe, — ‘‘potAne svayam svarUpanI prApti kevI rIte thAy? potAnA
AtmAne svayam eTale AtmA vaDe svarUpanI arthAt samyaktvAdi ATh guNonI
abhivyaktirUp (pragaTatArUp) upalabdhi (prApti) kevI rIte eTale kyA upAy vaDe thAy
chhe? kAraN ke draShTAntano abhAv chhe.’’
kahAn jainashAstramALA ]
iShTopadesh
[ 3