समाधान — शंकाका निराकरण करते हुए आचार्य बोले, ‘‘व्रतादिकोंका आचरण
करना निरर्थक नहीं है ।’’ (अर्थात् सार्थक है) इतनी ही बात नहीं, किन्तु आत्म-भक्तिको
अयुक्त बतलाना भी ठीक नहीं है । इसी कथनकी पुष्टि करते हुए आगे श्लोक लिखते
हैंः — ।।३।।
आत्मभाव यदि मोक्षपद, स्वर्ग है कितनी दूर ।
दोय कोस जो ले चले, आध कोस सुख पूर ।।४।।
अर्थ — आत्मामें लगा हुआ जो परिणाम भव्य प्राणियोंको मोक्ष प्रदान करता है, उस
अत्राप्याचार्यः समाधत्ते — तदपि नेति न केवलं व्रतादिनामानर्थक्यं न भवेत् किं तर्हि
तदप्यात्मभक्त्यनुपपत्तिप्रकाशनमपि त्वया क्रियमाणं न साधु स्यादित्यर्थः । यतः —
यत्र भावः शिवं दत्ते द्यौः कियद्दूरवर्तिनी ।
यो नयत्याशु गव्यूतिं क्रोशार्धे किं स सीदति ।।४।।
टीका — यत्रात्मनि विषये प्रणिधानं, भावः कर्त्ता, दत्ते प्रयच्छति । किं ? तच्छिवं मोक्षं,
kahAn jainashAstramALA ]
iShTopadesh
[ 11
ahIn paN AchArya samAdhAn kare chhe —
te paN nathI, kAraN ke vratAdinI niShphaLatA nahi bane, eTalun ja nahi parantu tem
chhatAn tun je Atmabhaktine ayukta batAve chhe te paN ThIk nathI, evo artha chhe, kAraN
ke —
AtmabhAvathI mokSha jyAn, tyAn svarga shun dUr,
bhAr vahe je kosh be, ardha kosh shun dUr. 4.
anvayArtha : — [यत्र ] jyAn [भावः ] Atma – bhAv (bhavya jIvone) [शिवं ] mokSha
[दत्ते ] Ape chhe, [तत्र ] tyAn [द्यौः ] svarga [कियद्दूरवर्तिनो ] keTalun dUr chhe? (kaI dUr nathI
arthAt najIk chhe). [यः ] je (manuShya) bhArane [गव्यूतिं ] be kosh sudhI [आशु ] jaladI
[नयति ] laI jAy chhe, [सः ] te (manuShya) te bhArane [क्रोशार्धे ] ardho kosh laI jatAn [किं
सीदति ] shun thAkI jashe – khinna thashe? (nA, khinna thashe nahi).
TIkA : — jyAn eTale AtmaviShayamAn bhAv – (AtmadhyAn) Ape chhe – pradAn kare chhe;
bhavya jIvane shiv eTale mokSha (Ape chhe). mokSha pradAn karavAmAn samartha te