kahAn jainashAstramALA ]
iShTopadesh
[ 25
पुनराचार्य एव प्राह – विराधक इत्यादि । यावत् ‘स्वभावमनासादयन्
विसदृशान्यवगच्छतीति’ — शरीरादीनां स्वरूपमलभमानः पुरुषः शरीरादीनि अन्यथाभूतानि
प्रतिपद्यत इत्यर्थः ।
अमुमेवार्थं स्फु टयति —
वपुर्गृहं धनं दाराः पुत्रा मित्राणि शत्रवः ।
सर्वथान्यस्वभावानि मूढः स्वानि प्रपद्यते ।।८।।
शरीर आदिकोंके स्वरूपको न समझता हुआ आत्मा शरीरादिकोंको किसी दूसरे
रूपमें ही मान बैठता है ।
इसी अर्थको आगेके श्लोकमें स्पष्टरीत्या विवेचित करते हैं —
पुत्र मित्र घर तन तिया, धन रिपु आदि पदार्थ ।
बिल्कुल निजसे भिन्न हैं, मानत मूढ़ निजार्थ ।।८।।
अर्थ — यद्यपि शरीर, घर, धन, स्त्री, पुत्र, मित्र, शत्रु आदि सब अन्य स्वभावको
unmatta (pAgal) banI jAy chhe, tenun gnAn paN mUrchhit thaI jAy chhe, tene hey – upAdeyano
kAI paN vivek raheto nathI, tem A vyavahArI (agnAnI) Atma svasvarUpathI chyut thAy
chhe, tene hey – upAdeyano kAI vivek raheto nathI, te potAnAthI sarvathA bhinna dhanAdi
sampadAmAn tathA deh – strI – putra – mitrAdikamAn AtmakalpanA kare chhe — temane potAnAn mAne chhe
ane atyant dukhakar sAnsArik bhogonA bhAvane paN sukhakar mAne chhe. tenun gnAn, mohathI
parAbhav pAmelun hovAthI, sukh – dukh sharIrAdi padArthonA yathArtha svarUpane jANatun nathI —
arthAt padArthone viparIt svarUpe jANe chhe. 7
pharIthI AchArya ja kahe chhe — ‘विराधक इत्यादि यावत्’ — (dashamA shlok sudhI) potAnA
svabhAvane prApta nahi karanAr (arthAt sharIr vagerenun svarUp nahi jANanAr) puruSh
sharIrAdine anyathA (anya prakAre) mAne chhe – evo artha chhe.
A ja arthanI (AchArya) spaShTatA kare chhe —
tan, dhan, ghar, strI, mitra – ari, putrAdi sahu anya,
parabhAvomAn mUDh jan, mAne teh ananya. 8
anvayArtha : — [वपुः ] sharIr, [गृहं ] ghar, [धनं ] dhan, [दाराः ] strI, [पुत्राः ] putro,