86 ]
iṣhṭopadesh
[ bhagavānashrīkundakund-
‘‘अकिञ्चनोऽहमित्यास्व त्रैलोक्याधिपतिर्भवेः ।
योगिगम्यं तव प्रोक्तं रहस्यं परमात्मनः ।।’’ [आत्मानुशासने ]
अथवा‘‘रागी बध्नाति कर्माणि वीतरागो विमुञ्चति ।
जीवो जिनोपदेशोऽयं संक्षेपाद्वन्धमोक्षयोः ।।’’ [ज्ञानार्णवे ]
यस्मादेवं तस्मात्सर्वप्रयत्नेन व्रताद्यवधानेन मनोवाक्कायप्रणिधानेन वा निर्ममत्वं
विचिन्तयेत् ।
मत्तः कायादयोऽभिन्नास्तेभ्योऽहमपि तत्त्वतः ।
नाहमेषां किमप्यस्मि ममाप्येते न किञ्चन ।। [तत्त्वानुशासन – १५८ ]
मैं अकिंचन हूँ, मेरा कुछ भी नहीं, बस ऐसे होकर बैठे रहो और तीन लोकके
स्वामी हो जाओ । यह तुम्हें बड़े योगियोंके द्वारा जाने जा सकने लायक परमात्माका रहस्य
बतला दिया है ।
और भी कहा है — ‘‘रागी बध्नाति कर्माणि०’’ रागी जीव कर्मोंको बाँधता है ।
रागादिसे रहित हुआ जीव मुक्त हो जाता है । बस यही संक्षेपमें बंध मोक्ष विषयक जिनेन्द्रका
उपदेश है । जब कि ऐसा है, तब हरएक प्रयत्नसे व्रतादिकोंमें चित्त लगाकर अथवा मन,
वचन, कायकी सावधानतासे निर्ममताका ही ख्याल रखना चाहिए ‘‘मत्तः कायादयो
भिन्नास्०’’
‘आत्मानुशासन’ — shlok 110mān kahyun chhe keḥ —
‘hun akiñchan chhun (eṭale mārun kāī paṇ nathī) — em bhāvanā karī besī raho
(pariṇamo) ane traṇ lokanā svāmī banī jāo. ā tane yogīone gamya (jāṇī shakāy
tevun) — evun paramātmānun rahasya batāvyun chhe;
athavā ज्ञानार्णव — pr̥u. 242mān kahyun chhe keḥ —
‘rāgī (jīv) karmo bāndhe chhe ane vītarāgī jīv (rāgādithī rahit jīv) karmothī
mukta thāy chhe. bandh – mokṣha sambandhī jinendrano ā saṅkṣhepamān upadesh chhe.’
tethī sarva prayatnathī vratādimān (shuddha pariṇamanamān) avadhānathī (chitta lagāvī)
athavā man, vachan, kāyanī sāvadhānīthī nirmamatvanun visheṣh prakāre chintavan karavun joīe.
‘mārāthī sharīrādi bhinna chhe ane paramārthe temanāthī hun paṇ bhinna chhun. hun temano kāī
paṇ nathī ane teo paṇ mārā kānīpaṇ nathī,’
ityādi shrutagnānanī bhāvanāthī mumạukṣhue (khās karīne) bhāvavun joīe.