74 ]
iṣhṭopadesh
[ bhagavānashrīkundakund-
को अत्र दृष्टान्त इत्याह यदित्यादि ददातीत्यत्रापि योज्यं ‘तुं अवधारणे’ तेनायमर्थः
संपद्यते । यद्येव यस्य स्वाधीनं विद्यते स सेव्यमानं तदेव ददातीत्येतद्वाक्यं लोके सुप्रतीतमतो
भद्र ज्ञानिनमुपास्य समुजृम्भितस्वपरविवेकज्योतिरजस्रमात्मानमात्मनि सेवस्व ।
अत्राप्याह शिष्यः । ज्ञानिनोध्यात्मस्वस्थस्य किं भवतीति निष्पन्नयोग्यपेक्षया स्वात्मध्यान-
फलप्रश्नोयम् ।
गुरुराह —
परीषहाद्यविज्ञानादास्रवस्य निरोधिनी ।
जायतेऽध्यात्मयोगेन कर्मणामाशु निर्जरा ।।२४।।
यहाँ फि र भी शिष्य कहता है कि अध्यात्मलीन ज्ञानीको क्या फल मिलता है ?
इसमें स्वात्मनिष्ठ योगीकी अपेक्षासे स्वात्मध्यानका फल पूछा गया है । आचार्य कहते हैं —
परिषहादि अनुभव बिना, आतम-ध्यान प्रताप ।
शीघ्र ससंवर निर्जरा, होत कर्मकी आप ।।२४।।
chhe. ā vākya lokamān supratīt chhe. tethī he bhadra! gnānīnī upāsanā karīne pragaṭ thaī chhe,
sva-par vivekarūpī jyoti jenī evā ātmāne ātmā dvārā ātmāmān ja nirantar sev.
bhāvārthaḥ — agnānīnī upāsanā karavāthī agnānanī ane gnānīnī upāsanā
karavāthī gnānanī prāpti thāy chhe, kāraṇ ke jenī pāse je hoy te ja prāpta thāy. māṭe jene
sva – paranā bhedavignānanī jyoti pragaṭ thaī chhe, teṇe ātmānī ātmā vaḍe ātmāmān ja
nirantar upāsanā karavī yogya chhe. 23.
ahīn, vaḷī shiṣhya kahe chhe – adhyātmalīn gnānīne shun thāy chhe (shun phaḷ maḷe chhe)?
niṣhpanna (svātmaniṣhṭha) yogīnī apekṣhāe svātmadhyānanā phaḷano ā prashna chhe.
āchārya kahe chheḥ —
ātmadhyānanā yogathī, parīsaho na vedāy,
shīghra sasamvar nirjarā, āsrav – rodhan thāy. 24.
anvayārtha : — [अध्यात्मयोगेन ] adhyātmayogathī (ātmāmān ātmānā [परीषहाद्य-
विज्ञानात् ] parīṣhahādikano (manuṣhya, tiryañch, devādinā ghor upasargo athavā kaṣhṭo ādino)