Jain Siddhant Praveshika-Gujarati (simplified iso15919 transliteration). Trijo Adhyay; Chotho Adhyay.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 3 of 6

 

PDF/HTML Page 41 of 110
single page version

te yog jo koī kaṣhāy visheṣhathī anurañjit hoy to
anyānya prakr̥itiono paṇ bandh kare chhe.
308 pra. prakr̥itibandhanā kāraṇatvanī apekṣhāthī
āsravanā keṭalā bhed chhe?
u. pāñch bhed chheḥmithyātva, avirati, pramād,
kaṣhāy ane yog.
309 pra. mithyātva kone kahe chhe?
u. mithyātva prakr̥itinā udayathī adevamān (kudevamān)
devabuddhi, atattvamān tattvabuddhi, adharma (kudharma)mān dharmabuddhi,
ityādi viparītābhinivesharūp jīvanā pariṇāmane mithyātva
kahe chhe.
310 pra. mithyātvanā keṭalā bhed chhe?
u. pāñch bhed chheḥekāntik mithyātva, viparīt
mithyātva, sānshayik mithyātva, agnānik mithyātva ane
vainayik mithyātva.
311 pra. ekāntik mithyātva kone kahe chhe?
u. padārthanun svarūp anek dharmovāḷun hovā chhatān tene
sarvathā ek ja dharmavāḷo mānavo te. jemake ātmāne sarvathā
kṣhaṇik athavā sarvathā nitya mānavo te.
312 pra. viparīt mithyātva kone kahe chhe?
u. ātmānun svarūp je prakāre chhe tethī ūndhun māne
tene eṭale ke tethī ūndhī ruchine viparīt mithyātva kahe chhe;
jemake sharīrane ātmā māne, sagranthane nirgranth māne, kevaḷīnā
svarūpane viparītapaṇe māne.
313 pra. sānshayik mithyātva kone kahe chhe?
u. ātmā potānā kāryano kartā thato hashe ke
paravastunā kāryano kartā thato hashe, e vagere prakāre sanshay
rahevo te.
314 pra. agnānik mithyātva kone kahe chhe?
u. jyān hitāhit vivekano kāī paṇ sadbhāv na
hoy, tene agnānikamithyātva kahe chhe. jemakepashu vadhane
athavā pāpane dharma samajavo.
315 pra. vainayik mithyātva kone kahe chhe?
u. samasta dev ane samasta matomān samadarshīpaṇun

PDF/HTML Page 42 of 110
single page version

mānavun, tene vainayik mithyātva kahe chhe.
316 pra. avirati kone kahe chhe?
u. hinsādik pāpomān tathā indriy ane mananā
viṣhayomān pravr̥utti thavāne avirati kahe chhe.
317 pra. aviratinā keṭalā bhed chhe?
u. traṇ bhed chheanantānubandhī kaṣhāyodayajanit,
apratyākhyānāvaraṇ, kaṣhāyodayajanit ane pratyākhyānāvaraṇ
kaṣhāyodayajanit.
318 pra. pramād kone kahe chhe?
u. sañjvalan ane nokaṣhāyanā tīvra udayathī
niratichār chāritra pāḷavāmān anutsāhane tathā svarūpanī
asāvadhānatāne pramād kahe chhe.
319 pra. pramādanā keṭalā bhed chhe?
u. pandar bhed chheḥvikathā 4 (strīkathā, rāṣhṭrakathā,
bhojanakathā, rājakathā), kaṣhāy 4 (sañjvalananā tīvra
udayajanit krodh, mān, māyā, lobh), indriyonā viṣhay 5,
nidrā ek ane sneh ek
em pandar pramād chhe.
320 pra. kaṣhāy kone kahe chhe?
u. sañjvalan ane nokaṣhāyanā mand udayathī
prādurbhūt ātmānā pariṇāmavisheṣhane kaṣhāy kahe chhe.
321 pra. yog kone kahe chhe?
u. manovargaṇā athavā kāyavargaṇā (āhāravargaṇā
tathā kārmāṇavargaṇā) ane vachanavargaṇānā avalambanathī karma,
nokarmane grahaṇ karavānī shaktivisheṣhane yog kahe chhe.
322 pra. yoganā keṭalā bhed chhe?
u. pandar bhed chhemanoyog 4 (satya manoyog,
asatya manoyog, ubhay manoyog ane anubhay
manoyog), kāyayog 7 (audārik, audārikamishra, vaikriyak,
vaikrayikamishra, āhārak, āhārakamishra ane kārmāṇ),
vachanayog 4 (satyavachanayog, asatyavachanayog,
ubhayavachanayog, anubhayavachanayog).
323 pra. mithyātvanī pradhānatāthī kaī kaī
prakr̥itiono bandh thāy chhe?
u. mithyātvanī pradhānatāthī 16 prakr̥itiono bandh

PDF/HTML Page 43 of 110
single page version

thāy chhemithyātva, huṇḍakasansthān, napunsakaved, narakagati,
narakagatyānupūrvī, narakāyu, asamprāptasr̥upāṭikāsanhanan, jāti
4 (ekendriy, dvīndriy, trīndriy, chaturindriy), sthāvar,
ātāp, sūkṣhma, aparyāpta ane sādhāraṇ.
324 pra. anantānubandhī kaṣhāyodayajanit aviratithī
kaī kaī prakr̥itiono bandh thāy chhe?
u. anantānubandhīkaṣhāyodayajanit aviratithī 25
prakr̥itiono bandh thāy chhe.ḥanantānubandhī krodh, mān,
māyā, lobh, styānagr̥uddhi, nidrānidrā, prachalāprachalā, durbhag,
duḥsvar, anādey, aprashastavihāyogati, strīved, nīchagotra,
tiryaggati, tiryaggatyānupūrvī, tiryagāyu, udyot, sansthān 4
(nyagrodh, svāti, kubjak, vāman), sanhanan 4 (vajranārāch,
nārāch, arddhanārāch ane kīlit).
325 pra. apratyākhyānāvaraṇakaṣhāyodayajanit
aviratithī kaī kaī prakr̥itiono bandh thāy chhe?
u. dash prakr̥itiono bandh thāy chheḥ
apratyākhyānāvaraṇ krodh, mān, māyā, lobh, manuṣhyagati,
manuṣhyagatyānupūrvī, manuṣhyāyu, audārikasharīr,
audārikāṅgopāṅg ane vajrar̥̄uṣhabhanārāch sanhanan.
326 pra. pratyākhyānāvaraṇakaṣhāyodayajanit avirati-
thī kaī kaī prakr̥itiono bandh chhe?
u. chār prakr̥itionoarthātpratyākhyānāvaraṇ
krodh, mān, māyā ane lobhano.
327 pra. pramādathī keṭalī prakr̥itiono bandh thāy
chhe?
u. chhaḥprakr̥itionoarthātasthir, ashubh,
ashātāvedanīy, ayashaḥkīrti, arati ane shokano.
328 pra. kaṣhāyanā udayathī keṭalī prakr̥itiono bandh
thāy chhe?
u. aṭhṭhāvan prakr̥itionoarthātdevāyu 1, nidrā
1, prachalā 1, tīrthaṅkar 1, nirmāṇ 1, prashastavihāyogati 1,
pañchendriyajāti 1, taijasasharīr 1, kārmāṇasharīr 1,
āhārakasharīr 1, āhārakāṅgopāṅg 1, samachaturasrasansthān
1, vaikriyakasharīr 1, vaikriyakāṅgopāṅg 1, devagati 1,

PDF/HTML Page 44 of 110
single page version

devagatyānupūrvī 1, rūp 1, ras 1, gandh 1, sparsha 1,
agurulaghu 1, upaghāt 1, paraghāt 1, uchchhvās 1, tras 1,
bādar 1, paryāpta 1, pratyek 1, sthir 1, shubh 1, subhag
1, susvar 1, ādey 1, hāsya 1, rati 1, jugupsā 1, bhay
1, puruṣhaved 1, sañjvalan krodh 1, mān 1, māyā 1, lobh
1, matignānāvaraṇ 1, shrutagnānāvaraṇ 1, avadhignānāvaraṇ
1, manaḥparyayagnānāvaraṇ 1, kevalagnānāvaraṇ 1, chakṣhudarshanā-
varaṇ 1, achakṣhudarshanāvaraṇ 1, avadhidarshanāvaraṇ 1, keval-
darshanāvaraṇ 1, dānāntarāy 1, bhogāntarāy 1, upabhogā-
ntarāy 1, vīryāntarāy 1, lābhāntarāy 1, yashaskīrti 1,
ane uchchagotra 1 e aṭhṭhāvan prakr̥itiono bandh thāy chhe.
329 pra. yoganā nimittathī kaī kaī prakr̥itiono
bandh thāy chhe?
u. ek shātā vedanīyano bandh thāy chhe.
330 pra. karmaprakr̥iti sarve 148 chhe ane kāraṇ mātra
120nān lakhyān, to pachhī 28 prakr̥itionun shun thayun?
u. sparshādi 20nī jagyāe 4nun grahaṇ karelun chhe,
e kāraṇathī 16 to e ghaṭī, ane pāñche sharīranā pāñche
bandhan tathā pāñche saṅghātanun grahaṇ karelun nathī, te kāraṇathī
te dash ghaṭī ane samyagmithyātva tathā samakit mohanīy
e be prakr̥itiono bandh thato nathī; kemake samyagdraṣhṭi jīv
pūrvabaddha mithyātva prakr̥itinā traṇ khaṇḍ kare chhe. tyāre ā be
prakr̥itiono prādurbhāv thāy chhe. e kāraṇathī e be prakr̥itio
ghaṭī gaī.
331 pra. dravyāsravanā keṭalā bhed chhe?
u. be chheḥek sāmparāyik ane bījo iryāpath.
332 pra. sāmparāyik āsrav kone kahe chhe?
u. je karma paramāṇu jīvanā kaṣhāyabhāvonā
nimittathī ātmāmān kanīk vakhat māṭe sthitine prāpta thāy,
tenā āsravane sāmparāyik āsrav kahe chhe.
333 pra. iryāpath āsrav kone kahe chhe?
u. je karma paramāṇuono bandh, uday ane nirjarā
ek ja samayamān thāy, tenā āsravane iryāpath āsrav kahe
chhe.

PDF/HTML Page 45 of 110
single page version

334 pra. e banne prakāranā āsravonā svāmī koṇ
chhe?
u. sāmparāyik āsravano svāmī kaṣhāyasahit ane
iryāpath āsravano svāmī kaṣhāyarahit ātmā thāy chhe.
335 pra. puṇyāsrav ane pāpāsravanun kāraṇ shun chhe?
u. shubhayogathī puṇyāsrav ane ashubhayogathī
pāpāsrav thāy chhe.
336 pra. shubhayog ane ashubhayog kone kahe chhe?
u. shubh pariṇāmathī utpanna thayel yogane shubhayog
kahe chhe ane ashubh pariṇāmathī utpanna thayel yogane
ashubhayog kahe chhe.
337 pra. je vakhate jīvane shubhayog thāy chhe, te
vakhate pāpaprakr̥itiono āsrav thāy chhe ke nahi?
u. thāy chhe.
338 pra. jo jīvane pāpaprakr̥itiono āsrav thāy
chhe, to shubhayog pāpāsravanun paṇ kāraṇ ṭharyun?
u. shubhayog pāpāsravanun kāraṇ ṭharatun nathī; kāraṇ
ke je vakhate jīvamān shubhayog thāy chhe te vakhate puṇya
prakr̥itiomān sthiti
anubhāg adhik paḍe chhe, ane pāp
prakr̥itiomān ochhān paḍe chhe. tevī ja rīte jyāre ashubhayog
thāy chhe tyāre pāp prakr̥itiomān sthiti
anubhav adhik paḍe
chhe ane puṇya prakr̥itiomān ochhān. dashādhyāy tattvārthasūtranā
chhaṭhṭhā adhyāyamān gnānāvaraṇādi prakr̥itionā āsravanā kāraṇ
je tatpradoṣhanihnavādik kahelān chhe, teno abhiprāy e chhe ke
te te bhāvothī te te prakr̥itiomān sthiti, anubhāg adhik
adhik paḍe chhe. bījun je gnānāvaraṇādik pāpaprakr̥itionā
āsrav dashamā guṇasthān sudhī siddhāntashāstramān kahyā chhe.
temān virodh āvashe athavā tyān shubhayoganā abhāvano
prasaṅg āvashe; kāraṇ ke shubhayog dashamā guṇasthānathī
pahelān pahelān ja thāy chhe.
bījo adhyāy samāptaḥ

PDF/HTML Page 46 of 110
single page version

trījo adhayāy
339 pra. jīvanā asādhāraṇ bhāv keṭalā chhe?
u. pāñch chheḥaupashamik, kṣhāyik, kṣhāyopashamik,
audayik ane pāriṇāmik.
340 pra. aupashamikabhāv kone kahe chhe?
u. koī karmonā upashamathī thāy, tene aupashamik-
bhāv kahe chhe.
341 pra. kṣhāyikabhāv kone kahe chhe?
u. karmono sarvathā nāsh thavāthī ātmāno atyant
shuddhabhāv thaī jāy chhe, tene kṣhāyikabhāv kahe chhe.
342 pra. kṣhāyopashamikabhāv kone kahe chhe?
u. je karmonā kṣhayopashamathī thāy, tene
kṣhāyopashamikabhāv kahe chhe.
343 pra. audayikabhāv kone kahe chhe?
u. karmono uday āvavāthī arthāt dravya, kṣhetra,
kāḷ, bhāvarūp nimittathī karma jyāre potānun phaḷ āpe chhe,
tene uday kahe chhe. karmonā udayathī je ātmāno bhāv thāy
chhe, tene audayikabhāv kahe chhe.
344 pra. pāriṇāmikabhāv kone kahe chhe?
u. je karmonā upasham, kṣhay, kṣhayopasham, athavā
udayanī apekṣhā rākhyā vinā jīvano svabhāv mātra hoy,
tene pāriṇāmikabhāv kahe chhe.
345 pra. aupashamikabhāvanā keṭalā bhed chhe?
u. be bhed chheḥsamyaktvabhāv ane chāritrabhāv.
346 pra. kṣhāyikabhāvanā keṭalā bhed chhe?
u. navabhed chheḥkṣhāyikasamyaktva, kṣhāyikachāritra,
kṣhāyikadarshan, kṣhāyikagnān, kṣhāyikadān, kṣhāyikalābh,
kṣhāyikabhog, kṣhāyikaupabhog ane kṣhāyikavīrya.
347 pra. kṣhāyopashamikabhāvanā keṭalā bhed chhe?
u. 18 chheḥsamyaktva, chāritra, chakṣhudarshan,
achakṣhudarshan, avadhidarshan, deshasanyam, matignān, shrutagnān,
avadhignān, manaḥparyayagnān, kumatignān, kushrutagnān,
kuavadhignān, dān, lābh, bhog, upabhog ane vīrya.

PDF/HTML Page 47 of 110
single page version

348 pra. audayikabhāv keṭalā chhe?
u. 21 chheḥgati 4, kaṣhāy 4, liṅg 3,
mithyādarshan 1, agnān 1, asanyam 1, asiddhatva 1,
leshyā 6, (pīt, padma, shukla, kr̥iṣhṇa, nīl, kāpot)
349 pra. pāriṇāmikabhāv keṭalā chhe?
u. traṇ chheḥjīvatva, bhavyatva, abhavyatva.
350 pra. leshyā kone kahe chhe?
u. kaṣhāyanā udayathī anurañjit yogonī pravr̥uttine
bhāvaleshyā kahe chhe ane sharīranā pīt padmādivarṇone
dravyaleshyā kahe chhe.
351 pra. upayog kone kahe chhe?
u. jīvanā lakṣhaṇarūp chaitanyānuvidhāyī pariṇāmane
upayog kahe chhe.
352 pra. upayoganā keṭalā bhed chhe?
u. be bhed chheḥdarshanopayog ane gnānopayog.
353 pra. darshanopayoganā keṭalā bhed chhe?
u. chār chheḥchakṣhudarshan, achakṣhudarshan, avadhidarshan
ane kevaḷadarshan.
354 pra. gnānopayoganā keṭalā bhed chhe?
u. āṭh chheḥmatignān, shrutagnān, avadhignān,
manaḥparyayagnān, kevaḷagnān, kumatignān, kushrutagnān ane
kuavadhignān.
355 pra. sañgnā kone kahe chhe?
u. abhilāṣhāne (vāñchchhāne) sañgnā kahe chhe.
356 pra. sañgnānā keṭalā bhed chhe?
u. chār chheḥāhār, bhay, maithun, ane parigrah.
357 pra. mārgaṇā kone kahe chhe?
u. je je dharmavisheṣhothī jīvonun anveṣhaṇ (shodh)
karāy, te te dharmavisheṣhone mārgaṇā kahe chhe.
358 pra. mārgaṇānā keṭalā bhed chhe?
u. 14 chheḥgati, indriy, kāy, yog, ved, kaṣhāy,
gnān, sanyam, darshan, leshyā, bhavyatva, samyaktva, sañgnitva,
āhār.

PDF/HTML Page 48 of 110
single page version

359 pra. gati kone kahe chhe?
u. gatināmā nāmakarmanā udayathī jīvanā
paryāyavisheṣhane gati kahe chhe.
360 pra. gatinā keṭalā bhed chhe?
u. chār chheḥnarakagati, tiryañchagati, manuṣhyagati,
devagati.
361 pra. indriy kone kahe chhe?
u. ātmānā liṅgane (chihnane) indriy kahe chhe.
362 pra. indriyanā keṭalā bhed chhe?
u. be bhed chheḥdravyendriy ane bhāvendriy.
363 pra. dravyendriy kone kahe chhe?
u. nivr̥utti ane upakaraṇane dravyendriy kahe chhe.
364 pra. nirvr̥utti kone kahe chhe?
u. pradeshonī rachanāvisheṣhane nirvr̥utti kahe chhe.
365 pra. nirvr̥uttinā keṭalā bhed chhe?
u. be chheḥbāhya nirvr̥utti ane ābhyantar nirvr̥utti.
366 pra. bāhya nirvr̥utti kone kahe chhe?
u. indriyonān ākārarūp pudgalanī rachanāvisheṣhane
bāhya nirvr̥utti kahe chhe.
367 pra. abhyantar nirvr̥utti kone kahe chhe?
u. ātmānā vishuddha pradeshonā indriyākār
rachanāvisheṣhane ābhyantar nirvr̥utti kahe chhe.
368 pra. upakaraṇ kone kahe chhe?
u. je nirvr̥uttino upakār (rakṣhā) kare, tene upakaraṇ
kahe chhe.
369 pra upakaraṇanā keṭalā bhed chhe?
u. be chheḥābhyantar ane bāhya.
370 pra. ābhyantar upakaraṇ kone kahe chhe?
u. netra, indriyamān kr̥iṣhṇa shukla maṇḍalanī māphak sarve
indriyomān je nirvr̥uttino upakār kare, tene ābhyantar
upakaraṇ kahe chhe.
371 pra. bāhya upakaraṇ kone kahe chhe?
u. netraindriyamān palak vagerenī māphak je

PDF/HTML Page 49 of 110
single page version

nirvr̥uttino upakār kare, tene bāhyopakaraṇ kahe chhe.
372 pra. bhāvendriy kone kahe chhe?
u. labdhi ane upayogane bhāvendriy kahe chhe.
373 pra. labdhi kone kahe chhe?
u. gnānāvaraṇ karmanā kṣhayopashamane labdhi kahe chhe.
374 pra. upayog kone kahe chhe?
u. kṣhayopasham hetuvāḷā chetanānā pariṇāmavisheṣhane
upayog kahe chhe.
375 pra. dravyendriyanā keṭalā bhed chhe?
u. pāñch chheḥsparshan, rasanā, ghrāṇ, chakṣhu ane shrotra.
376 pra. sparshan indriy kone kahe chhe?
u. je dvārā āṭh prakāranā sparsho (shīt, uṣhṇa,
rukṣha, chikaṇān, kaṭhor, komal, halakā, bhāre)nun gnān thāy,
tene sparshendriy kahe chhe.
377 pra. rasanā indriy kone kahe chhe?
u. je dvārā pāñch prakāranā (tīkho, kaḍavo, kaṣhāyelo,
khāṭo, mīṭho) rasonā svādanun gnān thāy, tene rasanendriy
kahe chhe.
378 pra. ghrāṇendriy kone kahe chhe?
u. je dvārā be prakāranī gandh (sugandh ane durgandh)nun
gnān thāy, tene ghrāṇendriy kahe chhe.
379 pra. chakṣhurindriy kone kahe chhe?
u. je dvārā pāñch prakāranā varṇonun (dhoḷo, pīḷo,
līlo, lāl ane kāḷā raṅganun) gnān thāy, tene chakṣhurindriy
kahe chhe.
380 pra. shrot indriy kone kahe chhe?
u. je dvārā sāt prakāranā svaronun gnān thāy, tene
shrotrendriy kahe chhe.
381 pra. kyā kyā jīvone kaī kaī indriyo hoy
chhe?
u. pr̥ithvī, ap, tej, vāyu ane vanaspati e
jīvone ek sparshan indriy ja hoy chhe. karamīyā vagere
jīvone sparshan ane rasanā be indriyo hoy chhe. kīḍī

PDF/HTML Page 50 of 110
single page version

vagere jīvone sparshan, rasanā ane ghrāṇ (nāk) e traṇ
indriyo hoy chhe. mākhī, bhamarā vagere jīvone sparshan,
rasanā, nāk ane āṅkho e chār indriyo hoy chhe. ghoḍā
ādi chārapagān janāvar
pashu, manuṣhya, dev ane nārakī
jīvone sparshan, jībh, nāk, āṅkho ane kān e pāñche
indriyo hoy chhe.
382 pra. kāy kone kahe chhe?
u. tras, sthāvar, nāmakarmanā udayathī ātmānā
pradesh prachay (samūh)ne kāy kahe chhe.
383 pra. tras kone kahe chhe?
u. trasanāmā nāmakarmanā udayathī dvīndriy, trīndriy,
chaturindriy ane pañchendriyamān janma levāvāḷā jīvone tras
kahe chhe.
384 pra. sthāvar kone kahe chhe?
u. sthāvaranāmā nāmakarmanā udayathī pr̥ithvī, ap,
tej, vāyu ane vanaspatimān janma levāvāḷā jīvone sthāvar
kahe chhe.
385 pra. bādar kone kahe chhe?
u. pr̥ithvī ādithī je rokāī jāy athavā bījāne
roke, tene bādar kahe chhe.
386 pra. sūkṣhma kone kahe chhe?
u. je pote pr̥ithvī ādikathī rokāy nahi ane
bījā padārthone roke nahi, tene sūkṣhma kahe chhe.
387 pra. vanaspatinā keṭalā bhed chhe?
u. be chheḥpratyek ane sādhāraṇ.
388 pra. pratyek vanaspati kone kahe chhe?
u. ek sharīrano je ek ja svāmī hoy, tene
pratyek vanaspati kahe chhe.
389 pra. sādhāraṇ vanaspati kone kahe chhe?
u. je jīvonā āhār shvāsochchhvās, āyu ane
kāy e sādhāraṇ (samān athavā ek), tene sādhāraṇ
vanaspati kahe chhe. jemakeḥ
kandamūlādik.
390 pra. pratyek vanaspatinā keṭalā bhed chhe?
u. be chheḥsapratiṣhṭhit pratyek ane apratiṣhṭhit
pratyek.

PDF/HTML Page 51 of 110
single page version

391 pra. sapratiṣhṭhit pratyek kone kahe chhe?
u. je pratyek vanaspatinā āshray anek sādhāraṇ
vanaspati sharīr hoy, tene sapratiṣhṭhit pratyek vanaspati kahe chhe.
392 pra. apratiṣhṭhit pratyek kone kahe chhe?
u. je pratyek vanaspatine āshray koīpaṇ sādhāraṇ
vanaspati na hoy, tene apratiṣhṭhit pratyek kahe chhe.
393 pra. sādhāraṇ vanaspati sapratiṣhṭhit pratyek
vanaspatimān ja hoy chhe ke koī bījīmān hoy chhe?
u. pr̥ithvī, ap, tej, vāyu, kevaḷībhagavān,
āhārak sharīr, dev, nārakī e āṭhe sivāy sarva sansārī
jīvonā sharīr sādhāraṇ arthāt nigodano āshray chhe.
394 pra. sādhāraṇ vanaspatinā (nigodanā) keṭalā
bhed chhe?
u. be bhedaḥnityanigod ane itaranigod.
395 pra. nityanigod kone kahe chhe?
u. jeṇe koī vakhat paṇ nigod sivāy bījī
paryāy prāpta karī nathī athavā kadī nigod sivāy bījī
paryāy prāpta karashe paṇ nahi, tene nityanigod kahe chhe.
396 pra. itaranigod kone kahe chhe?
u. je nigodathī nīkaḷīne bījā paryāy prāpta karī
pharīne nigodamān utpanna thāy, tene itaranigod kahe chhe.
397 pra. bādar ane sūkṣhma kyā kyā jīv chhe?
u. pr̥ithvī, ap, tej, vāyu, nityanigod,
itaranigode chha bādar ane sūkṣhma banne prakāranā hoy
chhe. bākīnā sarve jīv bādar ja hoy chhe. sūkṣhma hotā nathī.
398 pra. yog kone kahe chhe?
u. pudgalavipākī sharīr ane aṅgopāṅganāmā
nāmakarmanā udayathī manovargaṇā tathā vachanavargaṇā tathā
kāyavargaṇānā avalambanathī, karma
nokarmane grahaṇ karavānī
jīvanī shaktivisheṣhane bhāvayog kahe chhe. te ja bhāvayoganā
nimittathī ātmapradeshanā parispandanane (chañchal hovāne)
dravyayog kahe chhe.
399 pra. yoganā keṭalā bhed chhe?
u. pandar chheḥmanoyog 4, vachanayog 4 ane
kāyayog 7.

PDF/HTML Page 52 of 110
single page version

400 pra. ved kone kahe chhe?
u. nokaṣhāyanā udayathī utpanna thayel jīvanī maithun
karavānī abhilāṣhāne bhāvaved kahe chhe; ane nāmakarmanā
udayathī āvirbhūt jīvanā chihna visheṣhane dravyaved kahe chhe.
401 pra. vedanā keṭalā bhed chhe?
u. traṇ chheḥstrīved, puruṣhaved, napunsakaved.
402 pra. kaṣhāy kone kahe chhe?
u. je ātmānā samyaktva, deshachāritra,
sakalachāritra ane yathākhyātachāritrarūp pariṇāmone ghāte tene
kaṣhāy kahe chhe.
403 pra. kaṣhāyanā keṭalā bhed chhe?
u. soḷ bhed chheḥanantānubandhī 4,
apratyākhyānāvaraṇīy 4, pratyākhyānāvaraṇīy 4 ane
sañjvalan 4.
404 pra. gnānamārgaṇānā keṭalā bhed chhe?
u. mati, shrut, avadhi, manaḥparyay, kevaḷ tathā
kumati, kushrut ane kuavadhi.
405 pra. sanyam kone kahe chhe?
u. ahinsādik pāñch vrat dhāraṇ karavāne, iryāpath
ādi pāñch samitionā pāḷavāne, krodhādikaṣhāyono nigrah
karavāne, manoyogādik traṇe yogone rokavāne tathā sparshan
ādi pāñche indriyonā viṣhayono vijay karavāne sanyam kahe chhe.
406 pra. sanyamamārgaṇānā keṭalā bhed chhe?
u. sāt bhed chheḥsāmāyik, chhedopasthāpan,
parihāravishuddhi, sūkṣhmasāmparāy, yathākhyāt, sanyamāsanyam
ane asanyam.
407 pra. darshanamārgaṇānā keṭalā bhed chhe?
u. chār bhed chheḥchakṣhudarshan, achakṣhudarshan,
avadhidarshan ane kevaḷadarshan.
408 pra. leshyāmārgaṇānā keṭalā bhed chhe?
u. chha bhed chheḥkr̥iṣhṇa, nīl, kāpot, pīt, padma
ane shukla.
409 pra. bhavyamārgaṇānā keṭalā bhed chhe?
u. be bhed chheḥbhavya ane abhavya.

PDF/HTML Page 53 of 110
single page version

410 pra. samyaktva kone kahe chhe?
u. tattvārthashraddhānane samyaktva kahe chhe.
411 pra. samyaktvamārgaṇānā keṭalā bhed chhe?
u. chha bhed chheḥupashamasamyaktva, kṣhayopasham-
samyaktva, kṣhāyikasamyaktva, samyagmithyātva, sāsādan ane
mithyātva.
412 pra. sañgnī kone kahe chhe?
u. jemān sañgnā hoy, tene sañgnī kahe chhe.
413 pra. sañgnā kone kahe chhe?
u. dravyaman dvārā shikṣhādi grahaṇ karavāne sañgnā kahe
chhe.
414 pra. sañgnīmārgaṇānā keṭalā bhed chhe?
u. be bhed chheḥek sañgnī ane bījo asañgnī.
415 pra. āhār kone kahe chhe?
u. audārik ādi sharīr ane paryāptiyogya
pudgalone grahaṇ karavāne āhār kahe chhe.
416 pra. āhāramārgaṇānā keṭalā bhed chhe?
u. be bhed chheḥāhārak ane anāhārak.
417 pra. anāhārak jīv kaī kaī avasthāmān thāy
chhe?
u. vigrahagati, ane koī koī samudghātamān ane
ayogkevaḷī avasthāmān jīv anāhārak thāy chhe.
418 pra. vigrahagati kone kahe chhe?
u. ek sharīrane chhoḍī bījā sharīr prati gaman
karavāne vigrah gati kahe chhe.
419 pra. vigrahagatimān kyo yog hoy chhe?
u. kārmāṇayog hoy chhe.
420 pra. vigrahagatinā keṭalā bhed chhe?
u. chār chheḥr̥̄ujugati, pāṇimuktāgati,
lāṅgalikāgati ane gomūtrikā gati.
421 pra. e vigrahagatiomān keṭalo keṭalo kāḷ
lāge chhe?
u. r̥̄ujugatimān ek samay, pāṇimuktā arthāt

PDF/HTML Page 54 of 110
single page version

ek vāṅkavāḷī gatimān be samay, lāṅgalikā gatimān traṇ
samay ane gomūtrikā gatimān chār lāge chhe.
422 pra. e gatiomān anāhārak avasthā keṭalā
samay sudhī rahe chhe?
u. r̥̄ujugativāḷo jīv anāhārak hoto nathī.
pāṇimuktāgatimān ek samay, lāṅgalikāmān be samay ane
gomūtrikāmān traṇ samay jīv anāhārak rahe chhe.
423 pra. mokṣha javāvāḷā jīvane kaī gati thāy chhe?
u. r̥̄ujugati thāy chhe. ane te jīv anāhārak ja
thāy chhe.
424 pra. janma keṭalā prakāranā hoy chhe?
u. traṇ prakāranāḥupapādajanma, garbhajanma ane
sammūrchchhanajanma.
425 pra. upapādajanma kone kahe chhe?
u. je jīv devonī upapād shayyā tathā nārakīonā
yonisthānamān pahoñchatān ja antarmuhūrtamān yuvāvasthāne prāpta
thaī jāy, te janmane upapād janma kahe chhe.
426 pra. garbhajanma kone kahe chhe?
u. mātā-pitānā rajovīryathī jenun sharīr bane, te
janmane garbhajanma kahe chhe.
427 pra. sammūrchchhanajanma kone kahe chhe?
u. mātā-pitānī apekṣhā vinā ahīn tahīnnā
paramāṇuone ja sharīrarūp pariṇamāve, tevā janmane
sammūrchchhanajanma kahe chhe.
428 pra. kyā kyā jīvane kyo kyo janma thāy chhe?
u. dev, nārakī jīvone upapād janma thāy chhe.
jarāyuj, aṇḍaj ane pot (je yonimānthī nīkaḷatānnī sāthe
ja bhāgavā, doḍavā lāgī jāy chhe ane jenā upar or
vagere hotī nathī te) jīvone garbhajanma thāy chhe. ane
bākīnā jīvone sammūrchchhan janma ja thāy chhe.
429 pra. kyā kyā jīvone kyā kyā liṅg hoy chhe?
u. nārakījīvo ane sammūrchchhan jīvone napunsak
liṅg hoy chhe ane devone puliṅg ane strīliṅg hoy chhe
ane bākīnā jīvone traṇ liṅg hoy chhe.

PDF/HTML Page 55 of 110
single page version

430 pra. jīvasamās kone kahe chhe?
u. jīvone rahevānā ṭhekāṇāne jīvasamās kahe chhe.
431 pra. jīvasamāsanā keṭalā bhed chhe?
u. 98 chheḥtiryañchanā 85, manuṣhyanā 9,
nārakīonā 2 ane devonā 2.
432 pra. tiryañchanā 85 bhed kyā kyā chhe?
u. sammūrchchhananā 69 ane garbhajanā 16.
433 pra. sammūrchchhananā 69 bhed kyā kyā chhe?
u. ekendriyanā 42, vikalatrayanā 9 ane
pañchendriyanā 18.
434 pra. ekendriyanā 42 bhed kyā kyā chhe?
u. pr̥ithvī, ap, tej, vāyu, nityanigod,
itaranigod e chhanā bādar ane sūkṣhmanī apekṣhāthī 12
tathā sapratiṣhṭhitapratyek ane apratiṣhṭhitapratyekane umeravāthī
14 thāy chhe. te chaudanā paryāptak, nirvr̥utyaparyāptak ane
labdhaparyāptak e traṇenī apekṣhāe 42 jīvasamās thāy
chhe.
435 pra. vikalatrayanā 9 bhed kyā kyā chhe?
u. dvīndriy, trīndriy ane chaturindriyanā paryāptak,
nirvr̥utyaparyāptakanī ane labdhyaparyāptakanī apekṣhāe nav bhed
thāy.
436 pra. sammūrchchhan pañchendriyanā 18 bhed kyā kyā
chhe?
u. jalachar, sthalachar, nabhachar e traṇenā sañgnī
asañgnīnī apekṣhāe 6 bhed thāy ane te chhanā paryāptak,
nirvr̥utyaparyāptak, labdhyaparyāptakanī apekṣhāe 18 jīvasamās
thāy chhe.
437 pra. garbhaj pañchendriyanā 16 bhed kyā kyā
chhe?
u. karmabhūminā 12 ane bhogabhūminā 4.
438 pra. karmabhūminā 12 bhed kyā kyā chhe?
u. jalachar, sthalachar, nabhachar e traṇenā sañgnī,
asañgnīnā bhedathī chha bhed thayā ane tenā paryāptanirvr̥utya
paryāptakanī apekṣhāe bār bhed thayā.

PDF/HTML Page 56 of 110
single page version

439 pra. bhogabhūminā chār bhed kyā kyā chhe?
u. sthalachar ane nabhachar enā paryāptak ane
nirvr̥utyaparyāptakanī apekṣhāe chār bhed thayā, bhogabhūmimān
asañgnītiryañch thatā nathī.
440 pra. manuṣhyonā nav bhed kyā kyā chhe?
u. āryakhaṇḍ, mlechchhakhaṇḍ, bhogabhūmi ane
kubhogabhūmi e chāre garbhajonā paryāptak, nirvr̥utyaparyāptakanī
apekṣhā āṭh thayā. temān sammūrchchhan manuṣhyano labdhyaparyāptak
bhed umeravāthī nav bhed thāy chhe.
441 pra. nārakīonā be bhed kyā kyā chhe?
u. paryāptak ane nirvr̥uttyaparyāptak.
442 pra. devonā be bhed kyā kyā chhe?
u. paryāptak ane nirvr̥utyaparyāptak.
443 pra. devonā visheṣh bhed kyā kyā chhe?
u. chār chheḥbhavanavāsī, vyantar, jyotiṣhka ane
vaimānik.
444 pra. bhavanavāsī devanā keṭalā bhed chhe?
u. dash chheḥasurakumār, nāgakumār, vidyut-
kumār, suparṇakumār, agnikumār, vātakumār, stanitakumār,
udadhikumār, dīpakumār, dikkumār.
445 pra. vyantar devonā keṭalā bhed chhe?
u. āṭh bhed chheḥkinnar, kimpuruṣh, mahorag,
gandharva, yakṣha, rākṣhas, bhūt ane pishāch.
446 pra. jyotiṣhka devonā keṭalā bhed chhe?
u. pāñch chheḥsūrya, chandramā, grah, nakṣhatra ane tārā.
447 pra. vaimānik devonā keṭalā bhed chhe?
u. be chheḥkalpopapanna ane kalpātīt.
448 pra. kalpopapanna kone kahe chhe?
u. jemān indrādikonī kalpanā hoy, tene
kalpopapanna kahe chhe.
449 pra. kalpātīt kone kahe chhe?
u. jemān indrādikonī kalpanā na hoy, tene
kalpātīt kahe chhe.

PDF/HTML Page 57 of 110
single page version

450 pra. kalpopapanna devonā keṭalā bhed chhe?
u. soḷaḥ1 saudharma, 2 aishān, 3 sānatkumār,
4 māhendra, 5 brahma, 6 brahmottar, 7 lāntav, 8 kāpiṣhṭa,
9 shukra, 10 mahāshukra, 11 satār, 12 sahasrār, 13
ānat, 14 prāṇat, 15 āraṇ ane 16 achyut.
451 pra. kalpātīt devonā keṭalā bhed chhe?
u. 23 chheḥnav graiveyak, nav anudish, pāñch
pañchottar (vijay, vaijayanta, jayanta, aparājit ane
sarvārthasiddha).
452 pra. nārakīonā visheṣh bhed keṭalā chhe?
u. pr̥ithvīonī apekṣhāe sāt bhed chhe.
453 pra. sāt pr̥ithvīonān nām kyā kyā chhe?
u. ratnaprabhā (dharmā), sharkarāprabhā (vanshā),
vālukāprabhā (meghā), paṅkaprabhā (añjanā), dhūmaprabhā
(ariṣhṭā), tamaḥprabhā (maghavī), mahātamaḥprabhā (mādhavī).
454 pra. sūkṣhma ekendriy jīvone rahevānun sthān
kyān chhe?
u. sarvalok.
455 pra. bādar ekendriy jīvo kyān rahe chhe?
u. bādar ekendriy jīv koīpaṇ ādhāranun nimitta
prāpta karīne nivās kare chhe.
456 pra. tras jīv kyān rahe chhe?
u. tras jīv trasanālīmān ja rahe chhe.
457 pra. vikalatray jīv kyān rahe chhe?
u. vikalatray jīv karma bhūmi ane antanā ardhadvīp
tathā antanā svayambhūramaṇ samudramān ja rahe chhe.
458 pra. pañchendriy tiryañch kyā kyā rahe chhe?
u. tiryaklokamān rahe chhe, parantu jalachar tiryañch
lavaṇ samudra, kālodadhi samudra ane svayambhūramaṇ samudranā
sivāy anya samudromān nathī.
459 pra. nārakī jīvo kyān rahe chhe?
u. nārakī jīvo adholokanī sāt pr̥ithvīomān
(narakomān) rahe chhe.

PDF/HTML Page 58 of 110
single page version

460 pra. bhavanavāsī ane vyantar devo kyān rahe
chhe?
u. pahelī pr̥ithvīnā kharabhāg ane paṅkabhāgamān tathā
tiryaṅklokamān rahe chhe.
461 pra. jyotiṣhka dev kyān rahe chhe?
u. pr̥ithvīthī sātaso nevun yojananī ūñchāīthī navaso
yojananī ūñchāī sudhī eṭale ekaso dash yojan ākāshamān
ek rājumātra tiryak lokamān jyotiṣhka dev nivās kare chhe.
462 pra. vaimānik dev kyān rahe chhe?
u. ūrdhvalokamān.
463 pra. manuṣhya kyān rahe chhe?
u. naralokamān.
464 pra. lokanā keṭalā bhed chhe?
u. traṇ chheḥūrdhvalok, madhyalok ane adholok.
465 pra. adholok kone kahe chhe?
u. meruparvatanī nīche sāt rāju adholok chhe.
466 pra. ūrdhvalok kone kahe chhe?
u. merunā upar lokanā antaparyant ūrdhvalok chhe.
467 pra. madhyalok kone kahe chhe?
u. ek lākh chālīsh yojan merunī ūñchāīnī
barābar madhyalok chhe.
468 pra. madhyalokanun visheṣh svarūp shun chhe?
u. madhyalokanā atyant madhyamān ek lākh yojan
lāmbo pahoḷo goḷ (thāḷīnī māphak) jambūdvīp chhe.
jambūdvīpanā madhyamān ek lākh yojan ūñcho sumeru parvat
chhe, jenun ek hajār jamīnanī andar mūḷ chhe, 99 hajār
yojan pr̥ithvīnā upar chhe ane chālīsh yojananī ūñchī
chūlikā (choṭī) chhe. jambūdvīpanā madhyamān pūrva-pashchim taraph
lāmbā chha kulāchal parvat paḍelā chhe, jenāthī jambūdvīpanā
sāt khaṇḍ thaī gayā chhe. te sāte khaṇḍonān nām āvī rīte
chhe. bharat, haimavat, harivarṣha, videh, ramyak, hairaṇyavat ane
airāvat. videhakṣhetramān meruthī uttar dishāmān uttarakuru ane
1.ahīn ek yojan be hajār koshano jāṇavo.

PDF/HTML Page 59 of 110
single page version

dakṣhiṇ dishāmān devakuru chhe. jambūdvīpanī chāre bājue
khāīnī māphak lapeṭāyelo be lākh yojanano pahoḷo lavaṇ
samudra chhe. lavaṇ samudrane chāre taraphathī lapeṭāyelo chār
lākh yojan pahoḷo dhātakīkhaṇḍ dvīp chhe.
ā dhātakīkhaṇḍ dvīpamān be meru parvat chhe. ane
kṣhetra, kulāchalādinī sampūrṇa rachanā jambūdvīpathī bamaṇī chhe.
dhātakīkhaṇḍane chāre taraph lapeṭāyelo āṭh lākh yojanano
pahoḷo kālodadhi samudra chhe ane kālodadhi samudrane
lapeṭāyelo soḷ lākh yojan pahoḷo puṣhkaradvīp chhe.
puṣhkaradvīpanī madhyamān kaṅkaṇanā ākāre goḷ ane pr̥ithvī par
vistār ek hajār bāvīs yojan, madhyamān sātaso tevīs
yojan, upar chāraso chovīs yojan ane uñcho sattaraso
ekavīs yojan ane jamīnanī andar chāraso trīsh yojan
ne ek kosh jenī jaḍ chhe (mūḷ chhe), evo mānuṣhottar
nāmano parvat paḍelo chhe. jenāthī puṣhkaradvīpanā be khaṇḍ thaī
gayā chhe. puṣhkaradvīpanā pahelā ardhā bhāgamān jambūdvīpathī
bamaṇī bamaṇī arthāt dhātakī khaṇḍadvīpanī barābar badhī
rachanā chhe. jambūdvīp, dhātakī khaṇḍadvīp ane puṣhkarārdhadvīp ane
lavaṇasamudra ane kāḷodadhi samudra eṭalā kṣhetrane naralok kahe
chhe. puṣhkaradvīpathī āgaḷ paraspar ek bījāne lapeṭāyelā
bamaṇā bamaṇā vistāravāḷā madhya lokanā ant sudhī dvīp
ane samudra chhe.
pāñch meru sambandhī pāñch bharatakṣhetra, pāñch
airāvatakṣhetra, devakuru ane uttarakurune chhoḍīne pāñch
videhakṣhetra evī rīte sarve maḷīne 15 karmabhūmi chhe. pāñch
hemavat ane pāñch hairaṇyavat e dash kṣhetromān jaghanya
bhogabhūmi chhe. pāñch hari ane pāñch ramyak e dash kṣhetromān
madhyam bhogabhūmi chhe. ane pāñch devakuru tathā pāñch
uttarakuru e dash kṣhetromān uttam bhogabhūmi chhe. jyān asi,
masi, kr̥uṣhi, sevā, shilpa ane vāṇijya e chha karmonī
pravr̥utti chhe, tene karmabhūmi kahe chhe.
jyān e chha karmonī pravr̥utti hotī nathī. tene
bhogabhūmi kahe chhe. manuṣhyakṣhetrathī bahāranā samasta dvīpomān
jaghanya bhogabhūmi jevī rachanā chhe, parantu antim
svayambhūramaṇ dvīpanā uttarārddhamān tathā samasta svayambhūramaṇ
samudramān ane chāre khuṇānī pr̥ithvīomān karmabhūmi jevī

PDF/HTML Page 60 of 110
single page version

rachanā chhe, lavaṇ samudra ane kālodadhi samudramān 96
antaradvīp chhe, jemān kubhogabhūminī rachanā chhe. tyān manuṣhya
ja rahe chhe, temān manuṣhyonī ākr̥uti nānā prakāranī kutsit
chhe.
trījo adhyāy samāpta
chotho adhayāy
469 pra. sansāramān samasta prāṇī sukhane chāhe chhe
ane sukhano ja upāy kare chhe, parantu sukhane prāpta
kem thayā nathī?
u. sansārī jīv (kharā) asalī sukhanun svarūp ane
teno upāy jāṇatā nathī ane tenun sādhan paṇ karatā nathī,
tethī kharā sukhane prāpta thatā nathī.
470 pra. asalī sukhanun svarūp shun chhe?
u. āhlādasvarūp jīvanā anujīvī sukh guṇanī
shuddhadashāne asalī sukh kahe chhe. ej jīvano khās svabhāv
chhe, parantu sansārī jīvoe bhramavash shātāvedanīy karmanā
nimitte te kharā sukhanā vaibhāvik pariṇatirūp
shātāpariṇāmane ja sukh mānī rākhyun chhe.
471 pra. sansārī jīvane asalī sukh kem maḷatun
nathī?
u. mithyādarshan, mithyāgnān ane mithyāchāritranā