Page 33 of 370
PDF/HTML Page 61 of 398
single page version
bhāse chhe tathā koī veḷā bhinnatā bhāsatī nathī e pramāṇe kaṣhāyarūp pariṇaman thāy chhe.
thāy chhe, puruṣhavedanā udayathī strī sāthe ramavānī ichchhā thāy chhe ane napunsakavedanā udayathī
ekasāthe bannenī sāthe ramavānī ichchhā thāy chhe. e pramāṇe e nav nokaṣhāy chhe. krodhādi jevā
e baḷavān nathī tethī tene iṣhatkaṣhāy arthāt nokaṣhāy kahevāmān āve chhe. ahīn ‘‘no’’ shabda
iṣhatvāchak jāṇavo. e nokaṣhāyano uday krodhādikanī sāthe yathāsambhav hoy chhe.
chhe, tathā bhāvī sansāranā kāraṇarūp karmabandhananun mūḷ kāraṇ paṇ e ja chhe. enun ja bījun nām
moh tathā rāg
varte chhe. sāmānyapaṇe e rāg
upabhog levā ichchhe paṇ levāy nahi, ane potānī gnānādi shaktine pragaṭ karavā ichchhe paṇ
te pragaṭ thaī shake nahi. e pramāṇe antarāyanā udayathī pote je ichchhe te thatun nathī. tathā enā
kṣhayopashamathī kiñchitmātra ichchhelun paṇ prāpta thāy chhe. ichchhā to ghaṇī ja chhe, parantu e ichchhelun
Page 34 of 370
PDF/HTML Page 62 of 398
single page version
paṇ thoḍo ja lābh thāy. gnānādik shakti pragaṭ thāy chhe tyān paṇ anek bāhya kāraṇonī jarūr
paḍe chhe. e pramāṇe ghāti karmonā udayathī ātmānī avasthā thāy chhe.
pīḍā ityādi sukh
kāraṇo maḷī āve chhe. ahīn em samajavā yogya chhe ke
to sukh mānavārūp mohakarmano uday thāy chhe tathā jyāre asātāvedanīyajanya bāhya kāraṇ maḷe
tyāre duḥkh mānavārūp mohakarmano uday thāy chhe. vaḷī te ja kāraṇ koīne sukhanun tathā koīne
duḥkhanun kāraṇ thāy chhe. jem koīne sātāvedanīyanā udayathī maḷelun je vastra sukhanun kāraṇ thāy
chhe tevun vastra koīne asātāvedanīyanā udayathī maḷatān duḥkhanun kāraṇ thāy chhe. māṭe bāhya vastu
to sukh
Page 35 of 370
PDF/HTML Page 63 of 398
single page version
āyuno uday na hoy tyāre anek upāy karavā chhatān paṇ sharīrathī sambandh raheto nathī. paṇ
te ja vakhate ātmā ane sharīr judān thaī jāy chhe. ā sansāramān janma, jīvan ane maraṇanun
kāraṇ āyukarma ja chhe. jyāre navīn āyuno uday thāy chhe tyāre navīn paryāyamān janma thāy
chhe. vaḷī tyān paṇ jyānsudhī āyuno uday rahe tyānsudhī te paryāyarūp prāṇonā dhāraṇathī jīvavun
thāy chhe ane āyuno kṣhay thatān e paryāyarūp prāṇonā chhūṭavāthī maraṇ thāy chhe. sahaj ja evun
āyukarmanun nimitta chhe. anya koī upajāvavāvāḷo, rakṣhā karavāvāḷo ke vināsh karavāvāḷo nathī
evo nishchay karavo. vaḷī jem koī navīn vastra pahere, keṭalok kāḷ te rahe pachhī tene chhoḍī
koī anya navīn vastra pahere, tem jīv paṇ navīn sharīr dhāraṇ kare, te keṭalok kāḷ dhāraṇ
karī rahe pachhī tene chhoḍī anya sharīr dhāraṇ kare chhe. māṭe sharīrasambandhanī apekṣhāe janmādik
chhe. jīv pote janmādik rahit nitya ja chhe, topaṇ mohī jīvane bhūt
chhe. e pramāṇe āyukarma vaḍe paryāyanī sthiti jāṇavī.
ane ātmānā pradeshonun ek bandhān thāy chhe, tathā saṅkoch
sparshan, rasanā ādi dravyaindriyo nīpaje chhe. vā hr̥udayasthānamān āṭh pāṅkhaḍīvāḷā khīlelā
kamaḷanā ākār jevun dravyaman thāy chhe. vaḷī e sharīramān ja ākārādinā visheṣh vā varṇādikanā
visheṣh hovā chhatān sthūlasūkṣhmatvādik hovā ityādi kārya thāy chhe. sharīrarūp pariṇamelā
paramāṇuo ā prakāre pariṇame chhe. shvāsochchhvās athavā svar nīpaje chhe e paṇ pudgalanā
piṇḍ chhe tathā e sharīrathī ek bandhānarūp chhe. emān paṇ ātmānā pradesho vyāpta chhe.
shvāsochchhvās e pavan chhe. have jem āhārane grahaṇ karīe, nihārane bahār kāḍhīe to ja
jīvī shakāy, tem bahāranā pavanane grahaṇ karīe ane abhyantar pavanane kāḍhīe to ja jīvitavya
rahe. māṭe shvāsochchhvās jīvitavyanun kāraṇ chhe. jem ā sharīramān hāḍ
moḍhāmān mūkelā grāsane pavan vaḍe peṭamān utārīe ane maḷādik paṇ pavanathī ja bahār kāḍhīe
chhīe. em anya paṇ jāṇavun.
Page 36 of 370
PDF/HTML Page 64 of 398
single page version
te sākṣhar vā anakṣhar shabdarūp pariṇame chhe; tem tāḷu, hoṭh ityādi aṅgone halāvatā
bhāṣhāparyāptimān grahelā je pudgalaskandho chhe te sākṣhar vā anakṣhar shabdarūp pariṇame chhe. vaḷī
shubh
gamanādik thaī shake, paṇ bannemānthī ek besī rahe to gamanādi thaī shake nahi. tathā bannemānthī
ek baḷavān hoy to te bījāne paṇ ghasaḍī jāy. tem ātmāne ane sharīrādirūp pudgalane
ekakṣhetrāvagāharūp bandhān chhe. tyān ātmā halan
moh anusār ātmā sukhī
chhe ja nahīn.
em ja chhe to tun em mān ke ‘‘mane anādi sansārarog chhe tenā nāshano māre upāy karavo
āvashyak chhe.’’ e vichārathī tārun kalyāṇ thashe.
Page 37 of 370
PDF/HTML Page 65 of 398
single page version
je bahu vidhi bhav duḥkhataṇī, kare chhe sattā nāsh.
prakāranān duḥkh chhe eṭalā māṭe ja sansārathī mukta thavāno upāy karīe chhīe. vaḷī jem nipuṇ
vaidya roganun nidān tathā e rogajanya avasthāonun varṇan karī rogīne rogano nishchay karāvī
pachhī teno ilāj karavānī ruchi karāve chhe tem ahīn paṇ pratham sansāraroganun nidān tathā e
sansārarogajanya avasthāonun varṇan karī sansārī jīvane sansārarogano nishchay karāvī teno upāy
karavānī ruchi karāve chhe.
kare, paṇ ethī duḥkh dūr thāy nahi. eṭale taraphaḍī-taraphaḍī paravash banī e ja duḥkhone sahan
kare chhe, e duḥkhonun mūḷ kāraṇ jāṇato nathī tene jem vaidya duḥkhanun mūḷ kāraṇ batāve , duḥkhanun
svarūp batāve tathā enā karelā upāyone jūṭhā chhe em batāve tyāre ja sācho upāy karavānī
rogīne ruchi thāy; te ja pramāṇe ā sansārī jīv sansāramān duḥkhī thaī rahyo chhe, paṇ tenun
mūḷ kāraṇ jāṇato nathī, sācho upāy paṇ jāṇato nathī. ane duḥkh sahyun paṇ jatun nathī,
tyāre te potāne bhāse tevā ja upāy karyā kare chhe, paṇ ethī duḥkh dūr thāy nahi eṭale taraphaḍī
-taraphaḍī paravash banī e ja duḥkhone sahan karyā kare chhe. evā jīvane ahīn duḥkhanun mūḷ kāraṇ
batāvīe, duḥkhanun svarūp batāvīe ane tenā upāyonun juṭhāpaṇun batāvīe to tene sācho upāy
karavānī ruchi thāy. e varṇan karīe chhīe.
jethī vastusvarūpanun yathārtha prakāre jāṇavun na thatān anyathā ja jāṇavun thāy chhe. chāritramohanā
udayathī thayelo kaṣhāyabhāv tenun ja nām asanyam chhe, je vaḍe jevun vastunun svarūp chhe tevun na
Page 38 of 370
PDF/HTML Page 66 of 398
single page version
chhe. e kevī rīte? te ahīn kahīe chhīe.
varṇa svabhāv chhe te pragaṭ chhe tathā sthūl
hāḍ chāvavāthī potānun lohī nīkaḷe teno svād laī em mānavā lāge ke ‘‘ā hāḍano svād
āve chhe,’’ tem ā jīv viṣhayone jāṇe chhe tethī potānun gnān pravarte chhe teno svād laī em
mānavā lāge ke ‘‘ā viṣhayano svād chhe,’’ paṇ viṣhayamān to svād chhe ja nahi. pote ja ichchhā
karī hatī tene pote ja jāṇī pote ja ānand mānyo, parantu ‘‘hun anādi-anant gnānasvarūp ātmā
chhun’’ evo niḥkeval (parathī kevaḷ bhinna) gnānano anubhav chhe ja nahi. parantu ‘‘ men nr̥itya dīṭhun,
rāg sāmbhaḷyo, phūl sūṅghyun, padārtha sparshyo, svād jāṇyo tathā men shāstra jāṇyān, māre ā jāṇavun
joīe’’ e prakāranā gneyamishrit gnānanā anubhavavaḍe viṣhayonī tene pradhānatā bhāse chhe. e
pramāṇe mohanā nimittathī ā jīvane viṣhayonī ichchhā hoy chhe.
chhatān shakti to eṭalī ja chhe ke
bāhya anek kāraṇ maḷatān ja siddha thāy. tethī koī kāḷe enī ichchhā pūrṇa thatī nathī. kāraṇ
ke evī ichchhā to kevaḷagnān thatān ja sampūrṇa thāy paṇ kṣhayopashamarūp indriyadvārā to kadī paṇ
ichchhā pūrṇa thāy nahi, ane tethī mohanā nimittathī e indriyone potapotānā viṣhayagrahaṇanī
nirantar ichchhā rahyā ja karavāthī ā jīv ākul
Page 39 of 370
PDF/HTML Page 67 of 398
single page version
bhamarāne kamaḷanī sugandh sūṅghavānī, pataṅgane dīpakano varṇa dekhavānī tathā haraṇane rāg sāmbhaḷavānī
evī ichchhā hoy chhe ke tatkāl maraṇ bhāse topaṇ te maraṇane na gaṇatān viṣhayonun grahaṇ kare
chhe. tethī maraṇ thavā karatān paṇ indriyonā viṣhayasevananī pīḍā adhik jaṇāy chhe. e indriyonī
pīḍāthī sarva jīvo pīḍit banī nirvichār thaī, jem koī duḥkhī māṇas pahāḍ uparathī paḍatu
mūke tem, viṣhayomān jhampāpāt kare chhe. nānā prakāranān kaṣhṭavaḍe dhan upajāve ane viṣhayane arthe
tene gumāve. viṣhayonī prāpti arthe jyān maraṇ thatun jāṇe tyān paṇ jāy, narakādikanā kāraṇarūp
je hinsādik kārya tene paṇ kare vā krodhādik kaṣhāyo upajāve. bichāro shun kare? indriyonī pīḍā
na sahan thavāthī tene anya kāī vichār āvato nathī. e pīḍāthī ja pīḍit thaī indrādik
devo paṇ viṣhayomān ati āsakta banī rahyā chhe. jem khājanā rogathī pīḍit thayelo puruṣh
āsakta banī khajavāḷavā lāge chhe, pīḍā na thatī hoy to te shā māṭe khajavāḷe? tem
indriyarogathī pīḍit thayelā indrādik devo āsakta banī viṣhayasevan kare chhe. pīḍā na hoy
to teo shā māṭe viṣhayasevan kare? e pramāṇe gnānāvaraṇ
chhe. have e duḥkh dūr thavāno upāy ā jīv kevo kare chhe te kahīe chhīe.
hovāthī tenun nimitta meḷave chhe. potāne sanmukh thayelā viṣhayone indriyo grahaṇ karī shake chhe
tethī anek bāhya upāyo vaḍe viṣhayono ane indriyono sanyog meḷave chhe. nānā prakāranān
vastrādik, bhojanādik, puṣhpādik, mandir
to tenun kiñchit spaṣhṭa jāṇapaṇun rahe, paṇ pachhī man dvārā smaraṇamātra ja rahe ane kāḷ vyatīt
thatān e smaraṇ paṇ mand thatun jāy chhe tethī te viṣhayone potāne ādhīn rākhavāno upāy
kare chhe ane shīghra shīghra tenun grahaṇ karyā kare chhe. vaḷī indriyovaḍe to ek kāḷamān koī ek
ja viṣhayanun grahaṇ thāy chhe, paṇ ā jīv ghaṇā ghaṇā viṣhayo grahaṇ karavā ichchhe chhe tethī
utāvaḷo banī jaladī jaladī ek viṣhayane chhoḍī anyane grahaṇ kare chhe, vaḷī tene chhoḍī anyane
grahaṇ kare chhe. e pramāṇe viṣhayane arthe valakhān māre chhe ane potāne je bhāse tevā upāy
karyā kare chhe, paṇ e upāy jūṭhā chhe, kāraṇ ke pratham to e badhānun e ja pramāṇe thavun potāne
Page 40 of 370
PDF/HTML Page 68 of 398
single page version
indriyone prabaḷ karavāthī kāī viṣhayagrahaṇanī shakti vadhatī nathī, e to gnān
evī shakti ochhī jovāmān āve chhe, tathā koīnun sharīr durbaḷ hovā chhatān tenāmān evī shakti
adhik jovāmān āve chhe. māṭe bhojanādik vaḍe indriyo puṣhṭa karavāthī kāī siddhi thatī nathī,
parantu kaṣhāyādik ghaṭavāthī karmano kṣhayopasham thatān gnān
potānā ādhīn rākhī jaladī jaladī grahaṇ karavā ichchhe chhe paṇ te potānā ādhīn rahetā
nathī, kāraṇ ke e judān judān dravya potapotāne ādhīn pariṇame chhe vā karmoday ādhīn
pariṇame chhe. have evā prakāranā karmano bandh yathāyogya shubhabhāv thatān ja thāy ane pachhī
udayamān āve chhe, em pratyakṣha joīe chhīe. juo, anek upāy karavā chhatān paṇ karmanā
nimitta vinā sāmagrī maḷatī nathī. chhatān ā jīv ati vyākuḷ banī sarva viṣhayone yugapat
grahaṇ karavā māṭe valakhān māre chhe, tathā ek viṣhayane chhoḍī anyanun grahaṇ karavā māṭe ā
jīv evān valakhā māre chhe, paṇ pariṇāme shun siddhi thāy chhe? jem maṇanī bhūkhavāḷāne kaṇ
maḷyo paṇ tethī tenī bhūkh maṭe? tem sarva grahaṇanī jene ichchhā chhe tene koī ek viṣhayanun
grahaṇ thatān ichchhā kem maṭe? ane ichchhā maṭyā vinā sukh paṇ thāy nahi. māṭe e badhā
upāy jūṭhā chhe.
tem duḥkh maṭyā pachhī anya viṣhayone shā māṭe ichchhe? jo viṣhayanun grahaṇ karyā pachhī ichchhā
shānt thāy
grahaṇ thayun te ja samaye anya viṣhayagrahaṇanī ichchhā thatī jovāmān āve chhe, tene sukh mānavun
e kevun chhe? jem koī mahākṣhudhāvān raṅk potāne kadāchit ek annano kaṇ tenun bhakṣhaṇ karī
chen māne tem ā mahātr̥uṣhṇāvān jīv potāne koī ek viṣhayanun nimitta maḷatān tenun grahaṇ
karī sukh māne chhe paṇ vāstavikapaṇe e sukh nathī.
Page 41 of 370
PDF/HTML Page 69 of 398
single page version
grahaṇ bheḷun thatun jāy to ichchhā pūrṇa thaī jāy, parantu jyāre bījo viṣhay grahaṇ kare tyāre
pūrve je viṣhay grahaṇ karyo hato tenun jāṇapaṇun rahetun nathī to ichchhā kevī rīte pūrṇa thāy?
ichchhā pūrṇa thayā vinā ākuḷatā paṇ maṭatī nathī ane ākuḷatā maṭyā vinā sukh paṇ kem
kahī shakāy?
bhāvi sukhanun kāraṇ paṇ nathī, māṭe e duḥkh ja chhe. e ja shrī pravachanasāramān kahyun chhe
yathā
maṭe. have ichchhā to moh jatān ja maṭe ane sarvanun ek sāthe grahaṇ kevaḷagnān thatān ja
thāy, teno upāy samyagdarshanādik chhe, e ja sācho upāy jāṇavo. e pramāṇe mohanā
nimittathī gnānāvaraṇ
paṇ duḥkhanun kāraṇ kahyun. vāstavik rīte kṣhayopasham paṇ duḥkhanun kāraṇ nathī paṇ mohathī
Page 42 of 370
PDF/HTML Page 70 of 398
single page version
ja chhe. te kevī rīte te ahīn kahīe chhīe.
rahyā kare chhe. jem koī bahāvarāne koīe vastra paherāvyun, te bahāvaro te vastrane potānun aṅg
jāṇī potāne, sharīrane ane vastrane ekarūp māne chhe, paṇ e vastra to paherāvanārane ādhīn
chhe. e paherāvanār koī veḷā te vastrane phāḍe, koī veḷā joḍe, koī veḷā laī le tathā koī
veḷā navīn paherāve, ityādi charitra kare tyāre ā bahāvaro e vastranī parādhīn kriyā thavā
chhatān tene potāne ādhīn mānī mahā khedakhinna thāy chhe. tem ā jīvane karmodayathī sharīrano
sambandh thayo chhe.
naṣhṭa thāy ane koī veḷā navīn upaje, ityādi charitra thāy chhe. e pramāṇe tenī parādhīn
kriyā thavā chhatān tene potāne ādhīn mānī mahā khedakhinna thāy chhe. vaḷī jem koī bahāvaro
beṭho hato tyān koī anya ṭhekāṇethī māṇas, ghoḍā ane dhanādik āvī ūtaryā, te sarvane
ā bahāvaro potānān jāṇavā lāgyo, paṇ e badhān potapotāne ādhīn hovāthī temān koī
āve, koī jāy ane koī anek avasthārūp pariṇame
jyān paryāy (sharīr) dhāraṇ kare chhe tyān koī anya ṭhekāṇethī putra, ghoḍā ane dhanādik āvīne
svayam prāpta thāy chhe tene ā jīv potānā jāṇe chhe, paṇ e to potapotāne ādhīn koī
āve, koī jāy tathā koī anek avasthārūp pariṇame
ābhās thāy, parantu e badhāy sarva prakāre (kiñchit paṇ) e ichchhe tem to pariṇamatān nathī
Page 43 of 370
PDF/HTML Page 71 of 398
single page version
potānī ichchhānusār pariṇamatā joī koī ṭhekāṇe ā jīv, e sharīr
nirantar vyākuḷ rahe chhe nānā prakāranān duḥkh veṭhīne paṇ temanun bhalun ichchhe chhe. vaḷī je
viṣhayonī ichchhā thāy chhe te kaṣhāyabhāv chhe, bāhya sāmagrīmān iṣhṭa-aniṣhṭapaṇun māne chhe, anyathā
upāyo kare chhe, sāchā upāyanun shraddhān karato nathī tathā anya kalpanā kare chhe, e badhānun
mūḷ kāraṇ ek mithyādarshan chhe. teno nāsh thatān e sarvano nāsh thāy chhe. māṭe
jāy. te to jāṇe ke
ane tethī viṣhayakaṣhāyanī vāsanā vadhavāthī vadhāre duḥkhī thāy chhe.
jo mand kaṣhāy hoy tathā viṣhayanī ichchhā ghaṭe to thoḍo duḥkhī thāy paṇ pāchho jevo ne
tevo banī jāy. māṭe ā sansārī jīv je upāy kare chhe te paṇ jūṭhā ja hoy chhe.
jāy,
to mithyādarshan ja chhe, to sācho upāy sho chhe?
paṇ tene maḍadun mānavun vā te jīvāḍyun jīvavānun nathī em mānavun e ja e duḥkh dūr thavāno
upāy chhe. tem mithyādraṣhṭi banī padārthone anyathā mānī anyathā pariṇamāvavā ichchhe to pote
ja duḥkhī thāy.
Page 44 of 370
PDF/HTML Page 72 of 398
single page version
ja sācho upāy jāṇavo.
chhe
anyanun būrun karavāno udyam kare athavā anya dvārā būrun thavun jāṇe to enun anya dvārā
būrun karāve. tenun svayam būrun thāy to pote anumodan kare, būrun thatān potānun kāī paṇ prayojan
siddha na thatun hoy topaṇ tenun būrun kare, krodh thatān koī pūjya vā iṣhṭajan vachche āve to
temane paṇ būrun kahe
ghāt kare vā viṣhabhakṣhaṇādi karī maraṇ pāme; e ādi avasthā krodh thatān thāy chhe.
mahimā maṭāḍī potāno mahimā karavā lāge, ghaṇān ghaṇān kaṣhṭa vaḍe dhanādino saṅgrah karyo hoy
tene vivāhādi kāryomān ekadam kharchī nākhe vā devun karīne paṇ kharche, maraṇ pachhī māro yash
raheshe em vichārī potānun maraṇ karīne paṇ potāno mahimā vadhāravā prayatna kare, jo koī
potānun sanmānādik na kare to tene bhayādik dekhāḍī, duḥkh upajāvī potānun sanmān karāve.
mānano uday thatān koī pūjya hoy
antaraṅgamān pote ghaṇo ja santāpavān thāy chhe, potānā aṅgono ghāt kare vā viṣhabhakṣhaṇādi
karī maraṇ pāme; e ādi avasthā mān thatān thāy chhe.
vastuone anya prakāre batāve, jethī potānun maraṇ jāṇe evo paṇ chhaḷ kare, kapaṭ pragaṭ
thatān potānun ghaṇun būrun thāy
Page 45 of 370
PDF/HTML Page 73 of 398
single page version
karavā chhatān paṇ kāryasiddhi na thāy to pote antaraṅgamān ghaṇo ja santāpavān thāy chhe, potānān
aṅgono ghāt kare vā viṣhabhakṣhaṇādi karī maraṇ pāme; evī evī avasthā māyā thatān
thāy chhe.
sevā
paṇ potānun prayojan sādhe. kāī vichār raheto nathī. vaḷī prāpta thayelī iṣhṭa vastunī anek
prakāre rakṣhā kare, tathā iṣhṭa vastunī prāpti na thāy vā iṣhṭano viyog thāy to pote antaraṅgamān
ghaṇo ja santāpavān thāy chhe, potānān aṅgono ghāt kare vā viṣhabhakṣhaṇādi karī maraṇ pāme;
evī evī avasthā lobh thatān thāy chhe.
potāne suhāvatun kārya mānī harṣha māne chhe. paṇ vāstavikapaṇe to e duḥkhī ja chhe. sukhī
nathī. sukhī to kaṣhāyarog maṭatān ja thashe.
te kaṭhinatāthī prāpta thavāne kāraṇe tathā viyog thavāne abhiprāy sahit e āsaktatā hoy
chhe māṭe te duḥkhī ja chhe.
māṭe taraphaḍe chhe, tethī te duḥkh ja chhe.
maraṇ pāme. paṇ tethī kāī siddhi thatī nathī, mātra pote ja mahāduḥkhī thāy chhe.
Page 46 of 370
PDF/HTML Page 74 of 398
single page version
ja ṭhekāṇe prāpta thāy vā maraṇ pāme, tethī e bhay nokaṣhāy paṇ duḥkharūp ja chhe.
ichchhā thāy chhe. e vaḍe jīv ati vyākuḷ thāy chhe. ātāp ūpaje chhe, nirlajja thāy chhe,
dhan kharche chhe, apayashane paṇ gaṇato nathī, paramparāe duḥkhī thāy chhe tathā daṇḍādik thāy chhe tene
paṇ gaṇato nathī. kāmapīḍāthī bahāvaro banī jāy chhe, maraṇ pāme chhe. rasagranthomān kāmajanya
dash prakāranī avasthāo kahī chhe tyān kāmīnun bahāvarā banī javun
paryantanān duḥkho thatān pratyakṣha jovāmān āve chhe. kāmāndhane kāī vichār ja raheto nathī. pitā,
putrī, manuṣhya ke tiryañchaṇī ityādithī paṇ te ramavā lāgī jāy chhe. evī kāmanī pīḍā chhe te
mahāduḥkharūp chhe.
paryant kaṣhṭa to sansārī jīv kabūl kare chhe paṇ krodhākadinī pīḍā sahan karavī kabūl karato
nathī tethī evo nishchay thāy chhe ke maraṇādikathī paṇ e kaṣhāyonī pīḍā adhik chhe.
banāve. jem vyāpārādik kaṣhāyanā kāraṇo na hoy to jugārādi khelavā, krodhādinā kāraṇarūp
anya anek khel
upayogamān e kaṣhāyonā kāraṇabhūt padārthonun chintavan karī pote jāte ja kaṣhāyarūp pariṇame.
Page 47 of 370
PDF/HTML Page 75 of 398
single page version
karavā tene duḥkh dūr thavānā upāy māne chhe.
te ahīn kahīe chhīe.
rākhavāno, aratimān aniṣhṭa vastune dūr karavāno, shokamān shokanān kāraṇ maṭāḍavāno, bhayamān
bhayanān kāraṇ maṭāḍavāno, jugupsāmān jugupsānān kāraṇo dūr karavāno, puruṣhavedamān strī sāthe
ramavāno, strīvedamān puruṣh sāthe ramavāno tathā napunsakavedamān strī
chhe, kāraṇ ke anekane e upāyo karatā joīe chhīe paṇ tenī siddhi thatī nathī. vaḷī e
upāyo banavā paṇ potāne ādhīn nathī parantu bhavitavyaādhīn chhe, kāraṇ ke anekane e upāyo
karavānī ichchhā chhatān ek paṇ upāy na banī shakato hoy em pratyakṣha joīe chhīe.
kāryasambandhī koī kaṣhāyano upasham thāy, parantu tyān thambhāv thato nathī, kāraṇ jyānsudhī e
kārya siddha na thayun hoy tyānsudhī to e kārya sambandhī kaṣhāy hato paṇ je samaye e kārya
siddha thayun te ja samaye anya kārya sambandhī kaṣhāy thāy chhe. ek samayamātra paṇ jīv nirākuḷ
raheto nathī. jem koī krodhavaḍe anyanun būrun thavun ichchhato hato, tenun būrun thatān pāchho koī
anya upar krodh karīne tenun būrun ichchhavā lāgyo. athavā jyāre thoḍī shakti hatī tyāre
to te potānāthī nānāonun būrun chāhato hato, ane ghaṇī shakti thatān potānāthī moṭāonun
būrun chāhavā lāgyo, e ja pramāṇe mān
thoḍī shakti hatī tyāre nānān nānān kāryone siddha karavā ichchhato hato ane ghaṇī shakti thatān
moṭān moṭān kāryo siddha karavāno abhilāṣhī thayo. kaṣhāyomān kāryanun koī pramāṇ hoy to
Page 48 of 370
PDF/HTML Page 76 of 398
single page version
vadhatī jāy chhe.
to ek ja chhe, to have ahīn kaho ke kone keṭalo hissāmān āve? māṭe ja tamārī je
ā viṣhayanī ichchhā chhe te vr̥uthā ja chhe.
hoy. have, jyāre koī ek tene na māre tyāre koī anya tene māravā lāgī jāy; em
jīvane duḥkh āpavāvāḷā anek kaṣhāyo chhe. jyāre krodh na hoy tyāre mānādik thaī jāy,
tathā jyāre mān na hoy tyāre krodhādik thaī jāy, e pramāṇe kaṣhāyano sadbhāv rahyā ja
kare chhe. koī ek samay paṇ jīv kaṣhāy rahit hoto nathī, tethī koī kaṣhāyanun koī kārya
siddha thatān paṇ duḥkh kevī rīte dūr thāy? vaḷī teno abhiprāy to sarva kaṣhāyonā sarva
prayojanane siddha karavāno chhe. em thāy to ja te sukhī thāy, parantu em to kadī paṇ banī
shake nahi, māṭe abhiprāyamān to te sadāy duḥkhī ja rahyā kare chhe. eṭale kaṣhāyonā prayojanane
sādhī duḥkh dūr karī
rahe nahi. nirākul thavāthī te mahāsukhī thāy. māṭe samyagdarshanādik ja e duḥkh maṭāḍavāno
sācho upāy chhe.
e duḥkharūp ja chhe. tenā upāyamān vighnanān bāhya kāraṇo potāne je dekhāy tene ja dūr
Page 49 of 370
PDF/HTML Page 77 of 398
single page version
antarāyakarmano uday hovāthī vighna thatān joīe chhīe ane antarāyakarmano kṣhayopasham thatān,
vinā upāy paṇ vighna thatān nathī. māṭe vighnanun mūḷ kāraṇ antarāy chhe.
karavā ichchhe chhatān vighna thatun nathī tathā anya dravya vighna karavā na ichchhe chhatān tene vighna
thāy chhe, tethī jaṇāy chhe ke
ghaṭatān ichchhā to maṭī jāy ane shakti vadhī jāy jethī e duḥkh dūr thaī nirākul sukh
ūpaje.
koī bāhya vastuono ja sanyog thāy chhe. tyān ashātā vedanīyakarmanā udayathī sharīramān bhūkh,
taras, uchchhvās, pīḍā ane rogādik thāy chhe. sharīranī aniṣhṭa avasthāne nimittabhūt bāhya
ati ṭāḍh, tāp, pavan ane bandhanādikano sanyog thāy chhe tathā bāhya shatru
thāy chhe. jyāre eno uday thāy tyāre mohano uday paṇ evo ja āve ke jethī pariṇāmomān
mahāvyākuḷ thaīne te sarvane dūr karavā ichchhe, ane jyānsudhī e dūr na thāy tyānsudhī te
duḥkhī thāy. have e badhānā hovāthī to sarva duḥkh ja māne chhe.
eno uday thāy tyāre mohano uday paṇ evo ja āve ke jethī pariṇāmomān te sukh māne,
e sarvanī rakṣhā ichchhe tathā jyānsudhī te rahe tyānsudhī sukh māne chhe. paṇ e sukhanī
mānyatā evī chhe ke jem koī ghaṇān rogo vaḍe ghaṇo pīḍit thaī rahyo hato tene koī
Page 50 of 370
PDF/HTML Page 78 of 398
single page version
apekṣhāe potāne sukhī māne, paṇ vāstavikapaṇe tene sukh nathī. tem ā jīv ghaṇān duḥkhovaḍe
ghaṇo pīḍit thaī rahyo hato, tene koī prakāre koī ek duḥkhanī kanīk kāḷ pūratī
kiñchit upashānti thatān pūrva avasthānī apekṣhāe potāne sukhī kahe chhe, parantu te vāstavikapaṇe
sukhī nathī.
kare, paṇ e badhā upāyo jūṭhā chhe.
karī rahyā chhe chhatān koīne thoḍo prayatna karatān vā prayatna karyā vinā paṇ kārya siddha thaī
jāy chhe ane koīne ghaṇo prayatna karavā chhatān kāryasiddhi thatī nathī. tethī jaṇāy chhe ke eno
upāy ā jīvane ādhīn nathī.
tene bhogavavānī ichchhā vaḍe te vyākuḷ ja rahe chhe. ek bhogya vastu bhogavavānī ichchhā thatān
te vastu jyānsudhī na maḷe tyānsudhī to tenī ichchhā vaḍe vyākuḷ thāy chhe tathā e vastu maḷatān
te ja samaye anya vastu bhogavavānī ichchhā thaī jāy chhe, jethī te vyākuḷ rahe chhe. jem
koīne svād levānī ichchhā thaī, have teno svād je samaye līdho te ja samaye anya vastuno
svād levānī vā sparshanādi karavānī ichchhā upaje chhe.
bhogavavānī ichchhā thāy. jem pratham strīne dekhavā ja ichchhato hato, paṇ je samaye tene dīṭhī
te ja samaye tenī sāthe ramavānī ichchhā thaī jāy, vaḷī e pramāṇe bhog bhogavatān paṇ
tene anya upāy karavānī ichchhā thāy to tene chhoḍī e anya upāy karavā lāgī jāy.
tyān paṇ tene anek prakāranī vyākuḷatā hoy chhe.
shleṣhmādi ashātāno uday āvyā ja kare chhe. tenā nivāraṇathī ā jīv sukh māne paṇ e
sukh shānun? e to mātra rogano pratikār ja chhe. jyānsudhī kṣhudhādik rahe tyān sudhī tene
Page 51 of 370
PDF/HTML Page 79 of 398
single page version
vyākuḷatā thāy. vaḷī pāchhī kṣhudhādi thatān tenī vyākuḷatā thaī āve.
thāy e sahī jāy nahi tyāre tenī vyākuḷatā vaḍe vihval banī mahā duḥkhī thāy.
te badhā upāy jūṭhā chhe.
rūpiyā thatān sukh māne chhe. have bāhya sāmagrī to pelā lakṣhādhipati pāse ānā karatān
navāṇuṅgaṇī vadhāre chhe, paṇ e lakṣhādhipatine adhik dhananī ichchhā chhe to te duḥkhī ja chhe
tathā so rūpiyānī mūḍīvāḷāne santoṣh chhe to te sukhī chhe. vaḷī samān vastu maḷavā chhatān
paṇ tyān koī sukh māne chhe tathā koī duḥkh māne chhe. jem koīne jāḍun vastra maḷavun duḥkhakārī
thāy chhe tyāre koīne sukhakārī thāy chhe. sharīramān bhūkh vagere pīḍā vā bāhya iṣhṭano viyog
avasthāne ādhīn sukh
to sharīranī avasthā vaḍe sukh-duḥkh visheṣh jāṇīe chhīe. juo putra
Page 52 of 370
PDF/HTML Page 80 of 398
single page version
e badhā upāy jūṭhā chhe.
kāraṇ maḷavā chhatān paṇ potāne temān sukh
anubhave chhe tethī e jīvitavya rahetān potānun astitva māne chhe tathā maraṇ thatān potāno
abhāv thavā māne chhe. ā ja kāraṇathī tane nirantar maraṇano bhay rahe chhe te bhayathī sadā
ākuḷatā rahe chhe. jene maraṇanān kāraṇ jāṇe tenāthī ghaṇo ja ḍare chhe, kadāchit teno sanyog
banī jāy to mahāvihvaḷ thaī jāy chhe. e pramāṇe te mahāduḥkhī rahyā kare chhe.
jīvato nathī. tathā jyānsudhī āyu pūrṇa na thayun hoy tyānsudhī anek kāraṇo maḷavā chhatān
paṇ maraṇ sarvathā thatun ja nathī. māṭe e upāyo karavā chhatān maraṇ maṭatun nathī. vaḷī āyunī