ए प्रमाणे संसारी जीवने मिथ्यादर्शन – मिथ्याज्ञान – मिथ्याचारित्ररूप परिणमन अनादि-
काळथी छे. एवुं परिणमन एकेन्द्रियादिथी असंज्ञी सुधी सर्व जीवोने होय छे तथा संज्ञी
पंचेन्द्रियोमां सम्यग्द्रष्टि विना अन्य सर्व जीवोनुं एवुं परिणमन होय छे. वळी ए परिणमन
जेवुं ज्यां संभवे तेवुं त्यां जाणवुं. जेम एकेन्द्रियादिकने इन्द्रियादिकनी हीनता – अधिकता होय
छे वा धन – पुत्रादिकनो संबंध मनुष्यादिकने ज होय छे. तेना निमित्तथी मिथ्यादर्शनादिकनुं
वर्णन कर्युं छे त्यां जेवा विशेषो संभवे तेवा समजवा. जेम एकेन्द्रियादिक जीवो इन्द्रिय –
शरीरादिकनां नाम पण जाणता नथी, परंतु ए नामना अर्थरूप भावमां पूर्वोक्त प्रकारे
परिणमन होय छे. जेम — ‘‘हुं स्पर्श वडे स्पर्शुं छुं, शरीर मारुं छे.’’ ए प्रमाणे तेओ नाम
जाणता नथी तोपण तेना अर्थरूप जे भाव छे ते-रूप तेओ परिणमे छे. अने मनुष्यादिक –
कोई नाम पण जाणे छे तथा तेना भावरूप पण परिणमे छे. इत्यादि जे विशेषो संभवे
ते जाणी लेवा.
✾ मोहनो महिमा ✾
ए प्रमाणे आ जीवने मिथ्यादर्शनादिक भाव अनादिथी होय छे, नवीन ग्रहेला नथी.
जुओ तो खरा एनो महिमा के – जे पर्याय धारण करे छे त्यां वगर शिखवाडे पण मोहना
उदयथी स्वयं एवुं ज परिणमन थाय छे. वळी मनुष्यादिकने सत्य विचार थवानां कारणो
मळवा छतां पण सम्यक्परिणमन थतुं नथी. श्रीगुरुना उपदेशनुं निमित्त बने अने तेओ
वारंवार समजावे छतां आ जीव कांई विचार ज करतो नथी. वळी पोताने पण प्रत्यक्ष भासे
ते तो न माने अने अन्यथा ज माने छे. ते केवी रीते ते अहीं कहीए छीएः —
मरण थतां शरीर अने आत्मा प्रत्यक्ष जुदा थाय छे, एक शरीरने छोडी आत्मा अन्य
शरीर धारण करे छे, ते व्यंतरादिक पोताना पूर्व भवनो संबंध प्रगट करता जोईए छीए,
तोपण आ जीवने शरीरथी भिन्नबुद्धि थई शकती नथी. स्त्री – पुत्रादिक प्रत्यक्ष पोताना स्वार्थनां
सगां जोईए छीए, तेमनुं प्रयोजन न सधाय त्यारे विपरीत ज थतां जोईए छीए, छतां
आ जीव तेमां ममत्व करे छे अने तेमना अर्थे नरकादिमां जवाना कारणरूप नाना प्रकारनां
पाप उपजावे छे. धनादिक सामग्री कोईनी कोईने थती जोईए छीए, छतां आ जीव तेने
पोतानी माने छे. वळी शरीरनी अवस्था वा बाह्य सामग्री स्वयं उपजती – विणसती जोईए
छीए, छतां आ जीव तेनो निरर्थक पोते कर्ता थाय छे. त्यां जो पोतानी इच्छानुसार कार्य
थाय तेने तो कहे के — ‘‘आ में कर्युं’’, अने तेथी अन्यथा थाय तो कहे के — ‘‘हुं शुं करुं?
आम ज थवा योग्य हतुं, वा आम केम थयुं?’’ एम माने छे. पण कां तो सर्वना कर्ता
ज रहेवुं हतुं अगर कां तो अकर्ता ज रहेवुं हतुं! पण आ जीवने तेनो कांई विचार नथी.
मरण अवश्य थशे एम तो जाणे, पण मरणना निश्चयवडे पोते कांई कर्तव्य करे नहि,
९४ ][ मोक्षमार्गप्रकाशक