✾ असत्य पद रचनानो निषेधा ✾
प्रश्नः — ए प्रमाणे परंपरा तो अमे जाणी, परंतु ते परंपरामां सत्यार्थ पदोनी
ज रचना थती आवी छे अने असत्यार्थ पद नथी मेळव्यां एवी प्रतीति अमने केवी
रीते थाय?
उत्तरः — अति तीव्र कषाय थया विना असत्यार्थ पदोनी रचना बने नहि, कारण जे
असत्य रचना वडे परंपराथी अनेक जीवोनुं महाबूरुं थाय अने पोताने पण एवा महा हिंसाना
फलवडे नर्क – निगोदमां गमन करवुं थाय, एवुं महाविपरीत कार्य तो क्रोध, मान, माया, लोभनी
अत्यंत तीव्रता थतां ज थाय. हवे जैनधर्ममां तो एवो कषायवान थतो नथी. प्रथम मूळ
उपदेशदाता तो श्री तीर्थंकर केवळी ज थया ते तो मोहना सर्वथा नाशथी सर्व कषायथी रहित
ज छे. वळी ग्रंथकर्ता गणधर वा आचार्य छे तेओ मोहना मंद उदयथी सर्व बाह्याभ्यंतर परिग्रह
छोडी महा मंद कषायी थया छे, तेमनामां ए मंद कषाय वडे किंचित् शुभोपयोगनी ज प्रवृत्ति
होय छे. अन्य कांई प्रयोजन नथी. तथा श्रद्धाळु गृहस्थ कोई ग्रंथ बनावे छे, ते पण तीव्र
कषायी होता नथी. जो ए तीव्र कषायी होय तो सर्व कषायनो जे ते प्रकारे नाश करवावाळो
जे जैनधर्म तेमां तेने रुचि ज क्यांथी थाय? अथवा जो मोहना उदयथी अन्य कार्यो वडे कषायने
पोषण करे छे तो करो, परंतु जिनआज्ञाभंग वडे पोताना कषायने पोषण करे तो तेनामां जैनीपणुं
रहेतुं नथी. ए प्रमाणे जैनधर्ममां एवो तीव्र कषायी कोई थतो नथी, के जे असत्य पदोनी रचना
करी परनुं अने पोतानुं जन्मोजन्ममां बूरुं करे!
प्रश्नः — पण कोई जैनाभास तीव्र कषायी होय ते असत्यार्थ पदोने
जैनशास्त्रमां मेळवे अने पाछळ तेनी परम्परा चाली जाय तो शुं करवुं?
उत्तरः — जेम कोई साचा मोतीना घरेणांमां जूठ्ठां मोती मेळवे पण तेनी झलक मळती
आवे नहि, माटे परीक्षा करी, पारखु होय ते तो ठगाय नहि, कोई भोळो होय ते ज मोतीना
नामथी ठगाय. वळी तेनी परम्परा पण चाले नहि. वच्चे तरत ज कोई जूठां मोतीओनो निषेध
करे छे. तेम कोई सत्यार्थ पदोना समूहरूप जैनशास्त्रोमां असत्यार्थ पद मेळवे परंतु जैनशास्त्रना
पदोमां तो कषाय मटाडवानुं वा लौकिक कार्य घटाडवानुं प्रयोजन होय छे. हवे ए
पापीए तेमां जे असत्यार्थ पद मेळव्यां छे तेमां कषाय पोषवानुं वा लौकिक कार्य साधवानुं
प्रयोजन छे. ए प्रयोजन मळतुं नहि आववाथी ज्ञानी परीक्षावडे ठगातो नथी पण कोई मूर्ख
होय ते ज जैनशास्त्रना नामथी ठगाय. वळी तेनी परम्परा पण चालती नथी. तरत ज कोईए
असत्यार्थ पदोनो निषेध करे छे. वळी एवा तीव्रकषायी जैनाभास अहीं आवा निकृष्ट काळमां
ज होय छे पण उत्कृष्ट क्षेत्र-काल घणां छे तेमां तो एवा होता ज नथी. माटे जैनशास्त्रोमां
असत्यार्थ पदोनी परम्परा चालती ज नथी एम निश्चय करवो.
प्रथम अधिकारः पीठबंध प्ररूपक ][ १३