✾ केवां शास्त्र वांचवा – सांभळवा योग्य छे ✾
जे शास्त्र मोक्षमार्गनो प्रकाश करे ते ज शास्त्र वांचवा – सांभळवा योग्य छे, कारण के
संसारमां जीव नाना प्रकारना दुःखोथी पीडित छे. जो शास्त्ररूपी दीपक वडे ते मोक्षमार्गने पामे
तो ते मोक्षमार्गमां पोते गमन करी ए दुःखोथी मुक्त थाय. हवे मोक्षमार्ग तो एक
वीतरागभाव छे माटे जे शास्त्रोमां कोई प्रकारे राग – द्वेष – मोह भावोनो निषेध करी
वीतरागभावनुं प्रयोजन प्रगट कर्युं होय ते ज शास्त्रो वांचवा – सांभळवा योग्य छे,
पण जे शास्त्रोमां श्रृंगार – भोग – कुतूहलादि पोषी रागभावनुं तथा हिंसा युद्धादिक पोषी द्वेषभावनुं
वा अतत्त्व – श्रद्धान पोषी मोहभावनुं प्रयोजन प्रगट कर्युं होय ते शास्त्र नथी पण शस्त्र छे. कारण
जे राग – द्वेष – मोह भाववडे जीव अनादिथी दुःखी थयो तेनी वासना तो जीवने वगर शिखवाडे
पण हती ज अने वळी आ शास्त्रो वडे तेनुं ज पोषण कर्युं तथा भलुं थवानी तेमणे शुं शिक्षा
आपी? मात्र जीवना स्वभावनो घात ज कर्यो. एटला माटे एवां शास्त्रो वांचवा – सांभळवा योग्य
नथी. अहीं वांचवा – सांभळवा प्रमाणे जोडवां, शीखवां, शिखवाडवां, लखवां अने लखाववां आदि
कार्य पण उपलक्षणथी जाणी लेवां. ए प्रमाणे साक्षात् वा परम्परा वडे एक वीतरागभावने
पोषण करे एवां शास्त्र ज अभ्यास करवा योग्य छे.
✾ वकतानुं स्वरुप ✾
प्रथम तो जैन श्रद्धानमां द्रढ होय, कारण जो पोते अश्रद्धाळु होय तो अन्यने श्रद्धाळु
केवी रीते करे? श्रोता तो पोतानाथी पण हीन बुद्धिना धारक छे. तेमने कोई सम्यग् युक्ति
वडे ते श्रद्धाळु केवी रीते करे? अने श्रद्धान ज सर्व धर्मनुं मूल छे. वळी विद्याभ्यास करवाथी
जेने शास्त्र वांचवा योग्य बुद्धि प्रगट थई होय, कारण एवी शक्ति विना ते वक्तापणानो
अधिकारी केम थाय? वळी सम्यग्ज्ञानवडे सर्व प्रकारना व्यवहार – निश्चयादिरूप व्याख्याननो
अभिप्राय जे पिछानतो होय, कारण के जो एम न होय तो कोई ठेकाणे अन्य प्रयोजनपूर्वक
व्याख्यान होय तेनुं अन्य प्रयोजन प्रगट करी विपरीत प्रवृत्ति करावे. वळी जेने जिनआज्ञा भंग
करवानो घणो भय होय, कारण के जो एवो न होय तो कोई अभिप्राय विचारी सूत्रविरुद्ध
उपदेश आपी जीवोनुं बूरुं करे. कह्युं छे केः —
बहुगुणाविज्जाणिलयो असुत्तभासी तहावि मुत्तव्वो ।
जह वरमणिजुत्तो वि हु विग्घयरो विसहरो लोए ।।
अर्थः — जे पुरुष घणा क्षमादिक गुणो तथा व्याकरणादि विद्यानुं स्थान छे
छतां जो ते उत्सूत्रभाषी छे तो छोडवो योग्य ज छे. जेम उत्कृष्ट मणिसहित सर्प
छे ते लोकमां विघ्ननो ज करवावाळो छे.
प्रथम अधिकारः पीठबंध प्ररूपक ][ १५