rAgAdik sahit chhe, mATe te suling nathI.
e pramANe shivamatanun nirUpaN karyun. have mImAnsakamatanun svarUp kahIe chhIe.
✾ mImAnsakamat — nirAkaraN ✾
mImAnsakanA be prakAr chhe — brahmavAdI ane karmavAdI.
temAn brahmavAdI to ‘A sarva brahma chhe, bIjun kAI nathI’’ — e pramANe vedAntamAn
advaitabrahmane nirUpaN kare chhe. teo ‘‘AtmAmAn lIn thavun te mukti’’ kahe chhe. enun mithyApaNun
pUrve darshAvyun chhe te vichAravun.
tathA karmavAdI – kriyA, AchAr ane yagnAdik kAryonA kartavyapaNAne prarUpaN kare chhe, paN
e kriyAomAn rAgAdikano sadbhAv hovAthI e kAryo koI kAryakArI nathI.
vaLI tyAn ‘‘bhaTTa’’ ane ‘‘prabhAkar’’ vaDe karelI be paddhati chhe. temAn bhaTTa to pratyakSha,
anumAn, ved, upamA, arthApatti ane abhAv e chha pramAN mAne chhe ane prabhAkar abhAv
vinA pAnch ja pramAN mAne chhe, paN tenun satyAsatyapaNun jainashAstrothI jANavun.
vaLI tyAn ShaTkarma sahit, brahmasUtranA dhArak ane shUdraannAdikanA tyAgI, gRuhasthAshram
chhe nAm jenun, evA bhaTTa chhe, tathA vedAntamAn yagnopavIt rahit, vipraannAdikanA grAhak ane
bhAgavat chhe nAm jemanun, temanA chAr prakAr chhe — kuTIyar, bahUdak, hans ane paramahans. have
e k ktyAg vaDe santuShTa thayA chhe, parantu gnAn – shraddhAnanun mithyApaNun ane rAgAdikano sadbhAv
temane hoy chhe, tethI e veSh kAryakArI nathI.
✾ jaiminIyamat – nirAkaraN ✾
jaiminIyamatamAn em kahe chhe ke — ‘‘sarvagnadev koI chhe nahi; vedavachan nitya chhe; tenAthI
yathArtha nirNay thAy chhe; mATe pahelAn vedapATh vaDe kriyAmAn pravartavun evun, ‘‘nodanA’’ (preraNA) chhe
lakShaN jenun, evA dharmanun sAdhan karavun. jem kahe chhe ke — ‘‘स्वःकामोऽग्नि यजेत् – svargAbhilAShI
agnine pUje,’’ ityAdi teo nirUpaN kare chhe.
ahIn pUchhIe chhIe ke – shaiv, sAnkhya, naiyAyikAdik badhA vedane mAne chhe, ane tame paN
mAno chho, to tamArA ane teo badhAnA tattvAdik nirUpaNamAn paraspar viruddhatA dekhAy chhe,
tenun shun kAraN? vedamAn ja koI ThekANe kaI ane koI ThekANe kaI nirUpaN karyun, to tenI pramANatA
kevI rIte rahI? tathA jo matavALA ja evun nirUpaN kare chhe, tame paraspar jhaghaDI, nirNay karI,
ekane vedanA anusAr tathA anyane vedathI viruddha TharAvo. amane to em bhAse chhe ke – vedamAn
ja pUrvApar viruddhatA sahit nirUpaN chhe, tethI teno potapotAnI ichchhAnusAr artha grahaN karI
132 ][ mokShamArgaprakAshak