Moksha-Marg Prakashak-Hindi (English transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 189 of 350
PDF/HTML Page 217 of 378

 

background image
-
sAtavAn adhikAr ][ 199
anubhavanako hI mokShamArga jAnakar santuShTa huA hai. usakA abhyAs karaneko antarangamen aisA
chintavan karatA rahatA hai ki ‘main siddhasamAn shuddha hUn, kevalagnAnAdi sahit hUn, dravyakarma-nokarma
rahit hUn, paramAnandamay hUn, janma-maraNAdi dukh mere nahIn hain’; ityAdi chintavan karatA hai.
so yahAn pUchhate hain ki yah chintavan yadi dravyadRuShTise karate ho to dravya to shuddha-
ashuddha sarva paryAyonkA samudAy hai; tum shuddha hI anubhavan kisaliye karate ho? aur paryAyadRuShTise
karate ho to tumhAre to vartamAn ashuddha paryAy hai; tum apaneko shuddha kaise mAnate ho?
tathA yadi shaktiapekShA shuddha mAnate ho to ‘‘main aisA hone yogya hUnaisA mAno; ‘main
aisA hUn’aisA kyon mAnate ho? isaliye apaneko shuddharUp chintavan karanA bhram hai. kAraN
ki tumane apaneko siddhasamAn mAnA to yah sansAr-avasthA kisakI hai? aur tumhAre kevalagnAnAdi
hain to yah matignAnAdik kisake hain? aur dravyakarma, nokarmarahit ho to gnAnAdikakI vyakttatA
kyon nahIn hai? paramAnandamay ho to ab kartavya kyA rahA? janma-maraNAdi dukh nahIn hain to
dukhI kaise hote ho?
isaliye anya avasthAmen anya avasthA mAnanA bhram hai.
yahAn koI kahe ki shAstramen shuddha chintavan karanekA upadesh kaise diyA hai?
uttara
ek to dravya-apekShA shuddhapanA hai, ek paryAy-apekShA shuddhapanA hai. vahAn dravya-
apekShA to paradravyase bhinnapanA aur apane bhAvonse abhinnapanAusakA nAm shuddhapanA hai.
aur paryAy-apekShA aupAdhikabhAvonkA abhAv honekA nAm shuddhapanA hai. so shuddha chintavanamen
dravya-apekShA shuddhapanA grahaN kiyA hai. vahI samayasAr vyAkhyAmen kahA hai :
‘‘eSh evAsheShadravyAntarabhAvebhyo bhinnatvenopAsyamAna shuddha ityabhilapyate.’’
(gAthA6kI TIkA)
isakA artha yah hai ki AtmA pramatta-apramatta nahIn hai. so yahI samasta paradravyonke
bhAvonse bhinnapane dvArA sevan kiyA gayA shuddha aisA kahA jAtA hai.
tathA vahIn aisA kahA hai :
‘‘samastakArakachakraprakriyottIrNanirmalAnubhUtimAtratvAchchhuddha’’
(gAthA 73kI TIkA)
arthasamasta hI kartA, karma Adi kArakonke samUhakI prakriyAse pArangat aisI nirmal
anubhUti, jo abhedagnAn tanmAtra hai, usase shuddha hai. isaliye aisA shuddha shabdakA artha jAnanA.
tathA isIprakAr keval shabdakA artha jAnanA‘jo parabhAvase bhinna nikeval Ap